DAVRANIŞ DEĞİŞTİRME YÖNTEMLERİ REHBERLİK SERVİSİ

Gelişim evrelerinin getirdiği doğal zorluklara, yakın çevreninin olumsuz etkileri katıldığında çocukta bunlara tepki olarak çoğunlukla davranış bozuklukları görülebilir. Bu olumsuz davranışların kontrolüne DAVRANIŞ YÖNETİMİ denir. REHBERLİK SERVİSİ

Örneğin; çocuk, sosyal-duygusal gelişimi gereği yaşıtlarıyla oyun oynaması gereken bir yaşta, sürekli yalnız kaldıysa, ileride içine kapanık bir çocuk ve yetişkin olabilir…. REHBERLİK SERVİSİ

ÇOCUĞUNUZDA İSTEDİĞİNİZ DAVRANIŞI NASIL ARTTIRIRSINIZ? Eğer yaptıkları olumlu bir davranış için çocuklar ödüllendirilirlerse o davranışı tekrarlarlar. Bu yüzden istediğiniz davranışı ödüllendirin ve böylece o davranışı arttırmış olursunuz. REHBERLİK SERVİSİ

a) Överek, b) Gülümseyerek, sarılarak, öperek, c) Sevdiği bir işi yaparak ( Örneğin bir öykü okuyarak, Tv' de sevdiği bir programı izlemesine izin vererek, parka götürerek gibi.), d) Küçük bir hediye vererek ( Örneğin bir paket çikolata gibi), REHBERLİK SERVİSİ

Olumlu davranışları hemen, açık bir biçimde ve her seferinde ödüllendirin. Çocuğunuza sizin hoşunuza giden şeyin ne olduğunu söyleyin. REHBERLİK SERVİSİ

Olumsuz davranışları her seferinde tutarlı biçimde görmezden gelin Olumsuz davranışları her seferinde tutarlı biçimde görmezden gelin. Bu davranışı başkasının ödüllendirmesine izin vermeyin. UNUTMAYIN!!!!! Olumsuz davranışlarıyla ilgi çektiklerinde çocuklar sıklıkla bu durumdan hoşnut olurlar. REHBERLİK SERVİSİ

Onlara dargın olduğunuz zaman bile aslında onlara ilgi göstermiş olursunuz bu nedenle yalnızca görmezden gelmeye çalışın. REHBERLİK SERVİSİ

Bağırarak, vurarak, küserek de olsa ilgilenmek, istenmeyen davranışları arttırır. BİR ÖRNEK Eğer onun şeker yemesini istemiyorsanız bu isteği duymazdan gelin, hiç pes etmeyin. Bunu her şeker isteyerek ağladığında yapmalısınız. REHBERLİK SERVİSİ

BAZEN İSTENMEYEN DAVRANIŞLARI GÖRMEZDEN GELMEK MÜMKÜN OLMAYABİLİR Eğer davranışlar tehlikeli ve yıkıcı ise o zaman HAYIR demek zorunda kalabilirsiniz ya da onu oradan uzaklaştırmak ve hareketlerini kısıtlamak gerekebilir. Sürekli eleştiri bir süre sonra çocuk için anlamsızlaşır. Eğer HAYIR sözünü çok sık duyarsa kulaklarını tıkamaya başlayacaktır. Anne babaların yerine getiremedikleri boş tehditleri bir süre sonra çocuğun anne babalarının sözüne inanmamasına neden olur. REHBERLİK SERVİSİ

OLUMSUZ DAVRANIŞLARI NASIL AZALTABİLİRİZ? REHBERLİK SERVİSİ

NEDENİNİ DÜŞÜNMEK olumsuz davranış ne zamanlar yapılıyor? Davranışın altında yatan nedeni anlayabilirsek bunu değiştirmek için işe nereden başlayacağımızla ilgili ipucuna da ulaşabiliriz. Bunun için; olumsuz davranış ne zamanlar yapılıyor? hangi sıklıkla yapılıyor? davranış sonunda çocuğum ne elde ediyor? iyi bir gözlemci olmak gerekir REHBERLİK SERVİSİ

