Artriti Olan Hastaya Yaklaşım Doç Dr Salih PAY

Hasta Öyküsü Kimlik Bilgileri:

Hasta Öyküsü Kimlik Bilgileri: 21 yaşında, erkek, öğrenci, Tokat doğumlu Yakınmaları:

Hasta Öyküsü Kimlik Bilgileri: 21 yaşında, erkek, öğrenci, Tokat doğumlu Yakınmaları: Sol dizde şişlik ve ağrı Öykü:

Hasta Öyküsü Kimlik Bilgileri: 21 yaşında, erkek, öğrenci, Tokat doğumlu Yakınmaları: Sol dizde şişlik ve ağrı Öykü: 2 yıldır devam ediyor, 15-30 gün arası sürüyor, diğer diz ve AB’lerinde de olmuş. Sistemik sorgulama:

Romatolojik Semptomatoloji Ağız ve göz kuruluğu Raynaud fenomeni Fotosensitivite Oral ve genital aft Tekrarlayan parotis şişliği Tekrarlayan tromboflebit Tekrarlayan düşük Üveit atakları İnflamatuvar bel ağrısı Epileptik ataklar, SVA Depresyon Kas güçsüzlüğü Tekrarlayan ateş Cilt bulguları Tekrarlayan serozit ataklar

Hasta Öyküsü Kimlik Bilgileri: 21 yaşında, erkek, öğrenci, Tokat doğumlu Yakınmaları: Sol dizde şişlik ve ağrı Öykü: 2 yıldır devam ediyor, 15-30 gün arası sürüyor, diğer diz ve AB’lerinde de olmuş. Sistemik sorgulama: OA (+), AL (+), EN (+), Bel ağrısı (+) ve inflamatuar karakterde, bulanık görme (+) Özgeçmiş/ Soygeçmiş:

Hasta Öyküsü Kimlik Bilgileri: 21 yaşında, erkek, öğrenci, Tokat doğumlu Yakınmaları: Sol dizde şişlik ve ağrı Öykü: 2 yıldır devam ediyor, 15-30 gün arası sürüyor, diğer diz ve AB’lerinde de olmuş. Sistemik sorgulama: OA (+), AL (+), EN (+), Bel ağrısı (+) ve inflamatuar karakterde, bulanık görme (+) Özgeçmiş/ Soygeçmiş: AS?, Psoriasis?, BH?, İBH?, Geçirilmiş GÜS veya GİS enfeksiyonu?, Üveit?... FM:

Hasta Öyküsü Kimlik Bilgileri: 21 yaşında, erkek, öğrenci, Tokat doğumlu Yakınmaları: Sol dizde şişlik ve ağrı Öykü: 2 yıldır devam ediyor, 15-30 gün arası sürüyor, diğer diz ve AB’lerinde de olmuş. Sistemik sorgulama: OA (+), AL (+), EN (+), Bel ağrısı (+) ve inflamatuar karakterde, bulanık görme (+) Özgeçmiş/ Soygeçmiş: AS?, Psoriasis?, BH?, İBH?, Geçirilmiş GÜS veya GİS enfeksiyonu?, Üveit?... FM: GÜ skarı, Psoriasis plakları, Entesopati, Sakroiliyak germe testleri... LAB/ RAD:

Hasta Öyküsü Kimlik Bilgileri: 21 yaşında, erkek, öğrenci, Tokat doğumlu Yakınmaları: Sol dizde şişlik ve ağrı Öykü: 2 yıldır devam ediyor, 15-30 gün arası sürüyor, diğer diz ve AB’lerinde de olmuş. Sistemik sorgulama: OA (+), AL (+), EN (+), Bel ağrısı (+) ve inflamatuar karakterde, bulanık görme (+) Özgeçmiş/ Soygeçmiş: AS?, Psoriasis?, BH?, İBH?, Geçirilmiş GÜS veya GİS enfeksiyonu?, Üveit?... FM: GÜ skarı, Psoriasis plakları, Entesopati, Sakroiliyak germe testleri... LAB/ RAD: Akut faz yanıtı, Sakroiliit, Kemik erozyonları

