TRİZOMİ TARAMASINDA ULTRASONOGRAFİK BELİRTEÇLER Dr. Arif GÜNGÖREN Mustafa Kemal Üni. Tıp Fak.

Sunum planı Tanım İnsidans Çeşitleri En sık rastlanan trizomiler Yeni ultrasonografik belirteçler Sonuç

Tanım Trizomi, diploit sağlıklı canlılarda normalde iki olması gereken kromozom sayısının üç tane olmasıyla bilinen anöploidi şekillerinden biridir. Trizomiler insanlarda bütün kromozomlarda meydana gelebilir ancak bu yaşamla bağdaşmadığı için genellikle düşükle sonuçlanır.

İnsidansı Canlı doğumların %0.3 trizomiktir ve en yaygın olanları Trizomi 21 ve seks kromozom polizomileridir. Ölü doğumlarda oran % 4 Klinik olarak tanınan spontan abortuslarda %26.1 Komplet ve mozaik (Michel Vekemans,ENCYCLOPEDIA OF LIFE SCIENCES & 2005)

Çeşitleri Otozomal trizomiler Trizomi 21 (Down sendromu) Trizomi 18 (Edwards sendromu) Trizomi 13 (Patau sendromu) Trizomi 12 (Kronik Lenfositik Lösemi belirteci) Trizomi 9 Trizomi 8 (Warkany sendromu 2) Gonozomal trizomiler Eşey kromozomlarındaki (gonozomlar) trizomiler : XXX (Triple X sendromu) XXY (Klinefelter sendromu) XYY sendromu

Trizomi 1 Nadirdir 1.trimesterde artmış NT ve kistik higroma 2. ve 3. trimesterlerde serebral ventrikulomegali, nukal kalınlıkta artış ve omfalosel, mikrognati, geniş koroid pleksus kistleri, kısa femur, diafragmatik herni Bazı vakalarda teratomlar (intrakranial ve sakrokoksigeal)

Trizomi 2 Trizomi 3 Komplet olanı 1. trimesterde kaybedilir Mozaik olanlarda ölü doğum, fetal kayıp, prematürite, oligohidramnios, ve intrauterin gelişim kısıtlılığı yaygındır. Trizomi 3 Komplet olanı çok nadir ve letaldir Mozaik olanlarda; pulmoner stenoz, fallot tetralojisi, yarık damak ve dudak, mikroftalmi, vertebral anomaliler, IUGR ve oligohidramnios yaygındır.

Trizomi 4 Komplet olanı çok nadir ve letaldir Mozaik olanlarda; fallot tetralojisi, VSD, hipertelorizm, mikrognati, anormal kulaklar, Dandy-Walker varyantı, klinodaktili

Trizomi 5 Trizomi 6 Komplet olanı nadir ve letal Mozaik olanlarda multipl konjenital anomaliler(Fasial dismorfizm,makrosefali,hipertelorizm, basık burun kökü,hidrosefali, anormal kulaklar, düşük ayak) Trizomi 6 Komplet olanı letal, sıklıkla spontan abortuslarda bulunur Mozaik olanlarda prenatal saptama çok nadir, multipl konjenital anomaliler(Fasial dismorfizm, hipertelorizm, mikrognati, düşük kulaklar, PDA,ASD,VSD, pelviektaziler, skolyoz)

Trizomi 7 Multipl organ anomalileri (AVSD, PDA, Ebstein anomalisi, hidrosefali, makrosefali, hipertelorizm, Corpus collosum agenezisi, renal tümörler, hipospadias, düşük ayak, alt extremitelerde fleksiyon deformiteleri) Trizomi 8 Mozaik olanı iyi bilinen bir durum, dismorfik yüzle birlikte böbrek anomalilerinin ve anhidramniosun eşlik ettiği bir durum

