SOLUNUM SİSTEMİ ORGANLARI
ÜST SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARI FARENJİT: Farenks, burun ve ağız boşluğunun arka kısmında yer alır. Farenks mukozasının iltihabı hastalığıdır. Akut ve Kronik olarak seyreder. AKUT FARENJİT Viral ve Bakteriyel kaynaklı olabilir. Bazı kimyasal irritan maddelerde etken olabilir.
Ateş yükselmesi, Boğazda ağrı, kuruluk ,Yanma, kaşınma, Belirtiler: Ateş yükselmesi, Boğazda ağrı, kuruluk ,Yanma, kaşınma, Bulantı gıcık öksürük, Burun akıntısı ve tıkanıklığı, ses kısıklığı(Larenkse yayılmış enf)
TANI: Boğazın göz muayenesi ile farenkste kızarıklık ve ödem TANI: Boğazın göz muayenesi ile farenkste kızarıklık ve ödem. Boğaz kültürü Tedavi ve bakım: Enfeksiyon VİRAL ise; semptomatk tedavi Enfeksiyon BAKTERİYEL ise;Boğaz kültürü yapılır etkene göre Antibiyotikler başlanır. Boğaz ağrısı için, yumuşak ve sulu gıdalar önerilir, çok sıcak, çok soğuk içecekler verilmez.
UYARI: Hastalar Tedavi edilmezse nefrit, ateşli romatizmal hastalıklar ve endokardit yönünden uyarılır.
KRONİK FARENJİT ETYOLOJİ: Üst solunum yollarını tahriş eden gazlar ve tozların bulunduğu ortamda çalışmak. Yüksek sesle konuşmak,kronik öksürük,alkol ve sigara kullanma, beta enfeksiyonu, kronik sünizit farenjitin kronikleşmesine neden olur. BELİRTİ ve BULGULAR: Boğaz ağrısı, boğazda irritasyon ve dolgunluk, Yutma güçlüğü,öksürük, yorgunluk, kırıklık, ateş. TANI: Tekrarlayan uzun süren farenjit semptomları korunmalıdır.
TEDAVİ ve BAKIM: Destekleyici tedavi uygulanır.Korunma çok önemlidir. yakın temas edilmemeli. Kontamine eşyalar kullanılmamalı, mendiller tek kullanımlık olmalıdır. Yatak istirahatı,odası havalandırılmalı. Tuzlu su ile ağız gargara yapılmalıdır. Boğaz antiseptikleri verilir.Tozlu yerlerde bulunulmamalı, ısı değişikliklerinden kaçınılmalıdır.
LARENJİT Larenksin(Gırtlak) iltihaplanmasıdır. ETYOLOJİ: Genelde çocuklarda (6 ay-6 yaşta sık) soğuk havalarda ortaya çıkar. Nedeni genelde VİRÜSLERDİR. Vücut direncinin düşmesi, iyi beslenememe, ani ısı değişimleri hastalığa yatkınlık nedenidir. BELİRTİ ve BULGULAR: Yetişkinlerde, ses kısıklığı, öksürük, ağrı, ateş. Çocuklarda,2-3 gün önceden başlayan ateş, öksürük, burun akıntısı, havlar tarzda öksürük, ses kısıklığı vs.
TANI: Belirti ve bulgulara dayanılarak teşhis konur. TEDAVİ:Öncelikle ses tellerinin düzeltilmesi amaçlanır. İstirahat,Antibiyotik , rahatlatacak spreyler, buhar, bol sıvı. Yaşlı ve çocuklarda ağır seyreder.İyi tedavi edilmezse PNÖMONİ gelişebilir.
ANJİN Tonsillaların ve farenksin iltihaplanması dır. Tonsillalar; lenf dokuları olup boğazın her iki yanında yer alırlar. Görevleri; İmmün sisteme yardımcı olmaktır. Ağız yoluyla gelen mikroorganizmaları kendi üzerlerinde tutarak ve onlara karşı antikor geliştirirler. Bu görev, immün sistem gelişimine kadar(5-6 yaş) sürer.
ETYOLOJİ: Daha çok Beta Hemolitik streptokoklar etkendir ETYOLOJİ: Daha çok Beta Hemolitik streptokoklar etkendir. Bazen Epistein-Barr virüsü etkendir. Çocuklarda daha sık görülür.Kronik Anjinde Tonsillalar cerrahi olarak alınmalıdır.
ANJİNDE; BELİRTİ VE BULGULAR: Yutmada güçlük ve ağrı, ani ateş, Boğaz ağrısı, dil paslıdır, bulantı, kusma, iştahsızlık, ağızda kötü koku vardır. Kol ve bacaklarda ağrı, öksürük, ses kısıklığı, burun akıntısı. Bademcikler üzerinde apse, iltihaplı akıntı ve küçük kanama odakları görülür,çene altı lenf bezlerinde ağrı.