Eklem tutulumu Periferik eklem tutulumu Aksiyel eklem tutulumu Eklem dışı tutulum Monoartrit Oligoartrit Poliartrit Sakroiliit Spondilit Entesopati Periartrit Bursit Tenosinovit

Eklem ağrısı  Ağrıyan yer eklem mi?  EVET  ARTRİT? ARTRALJİ? Tek eklemde ağrı ve şişlik Kas Kapsül (Bağ) Monoartrit Eklem çevresi yapıların inflamasyonu Sinovyum Sinovyal sıvı Kıkırdak Tendinit Bursit Osteomiyelit Kırık Tümör Yumuşak d. inf. vb…. Tendon Sinovyum ile örtülü tendon kılıfı

Eklem ağrısı  Ağrıyan yer eklem mi?  EVET  ARTRİT? ARTRALJİ? Tek eklemde ağrı ve şişlik Monoartrit Eklem çevresi yapıların inflamasyonu Tendinit Bursit Osteomiyelit Kırık Tümör Yumuşak d. inf. vb…. Prepateller bursit

Monoartrit ayırıcı tanısında ipuçları Başlangıç şekli: Akut mu, kronik mi? < 6 hafta  AKUT > 6 hafta  KRONİK

Akut monoartritle gelen her hastada aksi kanıtlanıncaya kadar septik artrit düşünülmelidir!

EKLEM PONKSİYONU YAPILMALI! Bu durum acil tanı gerektirir. Eklem sıvısı kanlı ise direkt grafi çekilmelidir. Sinoviyal sıvı analizi infeksiyon ve kristal ayrımını sağlar. 27

Acil Lab. İncelemeleri Ürat kristalleri Gram pozitif koklar 28

Akut monoartrit nedenleri İnflamatuvar Septik artrit ! Kristal artritleri Gut Yalancı gut Spondiloartrit FMF Behçet hastalığı Palindromik rom. Kronik artritlerin başlangıç formu RA JIA Non-inflamatuvar Travmatik artrit ! Eklem içi yırtıklar Eklem içine akut kanama Osteoartrit Osteonekroz ! Acil tedavi gerektirir.

Kronik monoartrit nedenleri İnflamatuvar Mikobakteri inf. Fungal inf. Romatoid artrit Spondiloartritler FMF Behçet hastalığı Lyme artriti Sarkoid artriti Non-inflamatuvar Osteoartrit Eklem içi yırtıklar (diz) Kemiğin avasküler nekrozu Pigmente villonodüler sinovit Sinovyal kondromatozis

Açık travma veya fokal kemik ağrısı Monoartrit Ayrıntılı öykü ve FM Açık travma veya fokal kemik ağrısı Radyoloji (+) (-) Kırık, tümör Sinovyal sıvı Koagülopati Tümör Travma BK>2000 PNL>%75 Kanlı (-) (+) Non-inflamatuvar Yumuşak d. incinmesi Osteoartrit Osteonekroz Eklem içi yırtık İnflamatuvar artrit Steril inflamatuvar sıvı Kültür (+) Kristal (+) İnfeksiyöz artrit Kristal artriti RA, JIA, SpA, FMF, Behçet, SLE vb

Poliartrit nedenleri 1 İNFLAMATUVAR KRONİK AKUT Romatoid artrit Viral inf. Bakteriyel inf. ARA Serum hastalığı HSP Sarkoid poliartriti BDH başlangıcı Spondiloartritler KRONİK Romatoid artrit Juvenil idiyopatik artrit Spondiloartritler SLE ve diğer BDH Kronik gut Sarkoid poliartriti

Poliartrit nedenleri 2 NON-İNFLAMATUVAR Osteoartrit Metabolik kemik hastalıkları Okronoz, hemakromatoz vb Maligniteye sekonder artritler Hipertrofik osteoartropati

