Divriği Ulu Cami ve Darüşşifası Divriği - Sivas

Divriği Ulu Cami, Mengücek Oğulları Beyliği döneminde 1228 yılında Ahmet Şah tarafından, camiye bitişik olan darüşşifa Ahmed Şah’ın eşi Melike Turan tarafından yaptırılmıştır. Hicri 641 (Miladi 1243) tarihli vakfiyesi bulunmaktadır. Türbenin de yer aldığı külliye, Divriği Kalesinin bulunduğu kayalık tepeninin güney batı yamacındaki eğimli bir araziye inşa edilmiştir.

İslam sanatının en hayret ve hayranlık uyandırıcı eserlerinden biridir İslam sanatının en hayret ve hayranlık uyandırıcı eserlerinden biridir. Divriği Ulu Cami ve Darüşşifasının her motifinde, Allah'ın birliğinin vurgulandığı gözlemleniyor.

Divriği Ulu Camii ve Darüşşifasının dört kapısı vardır Divriği Ulu Camii ve Darüşşifasının dört kapısı vardır. Cami kuzey taç kapı, cami batı taç tapı, şifahane taç kapısı ve şah mahfili taç tapısı. Her biri birbirinden farklı eşsiz bezemelerle göz kamaştıran bir mimarlık ve mühendislik harikası niteliğindedir.

Şifahane taç kapısından içeri girdiğimizde ortada bir havuz, büyük bir eyvan bizi karşılıyor. Burada su sesi, musiki ve Kuran sesi ile hastaların tedavi edilmiştir. Şu anki psikiyatri kliniklerinde kullanılan tedavi sisteminin bir kısmı 800 yıl önce burada kullanılıyormuş. İçerdeki küçük eyvanlarda ise şehit türbeleri mevcut. Rivayete göre Selçuklu döneminde yaşayan büyük zatlar savaşlarda şehit olmuş ve buraya defnedilmiş. Ayrıca bu eşsiz eseri yaptıranlar sol karşıda, türbe özelliğindeki bir odaya defnedilmişler. Ahmet Şah, eşi Melike Turan, annesi Fatma Hatun, babası Süleyman Şah ve aile efradı burada medfunlar. Büyük eyvanda da kainatın yaratılışı, genişlemesi, verilen emir gereği hareket etmesi, zamanın geçtiği, her şeyin hareket halinde olduğu ve bir sonun yaklaştığı, kıyametin kopacağı, Allah'ın vaadinin yerine geleceği anlatılmakta. Yani kainat kitabı burada taşa işlenmiştir, diyebiliriz. Üst odalar, tabip odaları ve idari bina olarak kullanılmış. Tabip odalarına girişin üst tavanı alçak olarak yapılmış, saygı ve edep ile girilsin diye. Şifahaneden çıkarak camiye doğru gidelim. Diğer kapılara göre daha çok ince detaylarla işlenmiş, görüntüsü zihinlerde yeni ufuklar açıyor adeta. Bir çok sanat eserinde taş işleme örnekleri kullanmıştır ama taşın içerisine taş yerleştirmesi sanatı sadece bu eserde uygulanmıştır. 

Kuzey taç kapıyı görünce, “bir taş belki de ancak bu kadar işlenebilir” diyesi geliyor insanın. O günün teknik, bilgi, araç ve gereçleri ile bu eserin nasıl yapıldığı sorusu sürekli zihinlerde yankılanıyor. Burada da hayranlık uyandıran farklı desenler incelendiğinde, müthiş bir şekil-mana ilişkisi kendini belli ediyor.

Sağ bordüre yatay işlenmiş yıldızın simetriğine cami, manevi olarak Allah'ın muhafazası altına alınsın diye Ayetü’l-Kürsi yazdırmış. Kuzey taç kapıdan girildiğinde sağda ve solda iki adet emanet sandukası sizi karşılıyor. O zamanlar buranın halkı uzak yerlere, yazlıklarına gittikleri zaman evlerinde olan altınları emanet olarak camiye bırakırlarmış, tabi cami 24 saat açıkmış ve aylar sonra geldiklerinde emanetlerini alıp giderlermiş. O zaman camide hırsızlık olmazmış. 

İkindi vakti görünen Namaz kılan erkek gölgesi

Cami kuzey taç kapısı

Darüşşifa (Şifahane) taç kapısı

Şah mahfili taç kapısı

Mihrap, ilk bakışta sade bir yapı gibi görünür Mihrap, ilk bakışta sade bir yapı gibi görünür. Mihrabın iki yanının kesiştiği uç noktaya iki adet elif, ortaya bir lale ve lalenin altına bir hilal yerleştirilmiş. Ebcet hesabına göre elif, lale ve hilal Allah demektir, yani "Bütün kalpler Allah’a muhtaçtır. Kalpler ancak Allah’ı zikretmekle tatmin olur. Dönüş Ona'dır. Yapılan bütün secdeler, rükular ve dualar O’na gider. Allah; insanların yüzlerine giyimine, malına bakmaz, O, ancak insanların kalbine bakar." anlamları adeta taşa işlenmiş. Ulu Cami - Divriği

       Minber işlenebilmesi için yıllarca toprak altında su içerisinde fırınlanıyor, işlendikten sonra da zaman geçtikçe sağlamlığı artıyor. Minber ince işlenmiştir. Minberin sağ tarafında Al-i İmran Suresi 16-17.ayet-i kerimeler yer almaktadır.