Aliağa Hinterlant Analizi: Potansiyel Ticaret ve Yatırım Fırsatları Soner ESMER Doç.Dr., DEÜ Denizcilik Fakültesi, Lojistik Yönetimi Bölümü

Dünya ve Türkiye Ekonomisi 2014’te dünya ticareti %2,3, denizyolu ticareti %3,4 arttı BRICS ülkeleri dahil gelişmekte olan ülkelerde gelişimin yavaşlaması bekleniyor. Temel ürünlerde fiyatlarının düşme beklentisi 2015 yılı Türkiye’nin büyüme beklentisi % 3,2 (13 Ekim 2015) 2016’da Dünyada ve Türkiye büyüme beklentisi % 3,6 ve %3,5 (6 Ekim 2015 (-0,2)) Dünyada ticaretindeki gelişim beklentisi % 4,4

Beklentiler neden geriye çekildi? Talep daraldıkça petrol ve ürün fiyatları düşüyor Çin’deki yavaşlama beklenenden düşük ABD Doları Finans piyasaları Politik tansiyonun (Ukrayna, Orta Doğu, Afrika)

Deniz Taşımacılığında ve Limanlardaki Gelişmeler (2014) 300 milyon ton artış 9,8 milyar ton hacim 180 m TEU konteyner, 678 milyon TEU elleçleme 175 m TEU transit (Asya limanlarının payı % 56) % 3-5 artış beklentisi Avrupa limanlarında 100 m TEU elleçleme Afrika’da önemli hareketlenmeler var 2020 yılında 1 milyar konteyner, 320 m TEU transit, Asya limanlarının payı % 65

Deniz Taşımacılığında ve Limanlardaki Gelişmeler (2014) Gelişmekte olan ülkeler deniz taşımacılığında pazar paylarını hem kullanıcı hem de hizmet sağlayıcı olarak arttırıyor Navlunlar düşüyor BDI: 11,793 – 20.05.2008 (Tarihi Zirve) BDI: 663 - 05.12.2008 (Tarihi Dip) BDI: 1,083 – 2014 Yılı Ortalaması BDI: 633 – 2015 Yılı İlk Çeyrek Ortalaması BDI: 509 – 18.02.2015 (Tarihi Dip) BDI: 930 – 2015 Yılı İkinci Çeyrek Ortalaması Dünya filosu modernize ediliyor, çevresel etkileri azaltılıyor (denizyolu emisyon oranı % 2).

Mega Birleşmeler: Küresel Gemi Operatörleri 400 gemi operatörü ve 5,100 konteyner gemisi İlk 20 hat toplam taşımanın % 80’ini yapıyor 2000 yılında konferansların sayısı 7 iken şu anda 4 büyük birleşim var, gelecekte daha da azalabilir Şirket birleşmeleri gemi operatörlerinin operasyon maliyetlerini azaltıyor fakat lokal pazarlarda bu etkiler sınırlı. Operatörler liman işletmeciliğine soyunuyor

Mega Gemiler & Mega Limanlar Çağı 23 sıra OOCL 21,150 TEU kapasiteli gemi siparişi verdi

Gemi boylarının büyümesiyle limanlardaki yük yoğunluğunun artması ÖZETLE Son zamanlarda limanları etkileyen ekonomik, çevre ve sosyal faktörler Gemi boylarının büyümesiyle limanlardaki yük yoğunluğunun artması Liman ve hinterlant uyum maliyetleri artıyor Küresel hat birleşmelerinin pazarlara etkileri Ulaştırma altyapısı için ayrılan kamu bütçeleri Enerji fiyatlarındaki değişimler, alternatif enerjiler IMO’nun emisyon kuralları Artan toplumsal ve çevre baskıları Önemli geçiş rotalarındaki yatırımlar (Panama-Süveyş) ve yeni rotaların etkileri

Dünya Deniz Ticaretinde Genel Görünüm (2014)

Dünya Limanlar Ligi (2014) Akdeniz Ligi (TEU) 2013 2014 Değişim 1 Sıra Liman Adı 2013 2014 Değişim 1 Shanghai 33.6 35.3 5.1% 2 Singapore 32.6 33.9 3.9% 3 Shenzhen 23.3 24.0 3.0% 4 Hong Kong 22.4 22.3 -0.4% 5 Ningbo 17.4 19.4 11.5% 6 Busan 17.7 18.7 5.6% 7 Quingdao 15.5 16.6 7.1% 8 Guangzhou 16.4 5.8% 9 Dubai 13.6 15.2 11.8% 10 Tianjin 13.0 14.1 8.5% 11 Rotterdam 11.6 12.3 6.0% 12 Port Klang 13.4 10.9 -18.7% 13 Kaohsiung 9.9 10.6 14 Dalian 10.0 10.1 1.0% 15 Hamburg 9.3 9.7 4.3% 16 Antwerp 8.6 9.0 4.7% 17 Xiamen 8.0 7.5% 18 Tg.Pelepas 7.6 13.2% 19 Los Angeles 7.9 8.3 20 Long Beach 6.7 6.8 1.5% 21 Leam Chabang 6.0 6.6 10.0% 22 Tanjung Priok 6.5 -1.5% 23 Bremerhaven 5.8 0.0% 24 NY/NJ 5.5 5.5% 25 Yinkou 5.3 9.4% 26 Ho Chi Minh City 4.3 5.4 25.6% 27 Lianyungang 5.0 -9.1% 28 Tokyo 4.9 2.0% 29 Colombo 14.0% 30 Algeciras 4.4 4.6 4.5% Akdeniz Ligi (TEU) 2013 2014 Değişim 1 Algeciras 4,349,755 4,554,901 4.7% 2 Valencia 4,327,838 4,441,949 2.6% 3 Port Said 4,100,000 0.0% 4 Pireaus 3,163,755 3,585,155 13.3% 5 Ambarlı 3,318,128 3,444,925 3.8%