Trizomi 9 Komplet olanı çok nadir ve genelde ilk trimester spontan düşükleri ile sonuçlanmakta Mozaik olanlarda multipl organ anomalileri; ASD, VSD, Çift çıkışlı sağ ventrikül, mikrognati, mikrosefali,mikroftalmi, yarık damak-dudak, spina bifida, dandy-walker varyantı, renal hipo-aplazi, ciddi polihidramnios Trizomi 10-11 Her ikisininde prevalansı bilinmemekte

Trizomi 12 Trizomi 14 Trizomi 15 Nadir Ebstein anomalisi, facial dismorfizm, kısa kolon, karaciğer anomalileri Trizomi 14 Nadir, spontan abortusla sonuçlanır VSD, alobar holoprosensefali, yarık dudak-damak, mikrognati, Trizomi 15 Nadir, canlı doğan tek komplet trizomi 15 vakası neonatal periyodda ex. VSD, aort koarktasyonu, facial dismorfizm, vermian hipoplazi

Trizomi 16, 17,19, Trizomi 20 Trizomi 21 Çok nadir, spontan abortusla sonuçlanır Trizomi 20 Amniosentezde en yaygın tespit edilen mozaik trizomidir. Trizomi 21 Çok nadir, kompleks kalp defektleri, mikrosefali, hipertelorizm, mikrognati, ürogenital anomaliler ve IUGR Dighe M et al, Ultrasound Quarterly, 2009

Trizomi 13,18,21 için 1. trimester belirteçleri

Trizomi 13,18,21 için 1. trimester belirteçleri

Ghaffari SR et al Ultrasound Obstet Gynecol, 2012

Nicolaides KH, Prenatal Diagnosis, 2011

Trizomi 21 için 2. trimester belirteçleri 1995-2012 arası, 48 çalışmayı içeren meta-analiz Agathokleous M et al, Ultrasound Ostet Gynecol, 2013

Trizomi 18 Olgaç ve ark. JOPP Derg, 2012

Odibo AO and Ghidini A, Prenatal Diagnosis, 2014

Yeni belirteçler- Yüz belirteçleri Prenazal kalınlık/Nazal kemik uzunluğu(PT:NBL) Prefrontal alan oranı(PFSR) Frontonazal alan kalınlığı/Nazal kemik uzunluğu(FNF:NBL)

Prenazal kalınlık/Nazal kemik uzunluğu

Prenazal kalınlık/Nazal kemik uzunluğu 14 +1 hf- 34+ 5 hf lar arası PT:NBL oranı 0,8’e kadar normal, 1,2 ve üzeri, Trizomi 21 saptama oranı % 5 yanlış pozitiflikle % 100 De jong-pleıj EAP et al, Ultrasound Obstet Gynecol, 2012 14-28. hf lar arası PT:NBL veya NBL:PT oranı % 0,9-1,58 yanlış pozitiflikle Trizomi 21 saptama oranı % 96,7 Szabo A et al, Prenatal diagnosis, 2014

Prefrontal alan oranı(PFSR)

Prefrontal alan oranı(PFSR) 16-23. hf lar arası, % 5 yanlış pozitiflikle Trizomi 21 saptama oranı % 100 Chaveeva P et al, Fetal Diagn Ther, 2013 15-33. hf lar arası, PFSR, Trizomi 18, 13, triploidi ve Turner sendromu için sırasıyla, % 54.5-% 72.5-% 70 ve % 57.2 anormal Kagan KO et al, Ultrasound Obstet Gynecol, 2014

Frontonazal alan kalınlığı/Nazal kemik uzunluğu(FNF:NBL) Gonzalez R et al, J Ultrasound Med, 2013

Sonuç Trizomiler nadir görülen kromozom bozukluklarıdır Mortalite ve morbidite oranları yüksektir bu nedenlede gebelikte erken dönemde tanınmalı ve aileye bilgi verilmelidir 1. trimesterde değerlendirilen belirteçler farklı, 2. ve 3. trimesterdekiler farklıdır Ultrasonografik belirteçlerin biyokimyasal testlerle kombine kullanılması tanı oranını arttıracaktır Yeni ultrasonografik belirteçler invaziv girişim oranını azaltacaktır

TEŞEKKÜRLER