GÖZARDI-TEŞVİK Olumsuz davranışları göz ardı etmek, aynı davranışın olumlusunu yaptığında hemen takdir etmek. Kendini doğru ifade ettiğinde “bana bunu çok güzel anlattın, bu çok hoşuma gitti” diyerek takdir etmek. Göz ardı edilen davranışın seyri başlangıçta artış gösterse bile, ailenin TUTARLI olması sayesinde zamanla azalacaktır. Burada önemli olan, göz ardı edilen davranışın niteliğinin iyi saptanmasıdır. REHBERLİK SERVİSİ

SEÇENEK SUNMAK Örnek: iki kardeş kavga etmeye başladığında, «kavga etmenizi istemiyorum, birbirinize zarar vermenizden korkuyorum. Ya kavga etmeden oynayın, ya da farklı odalarda oynayın.» ses tonunuz sakin ama kesin olmalı seçeneklerden en az bir tanesi çocuk için cazip olmalı REHBERLİK SERVİSİ

DAVRANIŞININ SONUCUNU AÇIKLAYARAK ZARARINI GÖSTERMEK ÖRNEK: Arkadaşını eve davet ediyor, ama arkadaşı gelmek istemiyor “Eve arkadaşını davet etmek istemen çok güzel. Ama geldiğinde hiçbir oyuncağını paylaşmıyorsun. Sence bu durumda arkadaşın ne hisseder? Evet, üzülür ve bu yüzden artık bize gelmek istemez. O gelmeyince sen ne hissediyorsun? Evet, sen de sıkılıyor ve üzülüyorsun.” REHBERLİK SERVİSİ

kendi kendini denetlemesini problem çözme becerisini geliştirmesini Amaç; çocuğun yaptığı davranışın neden istenmeyen bir davranış olduğunu anlaması ve bu davranışı kendiliğinden bırakabilmesini sağlamaktır. Bu çocuğun ; kendi kendini denetlemesini problem çözme becerisini geliştirmesini doğruyu biz istediğimiz için değil, sadece doğru olduğu için yapma becerisini dolayısı ile dürüstlüğü, vicdan ve ahlakını geliştirir. REHBERLİK SERVİSİ

FARKLI ÇÖZÜM YOLLARI DÜŞÜNDÜRTMEK Çocuğumuz yaptığı olumsuz davranış yerine, uygulayabileceği kabul edilebilir başka davranışlar üretmesi konusunda teşvik edilmelidir. “Sen arkadaşına öfkelendin ve vurdun. Bunun yerine başka ne yapabilirdin?” Ebeveyn olarak bu beceri ile ilgili model olmak lazım. REHBERLİK SERVİSİ

DAVRANIŞIN SONUCUNU YAŞATMAK Bu yöntemde amaç ceza vermek değil, davranışın sonucunu yaşatmaktır. Çocuğunuza olumlu, kararlı ve sevecen bir şekilde yaklaşın. Sonucunu yaşatmak metodu uygulanıyorsa, önce diğer yöntemler denenmiş ve sonuç alınamamış demektir. Ceza da böyle bir koşul yoktur. REHBERLİK SERVİSİ

CEZA… Cezada ki ana fikir, “sen beni üzdün, bende seni üzüyorum” dur. Sonucu yaşatmak tekniğinde ise, “ben her şeyi denedim ama bana başka şans bırakmadın” vardır. Yani sorumluluk tamamen çocuğa aittir. Cezada çocuğu en çok üzecek davranışlar yapılır. Sonucunu yaşatmakta ise çocuk olumsuz davranışa neden olan şeyden mahrum edilir. REHBERLİK SERVİSİ