Müşterinin Liman Seçeneği Bol

Dünya-Türkiye (2014) Küresel Tonajda Türkiye’nin Payı Küresel Konteynerde Türkiye’nin Payı

Türkiye-Aliağa (2014) Ege Bölgesi 2030 tahmini- 125 m ton Toplam tonajda Aliağa’nın payı (milyon ton) Küresel Konteynerde Türkiye’nin Payı (*000 TEU) Ege Bölgesi 2030 tahmini- 125 m ton Ege Bölgesi 2030 tahmini- 4,5 m TEU

Ege Bölgesi Liman Hinterlandı 60’lar ve öncesi 80’ler 2000’ler ve sonrası ©SonerEsmer Limanınıza yükün gelme potansiyeli olan her yer; hinterlandınızdır.

Basında Aliağa Nemrut Körfezi'ne giden yolların onarılması denizcileri memnun etti.. SOCAR'dan Aliağa'ya 10 milyar dolarlık yatırım Star rafineri yatırımı: 5,6 milyar dolar.. İnşa halindeki fabrikalar.. Aliağa LNG terminali üssü oluyor, 750 milyon dolar yatırım.. Aliağa Çevre yolu .. Yılda 5 milyon kamyon…

Aliağa liman istatistikleri (http://www.aliagadenizcilik.gov.tr/)

Yük / Müşteri Profili Nihai ürün yok denecek kadar az Genelde ham madde/yarı mamul Müşterinin yeni iş çözümlerine karşı talebi yok denecek kadar az «Mal gözümün önünde dursun» anlayışı Ürünlerin katma değeri düşük Verilecek hizmetler sınırlı Verilen hizmetlerde fiyatlar benzer Alışkanlıklar zor değişiyor Müşterinin depolama kapasitesi sınırlı Araziler şahıs malı ve çok pahalı

Aliağa’daki Oyun Bozanlar

Oyun Bozan (Game Changer) 1#: Çin OB/OR- Çin’in küresel gelişim ve ticaret stratejisi Asya Altyapı Yatırım Bankası desteği (100 milyar dolar-Çin’in desteği %50) 2030 yılında Uzak Doğu - Avrupa arasında taşınan konteynerin ikiye katlanması bekleniyor Çin Limanları İçin Elleçleme Tahminleri (2030): Shanghai (52.68 million TEU) Qingdao (43.15 million TEU) Ningbo-Zhoushan (37.27 million TEU) Tianjin (32.3 million TEU) Shenzhen (30.24 million TEU) Shanghai International Shipping Enstitüsüne göre 2030 yılında Çin 6 milyar ton yük, 505 milyon TEU konteyner elleçleyecek. (Ortalama yıllık büyüme % 6)

Oyun Bozan (Game Changer) 2#: Büyüyen Gemi Boyları Yük artışı % 1,5-2 seviyelerinde, gemi kapasitesindeki artış % 7 seviyelerinde (Kapasite Fazlalılığı) Feeder gemiler de büyüyor Süper post panamax gantry sayısı bugün 1,160 iken, 2020 de 2,000 olacak Mega gemiler yakıt ve kapasite tasarrufu sağlıyor ancak limanlara ve hinterlanda olumsuz etkileri var, geri sahada lojistik alt yapının güçlendirilmesi gerekiyor,

Oyun Bozan (Game Changer) 3#: Küresel Terminal Operatörleri Türkiye’de APM Aliağa’da Maersk Grup Maritim’i satın aldı (+11=74 terminal) Pire Limanı konteyner gelişimi 2013 Yarımca’da DP World’ün Limanı Açılıyor Kumport Limanı, CMHI& Cosco Pacific'e satıldı Marport (TIL+Arkas) MIP (PSA+Akfen Asyaport açıldı (TIL+Soyuer) Assan (TIL+Kibar)