Poliartrit-Poliartralji Ayrıntılı öykü-FM (+) (-) Poliartrit Duyarlı noktalar FMS, miyofasiyal ağrı, tendinit (+) (-) Viral artralji, osteomalasi, hipotiroidi, nöropatik ağrı malignite, PMR, anksiyete, depresyon Semptom süresi >6 hafta (-) (+) Sistemik romatizmal hastalık, osteoartrit Viral artrit, ARA, sistemik romatizmal hastalık başlangıcı İNCELE Hemogram, TİT, ESH, CRP, RF, ANA radyoloji Hemogram, TİT, ESH, CRP, ASO, KCFT, Hepatit B, C, viral seroloji, boğaz kültürü

Deri ve tırnak değişiklikleri ile birlikte artrit

Ekzantemler Ateş ve sistemik semptomlar ile birlikte olan diffüz döküntü Genelde viral veya primer immünolojik hastalığa bağlı Bakteriyel enfeksiyonlarda ayırt edilmeli SLE, DM Lyme hastalığı Romatizmal ateş Still hastalığı Kawasaki hastalığı

Eritema marjinatum

Erişkin Still hastalığı

Papuloskuamöz lezyonlar Psöriatik artrit Reiter Sendromu SLE

SLE

Annüler lezyonlar Romatizmal Ateş Subkutanöz Lupus Etitematozus Lyme Hastalığı

Fasiyal lezyonlar Malar ve diskoid raş ilk akla gelen lezyonlar Lupus pernio: Sarkoidoz Dermatomiyozit döküntüsü Lupus vulgaris: kutanöz tuberküloz Akne rozesea, seboreik dermatit...

Noduler lezyonlar RA, Romatizmal ateş, Kristal artropatiler Eritema nodozum: Behçet hastalığı, Sarkoidoz, Spondilartropatiler Lobular pannikülit: Weber-Christian hast, pankreatit Lupus profundus Eritema induratum: tbc

Patherji testi

Erizipel benzeri döküntü (FMF)

Derin ven trombozu

Akneiform lezyonlar (BH)

Purpura Nonpalpable purpura: inflamasyon olmaksızın eritrositlerin ekstravaze olması (trombositopeni, trom fonk bzk...) Palpable purpura: inf nedeniyle ekstravazasyon (vaskülitler)

Deride kalınlaşma, sertleşme Skleroderma Eozinofilik fasiit ve eozinofilik miyalji sendromu

Fotosensitif deri döküntüsü Polimorfik ışık döküntüsü (yaklaşık %10) Konnektif doku hastalıkları, SLE, DLE, DM... Fotoallerjik veya fototoksik ilaç allerjileri (sulfa, thiazid.. Porfiria Besin yetersizlikleri (C vit)

Ürtiker Hepatit B infeksiyonu Serum hastalığı Primer ürtikeriyal vaskülit Mononükleozis C1q yetersizliği

Oral ülserasyon Genital ülserasyon Behçet hastalığı Crohn hastalığı SLE Genital ülserasyon Behçet hastalığı Reaktif artrit

Sosis Parmak /Entesopati Reaktif artrit Psoriatik artrit

Sosis parmak

Aşil tendiniti

Raynaud Fenomeni Primer ve sekonder olarak ayrılır Primer: bayanlarda %5-8 Sekonder: konnektif doku hastalıkları ile birlikte Skleroderma, SLE, SS, RA, DM/PM...