TANI: Boğaz kültürü KOMPLİKASYONLAR: Orta kulak iltihabı, nefrit, kalp ve eklem romatizması,kronik anjin. TEDAVİ:Bulaşmaya engel olmak . Antibiyotik ilave olarak kortizon kullanılabilir. Apselerin boşaltılması gerekir.Antiseptikli gargara ve spreyler kullanılır. Ilık ve bol sıvı içecekler, yumuşak ve sıvı gıdalar alınır.
BRONŞ HASTALIKLARI
BRONŞLAR; Solunum yolunun trakeanın bifurkasyon (ana dalın ikiye ayrıldığı çatallaşma noktası) akciğerlere giren boru şeklindeki kısmıdır.Kıkırdak yapıdadırlar.
BRONŞİT: Bronşların iltihaplanmasına denir BRONŞİT: Bronşların iltihaplanmasına denir. Akut ve Kronik olarak seyreder.
AKUT BRONŞİT ETYOLOJİ: Sigara kullanımı, irritan gazların solunması,bakteri ve virüsler BELİRTİ VE BULGU: Öksürük, balgam, ateş Kan tükürme , göğüste yanma,Hırıltılı solunum TANI: Fiziki muayene, Akciğer ve bronş grafileri TEDAVİ:Sigaranın bronşlardaki temizleme yeteneğini durdurduğunu , yok ettiğinin bilgisini vermek, İstirahat, Bol sıvı, nemli ortam, Antibiyotik kullanılır. Mukolitik(Balgam)Ekspekteron. Öksürüğe teşvik edilir.
KRONİK BRONŞİT Akut bronşit tablosu iki yıl tekrarlıyor ise en az üç ay devam ediyorsa kronik bronşit adını alır. ETYOLOJİ: Sigara içilmesi,irritan gazlar,alerjik ajanların varlığı BELİRTİ ve BULGULAR: Kış aylarında sabah öksürük ve balgam siyanoz, efor dispnesi, solunum güçlüğü, ateş KOMPLİKASYON: Amfizem, Bronşektazi TANI: Akciğer grafisi,Tam kan sayımı, Kan gazları TEDAVİ:Sekresyonların atımı için ekspekteronlar, bronkodilatorler, antibiyotik,bol sıvı, nemli ortam,sigara içilmez.
BRONŞ HASTALIKLARINDA BRONŞLARIN GÖRÜNÜMÜ
BRONŞİOLİT: Daha küçük çaplı yani kapiller bronşların iltihaplanmasına denir.1 ay ve 1 yaş bebeklerde sık görülür. ETYOLOJİ: Virüsler yada bakteriler, irritan maddeler,akciğer hastalıklarının komplikasyonu BELİRTİ ve BULGULAR: Başlangıçta basit ÜSYE gibidir. Taşipne, 39-40 C derece ateş,inatçı öksürük,Dispne Siyanoz,wheezing, dehitratasyon
TANI: Muayene ve akciğer grafileri TEDAVİ VE BAKIM: Komplikasyonları nedeniyle hastanede acil tedavisi gereklidir. Odanın sıcak ve nemli olması, O2 ve buhar tedavisi, sıvı desteği, postural drenaj, Protein ve kaloriden zengin besinler almalıdır.
ASTIM BRONŞİYOLE: Solunum güçlüğü krizleri ile seyreden, bronş daralması ile karakterize öksürük hırıltılı solunum,nefes darlığı ile seyreden kronik akciğer hastalığıdır. ETYOLOJİ: Genetik yatkınlık önemlidir. Alerjenler (ev tozu,kedi,köpek tüyleri, çiçek tozu,yumurta,çilek,aspirin), irritan maddeler(boya, saç spreyi, parfüm, sigara)meterorolojik değişiklikler,egzersiz, solunum yolu enfeksiyonları,ruhsal sıkıntılar.
BELİRTİ VE BULGULAR: Nefes darlığı,kuru öksürük,hırıltılı ve hışırtılı solunum, göğüste sıkışıklık baskı hissi, geceleri inatçı öksürük TANI: Anamnez, Kan tahlili ve balgam tetkiki,grafiler. TEDAVİ:1.adım hastaya eğitim, nöbetlerin nedenlerini artıran faktörlerden uzak durmak, 2.aşama;hastaya uygun ilaç seçimi,rahatlatıcı bronkodilatör ilaçlar.
Astım Krizlerine neden olan etkenler
ASTIM KRİZİNE NEDEN OLAN ETKENLER
BRONŞEKTAZİ: Bronşların ve bronşiallerin genişlemesi, tekrar eski durumuna gelmemesi durumudur. ETYOLOJİ:Bronş lümeninin yabancı cisimler, benign tümörler, bronşlara yapılan basınçlar,Enfeksiyonlar, Bağışıklık sistemi bozuklukları,çocuklukta sık geçirilen solunum yolu enfeksiyonları. BELİRTİ VE BULGULAR: Kronik öksürük, Balgam çıkarma, Nefes darlığı, siyanoz, çomak parmak bulgusu, göğüs ağrısı,yorgunluk vardır.