NASIL DAVRANAN BİR ÇOCUK İSTERSİNİZ Net ve açık kurallar koyun: Örneğin yatağa yatış saati, yemek zamanları belli değişmez düzen içinde gerçekleşsin. Bu tür bir değişmezlik çocuğun kendini güvende hissetmesini sağlar. 2. Yapmasını istediğiniz şeyleri net ve tutarlı biçimde anlatın REHBERLİK SERVİSİ

3. Yeni istenen davranışlar öğretin: Yönlendirme: Göstererek, yardımcı olarak ve yapabilmesine izin vererek yeni bir davranış öğretebilirsiniz b) Her seferde tek bir adım: Zor işleri daha küçük adımlara bölerek çocuğun her seferde bir adım öğrenmesini sağlayabilirsiniz. REHBERLİK SERVİSİ

c) Başkalarından öğrenme: Çocuklar anne babalarını örnek alır onlar gibi davranırlar. d) Çocuğunuzun sizin istediğiniz gibi bir şey yaptığını fark etmeye dikkat edin ve onu hemen övün. REHBERLİK SERVİSİ

ELEŞTİRİ DEĞİL İŞBİRLİĞİ Çocuğunuza olumlu tutumları öğretirken eleştiri yerine işbirliği yaparak birlikte çalışın. Şunları yapmaktan kaçının: Suçlamak 2. İsim takmak 3. Tehdit etmek: 4. Emir vermek REHBERLİK SERVİSİ

Geleceğe yönelik tahminler Gereksiz uyarılar Acındırma cümleleri Kıyaslamalar Alay etme Geleceğe yönelik tahminler REHBERLİK SERVİSİ

SORUNLARLA BAŞETMEK İÇİN NE YAPABİLİRSİNİZ? Problemi tanımlayın 2. Problem ve sizin isteğiniz hakkında bilgi verin 3. İsteğinizi kısaca tek kelimeyle belirtin 4. Kendi duygularınızı anlatın: REHBERLİK SERVİSİ

CEZALANDIRMAK YERİNE NELER YAPILABİLİR: 1. O andaki duygunuzu çocuğun kişiliğine saldırmadan net şekilde anlatın: " okulda arkadaşının canını yakmana çok üzüldüm." 2. Kendi beklentinizi ifade edin: " Bundan sonra arkadaşlarınla daha iyi anlaşacağını umuyorum" 3. Çocuğa kendini affettirme yolu gösterin: " Arkadaşına iyi davranarak bir daha onu üzmeyebilirsin" 4. Çocuğunuza seçme şansı verin 5. Problemi çözmek için beraber çalışın. REHBERLİK SERVİSİ

Överken şunlara dikkat edin: ÖVGÜ Övgüler çocuğun kendine güvenini arttırır ve yaptığı işe daha da hevesle sarılmasını sağlar. Överken şunlara dikkat edin: 1. Genel şeylerden kaçının. Onun yerine gördüğünüz şeyi tanımlayın. 2. Geleceğe yönelik yansıtmalar yapmayın, şimdiye yönelin 3. Kendi duygularınızı anlatın 4. Çocuğun övülmeye değer davranışını kısaca tanımlayın REHBERLİK SERVİSİ

UNUTMAYIN Kİ!! !!Çocuk ödüllendirildiğinde başardığını anlayacaktır ve bu onun bu davranışı sürdürmesini güçlendirecektir. Övgü anne babaların da kendilerini iyi hissetmelerini sağlar, devamlı eleştirmek ve tehdit etmek anne babaların da kendilerini kötü hissetmelerini sağlar. !! İstediğiniz davranışı övün ve istemediğiniz davranışı görmezden gelin. REHBERLİK SERVİSİ

!!Çocuklarınızı yaptıkları herhangi bir hatadan dolayı cezalandırmadan önce dinleyin ve yaptığı hatalı davranışın niçin hatalı olduğunu, kendisine ve ailesine zararlarını anlatın yoksa çocuğunuz bunu bilemez. !! Çocuğunuza sevginizi sözel olarak ifade edin, ona sarılın, göz kontağı kurun, onu öpün. Çocuk kendisinin ailesi tarafından sevildiğini ve değer verildiğini bilmeli ve bunu yaşamalıdır REHBERLİK SERVİSİ