Ateş, kilo kaybı, yorgunluk ve artrit

Ateş ve romatizmal hastalıklar Romatizmal ateş Ailesel Akdeniz ateşi JKA/JRA/JİA Erişkin Still hastalığı SLE Vaskülitler Behçet hastalığı Skleroderma DM/PM Sarkoidoz

Göğüs ağrısı, dispne, öksürük ve artrit

Lokalize göğüs duvarı bulgusuyla birlikte göğüs ağrısı Akciğer grafisi normal Akciğer grafisi anormal Tietze sendromu Sternoklavikular eklem Septik, Seronegatif artrit Kostavertebral eklem AS Faset eklemleri ve intervertebral diskler OA, Diskopatiler Serozit Fibromiyalji Serozitler SLE RA MBDH PSS FMF Still Hastalığı

Lokalize göğüs duvarı bulgusu olmaksızın göğüs ağrısı Akciğer grafisi normal Akciğer grafisi anormal Aort diseksiyonu Dev hücreli arteritler: TA, Temporal Arterit Parankimal infiltrasyonlar Eozinofilik pnömoni, WG, CSS Özofajit/Spazm: Skleroderma Alveolar hemoaraji Seozit: SLE, RA.. Sekonder maligniteler Koroner arter hastalığı Vaskülitik: Primer, SLE, RA Vazospastik: Raynaud fenomen Trombotik/Embolik/Aterosklerotik Artmış ateroskleroz APS Pulmoner emboli

Romatizmal hastalıklarda dispne Akciğer grafisi normal Akciğer grafisi anormal Pulmoner emboli APS Pulmoner hipertansiyon Skleroderma, SLE, APS İnterstisyel akciğer hastalığı AS, PSS.. Pnömoni/pulmoner vaskülit ve hemoraji BH, WG, CCS.. Metabolik Anemi (hemolitik, kronik hastalık, kan kaybı) Hipoksi (erken İAH, PE, Erken PH) Solunum kaslarında güçsüzlük DM/PM, SLE Göğüs duvarında mekanik restriksiyon PSS, AS Bronkospazm CCS, İlaçlara bağlı (aspirin, NSAİİ)

Romatizmal hastalıklarda öksürük Akciğer grafisi normal Akciğer grafisi anormal Pnömoni/pulmoner vaskülit ve hemoraji Plörazi Pulmoner hipertansiyon İnterstisyel akciğer hastalığı Pulmoner emboli Trakeabronşial kaynaklı CSS Trakeomalasi/bronkomalasi RA, Relapsing polikondrit Üst solunum yollarında granulom WG, Sarkoidoz MTX pnömoni

Göz ve artrit

Göz ve Romatizmal hastalıklar Üveit Anterior üveit: BH, Spondilartropatiler, Sarkoidoz, JRA.. Posterior üveit: BH, SLE, Sarkoidoz... Kornea tutulumu Marjinal erozyon ve marjinal incelme: RA Keratolizis: göz kuruluğuna sekonder Skleritis/episkleritis: RA Keratokonjonktivitis sikka Primer ve sekonder Sjögren sendromu

Anterior üveit ve hipopiyon

Posterior üveit ve retinal vaskülit

Kuru göz ve skleral erozyonlar

Abdominal semptomlar ve artrit

Abdominal semptomlar ve artrit İshal Karın Ağrısı İntestinal kanama Crohn hastalığı Ülseratif kolit Reaktif artrit Behçet hastalığı Ailesel Akdeniz Ateşi Vaskülitler Konnektif doku hast. Mono-oligoartiküler tutulum Poliartiküler tutulum Aksiyel tutulum

Kas güçsüzlüğü, nöropati ve artrit

Kas güçsüzlüğü, nöropati ve artrit Polimiyozit Dermatomiyozit Polimiyalji Romatika? Dev hücreli artrit? Eozinofil-miyalji sendromu Sarkoidoz Romatoid artrit SLE Vaskülitler Skleroderma

Böbrek tutulumu ve artrit

Hemoglobinüri, miyoglobinüri Hematüri Proteinüri Nefrolithiazis Hemoglobinüri, miyoglobinüri Konnektif doku hast. SLE MBDH SS RA Skleroderma Vaskülitler PAN Mikroskopik PAN WG CSS Takayasu Arteriti Temporal arterit Ailesel Akdeniz ateşi Sarkoidoz Gut hastalığı