TANI:Akciğer grafisi,Tomografi, kanda İg.kan tetkikleri TEDAVİ:Bronşlar temizlenir. Alevlenme döneminde Antibiyotik tedavisi, solunum yetmezliğine giden vakalarda akciğer transplantasyonu yapılır. Sigara yasaktır. Diyette, bol proteinli sıcak ve sulu gıdalar, su baharı inhalasyonu.
BRONŞEKTAZİDE BELİRTİ VE GÖRÜNÜMLER
PNÖMONİ(ZATÜRRİE): Akçiğer dokusunun iltihabıdır PNÖMONİ(ZATÜRRİE): Akçiğer dokusunun iltihabıdır.Bir veya birkaç lob tutulduğunda “Lober pnomöni “ Enfeksiyon bronşlarıda tutuyorsa “Bronkopnömoni “ denir.
PNÖMONİ ETYOLOJİ:Bakteriler ve virüsler,radyasyon,yakıcı gazlar,sigara içilmesi, Alkol alımı,üşütme, başka hastalıkların komplikasyonları(Kızamık,grip), Anestezi sonrası,Beslenme boukluğu olan yaşlılarda. BELİRTİLER: Ürperme, titreme ile ani başlar.39-40 C derece ateş,göğüs ağrısı,kuru öksürük, Pas rengi balgam. TEDAVİ: İstirahat, Alkol ve sigaradan uzak durulmalı. C-A vitamini alınmalı, antibiyotik tedavisi, oksijen verilir. Odanın nemli olması,ağız bakımı, rahat pozisyon.
PLEVRA HASTALIKLARI PLÖREZİ: Akciğer zarında sıvı birikmesi. PLEVRA: Toraksın iç duvar kısmını ve diyafragmayı örten Paryetal plevra, ve akciğerleri loblar arasınada girerek saran Viseral plevra olmak üzere 2 yapraktır. PLÖREZİ: Akciğer zarında sıvı birikmesi. ETYOLOJİ: Alt ve Üst solunum yolu enfeksiyonlarına bağlı gelişebilir.Tüberküloz, pnömoni,akciğer apsesi, plevranın tahrişi,akciğer kanserinde görülebilir. BELİRTİ VE BULGULAR: Kuru öksürük, ateş, halsizlik, solunum sırasında ağrı, yüzeysel solunum.
TANI: Göğüs grafisi çekilerek konur TANI: Göğüs grafisi çekilerek konur.Plevra sıvısı Torasentez yapılarak alınır.İncelenir. Balgam muayeneleri yapılır. TEDAVİ: Plöreziyi oluşturan nedene göre yapılır. örneğin tüberkülozdan dolayı ise tedavi tbc. Yönelik yapılır.Sıcak soğuk uygulamalar, analjezik verilir.İstirahat,diyette bol vitaminli, yüksek kalorili, sindirimi kolay yiyecekler verilir.
AMPİYEM: Plevrada pürülan(cerahatli) sıvı toplanması. ETYOLOJİ:Alt solunum yollarına ait enfeksiyon sonrası(Pnömoni,akciğer apsesi,tüberküloz)görülür. TEDAVİ: Sıvıyı azaltmak.Torasentez yoluyla sıvıyı boşaltmak.Uygun antibiyotik. Tedavisi uzun süren bir hastalıktır.
PNÖMOTORAKS: Plevra boşluğunda hava toplanmasıdır.
HEMOTORAKS: Plevral boşlukta kan toplanmasıdır. HİDROTORAKS: Plevra boşluğunda sıvı birikmesidir.(Transuda-Eksuda) ATELEKTAZİ: Alveollerin havalanamamasıdır. AMFİZEM:Vücudun herhangi bir yerinde patolojik olarak hava toplanmasıdır.
AKCİĞER TÜMÖRLERİ Akciğer kanserleri Malign ve Selim tümör olarak iki şekilde görülür. Akciğer kanserleri toplumda en sık görülen ve ölüm oranı en yüksek olan kanser türüdür.
ETYOLOJİ: Hava kirliliği ve sigara ,arsenik,kömür ve petrol ürünleri, radyasyon, asbestler. Akciğer kanserleri üç yoldan yayılırlar: 1- Direkt yayılır. 2-Kan yoluyla yayılır. 3-Lenf yoluyla yayılır. BELİRTİLER: Öksürük, Hemoptizi, stridor(sesli ve hırıltılı solunum) solunum güçlüğü,İştahsızlık,Kilo kaybı, Halsizlik. TANI: Akciğer grafisi, biyopsi, balgamın incelenmesi, Akciğer testleri,bronkoskopi TEDAVİ: Erken dönemde ise cerrahi olarak tümör çıkarılır. Radyoterapi(ışın) ,kemoterapi(ilaç), Beslenme, ağız ve vücut bakımı,hastaya sağlık eğitimi ve psikolojik destek verilir.
AKCİĞER KANSERLERİ