!!Çocuklarınıza bir insan olarak, yaptıklarıyla, yaşantılarıyla değerli olduğunu, önemli olduğunu belli edin. !!Aile ortamı bir mutluluk ortamı olmalıdır. Bu da bahsedilen davranışların gösterilmesi ile mümkündür. Çocukların anne ve babaları tarafından kabul edilip, sevilip desteklenmesi başka hiçbir kimsenin yapamayacağı kadar onları mutlu ve yaşantılarında doyumlu kılar. REHBERLİK SERVİSİ

Çocuklarınızı asla başkalarıyla kıyaslamayın !!Çocuklarınızı asla başkalarıyla kıyaslamayın. Kardeşi, arkadaşı, akraba çocukları ile kıyaslanan çocuk hiçbir gelişme kaydedemeyeceği gibi onlara karşı düşmanlık duyguları geliştirir. Kendine olan güveni sarsılır ve kendini değersiz hissetmeye başlar REHBERLİK SERVİSİ

!! Çocuklarınızın herhangi bir davranışını değerlendirmede; tepkide bulunmadan önce, kendinizi onun yerine koyarak onun yaşındaki birinin ihtiyaç ve düşüncelerini anlamaya çalışarak davranışını değerlendirin. Bu tutum hem onu daha iyi anlamanızı, hem de bazı olumsuz davranışlara yönelmemenizi sağlar. REHBERLİK SERVİSİ

Aile üyeleri (anne, baba, büyükanne, dede vb !! Aile üyeleri (anne, baba, büyükanne, dede vb.) çocuğa yaklaşımlarında tutarlı olmalıdırlar. Biri farklı, diğeri farklı davranmamalı, çocuğu birbirine karşı korumamalıdırlar. Bu çocukta olumsuz davranışlara neden olur. REHBERLİK SERVİSİ

Çocuğunuza karşılıksız destek olunuz !! Çocuğunuza karşılıksız destek olunuz. Çocuğunuz sizleri her zaman onu destekleyin birileri olarak görmelidir. Bu onun kendine olan güvenini artırdığı gibi, sizinle olan ilişkilerini de olumlu yönde geliştirecektir REHBERLİK SERVİSİ

!! Korkutarak, cezalar vererek çocuğunuza istediğiniz davranışı kazandırmaya çalışmayınız. Korkutarak, çocuğunuzun yanlış yaptığı davranışı düzeltmediğiniz gibi yeni sorunlar oluşmasına da neden olmuş olursunuz. REHBERLİK SERVİSİ

Çocuklarınızı başkaları ile değil kendileri ile yarıştırın Çocuklarınızı başkaları ile değil kendileri ile yarıştırın. Başkaları ile paylaşmayı, dostluğu ve kardeşliği öğretin. Kendisi ile yarışan çocuk başarıyı yakalar ve her zaman kazanır. Başkası ile yarışan çocuk kıskanmayı ve bencilliği öğrenir.  REHBERLİK SERVİSİ

Şunu hiçbir zaman unutmayınız; çocuğunuz sizden farklı bir insandır !! Şunu hiçbir zaman unutmayınız; çocuğunuz sizden farklı bir insandır. Onun farklı duygu, düşünce, yetenek, ilgi ve ihtiyaçları vardır. O sürekli değişme ve gelişme içindedir. Buna bağlı olarak da farklı ihtiyaçları vardır. Bizler gibi düşünemez ve davranamaz. REHBERLİK SERVİSİ

Çocuklar söylenenden çok yapılanı dikkate alır ve taklit ederler. REHBERLİK SERVİSİ

SUNUM BİTMİŞTİR TEŞEKKÜRLER REHBERLİK SERVİSİ