Oyun Bozan (Game Changer) 4#: Aliağa’daki Liman Yatırımları Aliağa’da liman işletmeciliğindeki gelişim süreci Kendi yükünü elleçleyen iskeleler 3. Şahıslara hizmet veren liman/iskeleler 3. Şahıs hizmetlerinin öne geçmesi Limanın Stratejik İş Birimi haline gelmesi Profesyonel liman işletmeciliğine geçiş Küresel terminal operatörlerinin gelişi Limanlar lokal gelişimin lokomotifidir!! Son dört yılda ikinci kez dünyanın en iyi liman işletmecisi seçilen APM Aliağa’da (1,3 m TEU kapasite) İDÇ iskelesini 100 m uzatıyor, kazıklar bitti, betonlamanın yarısı tamamlandı, sonrasında ekipman ve ilave depolama alanları yatırımı düşünülüyor Ege Gübre iskelelerini 100 m uzatmayı planlıyor Batıçim 2-3 nolu iskele 88 m uzuyor ve 18 m genişliyor, kazıkların çakılmasına başlandı, tehlikeli yük ve sıvı yükler için gerekli izinleri aldı, tank çiftliği kurma çalışmaları var. LNG terminal yatırımları Socar Ekim 2009’da Aliağa’da konteyner yoktu. Ekim 2015’de Aliağa’da bir Ro-Ro terminali yok.

Oyun Bozan (Game Changer) 5#: Antrepo Yatırımları Batıçim’den Aliağa’da 15 milyon dolarlık yatırım Mevcuttaki 67 dönümlük arsa içindeki 21 adet kapalı antrepoya ilave olarak 20 yeni antrepo yatırımı yapılacak. Müşteri navlundan kar etmek istiyor, ölçek ekonomisine yöneliyor Bölgenin depo/antrepo ihtiyacı var A Tipi Genel Antrepo’da Süre + KDV Avantajı Limandan kendi deposuna nakliye ücreti ile dışardaki bir depoya nakliye ücreti arasında fark var KEMALPAŞA ANTREPOLARI

Oyun Bozan (Game Changer) 6#: Demiryolu Lojistiği Maliyet avantajı, hizmet sıklığı, uygun transit süre, katma değer hizmet Ön/son taşımada karayolu ağırlığı var ancak demiryolu kaçınılmaz bir gerçek, yatırım yapılabilir Ege bölgesinde 2014’de 150 bin TEU taşıma

Oyun Bozan (Game changer) 7#: İzmir Limanı Özelleştirme sürecinde En önemli yatırımı yaklaşım kanalı (kamu yatırımı) İzmir Belediyesi sirkülasyon ve yaklaşım kanalı projesi birleştirildi, ortak ÇED yapılıyor (2015 sonu tarama ÇED’inin onaylanması bekleniyor)

Oyun Bozan (Game changer) 8#: Çandarlı Limanı İlk ihale 12 Milyon TEU ile çıktı, başvuran olmadı Kademeli ihale Aliağa-Çandarlı karayolu ve demiryolu çalışmaları sürüyor

Oyun Bozan (Game changer) 9#: Lojistik Merkezler Kemalpaşa: Sadece yük aktarma merkezi değil, liman merkezli bir yapılanma olmalı Aliağa’da Lojistik Üs Projesi Hinterlanttaki düğüm noktalarında dry-port veya lojistik merkez yatırımları yapılabilir

Ne yapmalı? Rekabet lokal düzeyde değil, bölgesel ve uluslararası alanda karşımıza çıkıyor Hinterlandın geliştirilmesi konusunda terminaller arası işbirliği arttırılmalı, Ulaşım altyapısının iyileştirilmesi ve geliştirilmesi, İhtisas Gümrükleri ve Aliağa Zirai Karantina Müdürlüğü kurulumu gibi müşteriyi rahatlatacak oluşumlar sağlanmalı Müşteri çok önemli ancak çalışanlarınız da değerli İç Çevreye yatırım yapılmalı (Mesleki tükenmişlik sendromu)

Ne yapmalı? Fiyatlar benzer, ya kalite? Kalite Yönetim Sistemleri, Toplam Kalite Yönetimi Uygulamaları Sürdürülebilir hizmet standartlarının oluşturulması Rekabetçi üstünlük elde etme Giderek artan yasal gerekliliklere uyumun sağlanması (İSG Kanunu, Çevre Mevzuatı, Mesleki Yeterlilik v.b. ) Diyalog çok önemli Müşteri odaklı yaklaşım (Terzi Yaklaşımı) Hizmet(ler) paketi (nakliye+depo gibi) Ana iş dalına odaklanılmalı ve katma değer yaratılmalı Ara nakliye minimizasyonu Lojistik hizmeti çeşitlendirmede başlangıç noktası: İşinize karışmayalım ama şu imkânları sağlayalım

Ne yapmalı? Lojistiği lojistikçilere bırakın, ancak işbirliğini bırakmayın (Outsourcing ve Kazan - Kazan İlkesi) Müşteri talebine göre mi yatırım, önce yatırım sonra talep toplama mı? (Stratejik karar) Müşterinin ek maliyetleri analiz edilip, projeler üretilmeli İş bazında değil, proje bazında düşünülmeli (taşıma maliyeti artar ama depolama maliyeti düşebilir, zaman tasarrufu sağlanabilir gibi..)

Dinlediğiniz için teşekkür ederim… www.soneresmer.com