ZEYNEP YILMAZ PSİKOLOJİK DANIŞMAN OKULA UYUM VE ADAPTASYON ZEYNEP YILMAZ PSİKOLOJİK DANIŞMAN

UYUM NEDİR? Uyum,bireyin sahip oldukları özelliklerle, kendi benliği ve içinde bulunduğu çevresi arasında dengeli bir ilişki kurmasına denir. Yani insanın kendisi ve çevresi ile barışık olması, sağlıklı ilişkiler kurup devam ettirebilmesidir.

UYUMSUZLUK NEDİR? Uyumsuzluk ise bireyin kendisi ve çevresi ile sağlıklı ve dengeli ilişkiler kurma ve devam ettirmede zorluk çekmesi şeklinde açıklanabilir.

OKULA BAŞLAMADA VE UYUMDA AİLENİN ÖNEMİ Anaokuluna başlama hem aile için, hem de çocuk için çok önemli bir adımdır. İlk üç yıl içinde çocuk model olarak gördüğü anne ve babasından alabileceğini alır ve kendisine tanınan fırsatlar ölçüsünde bir psiko-sosyal olgunluğa varır; ancak bu gelişim sınırlıdır. İşte bu dönemde okul öncesi eğitim devreye girerek çocuğun gelişim alanlarını destekleyici çalışmalar yapar.

Anaokuluna başlama olayı çocuğun toplumsallaşma sürecinde çok önemli bir basamaktır. Okul öncesi eğitim, bir anlamda çocuğun aile dışına attığı ilk adım olarak düşünülmelidir. Çocuk, anaokuluna başladığı zaman tüm kurallarını bildiği aile ortamından henüz hiçbir kuralını bilmediği, tanımadığı kişilerin bulunduğu bir ortama girmektedir. Bu yeni durum, tabii ki çocuklarda uyum sorunu yaratabilir.  

Aileler, okula başlama döneminde çocuklarının yaşayabilecekleri olası uyum güçlüklerini olabildiğince azaltmak için, çocuklarının farklı bireylerle beraber olmalarını ve ilişki kurabilmelerini sağlayacak fırsatlar yaratabilmelidirler.

Anaokuluna yeni başlayan çocukta, başlangıçta belirsizlik ve terk edilme (ayrılma) kaygısı yaşanabilir.Ancak çocuk ortama alıştıktan ve öğretmenlerini tanıdıktan sonra kaygılar ortadan kalkar.  

Çocuklar Okula Başladıkları İlk Günlerde Neler Düşünürler? Burası ne kadar kalabalık! Ne kadar büyük bir bina, ya kaybolursam! Okul servisi ya benim evimi bulamazsa! Annem, babam, kardeşim neredeler? Ne zaman eve gideceğim? Tuvaletim gelince ne yapacağım? Yemek yemek zorunda mıyım?

Çocuklarını Okula Bıraktıkları İlk Günlerde Aileler Ne Düşünürler? Acaba ağladı mı? Beni aradı mı? Kendisine arkadaş buldu mu? Yemeğini yedi mi? Tuvaleti kullanabildi mi? Okulu sevdi mi? Öğretmenini sevdi mi? Öğretmen yeterince ilgilendi mi?

Bu süreç içinde aileler de bir çok kaygı yaşamaktadır Bu süreç içinde aileler de bir çok kaygı yaşamaktadır. Bazen aileler çocuklarından ayrıldıkları için kendileriyle ilgili suçluluk ve kaygı duyguları  yaşarlar ki bu sinyaller çocuğun okul korkusunu arttırıcı bir faktör olabilmektedir. Bu nedenle annenin kararlılığı ve iç rahatlığı çocuğun uyum süreci için çok önemlidir. Yani çocuğun anaokulu başlama sürecinde anne-babanın da duygusal olarak hazır olması gereklidir. Çocuğun ayrılırken duygusal olarak anne-babanın üzüntü ve kaygısını hissetmesi uyum sürecini zorlaştırmaktadır.  

BUNLARI HEP HATIRLAYALIM… Çocuğumuzu takdir etmemiz ve yapamadıklarını değil başarabildiklerini vurgulamamız, onun kendine güveni, uyumu ve gelişimi açısından çok önemlidir. Çocuğunuzun okula başlaması hem onun için hem de sizin için yeni bir deneyim… Yaşadığınız kaygıları ona hissettirmek ya da anlatmak yerine okula ve ona güvendiğimizi onunla paylaşalım. Ailenin göstereceği kararlılık, sabır, okul öncesi eğitime ve başladığı eğitim kurumuna gösterdiği inanç ve güven çocuğun uyumunu kolaylaştırır.    Sizin öğretmeni ile olumlu ilişkiler kurmanız onun kendini rahat ve güvende hissetmesini sağlayacaktır.

Başka çocukların tepkileri ile çocuğumuzun tepkilerini kıyaslamayalım; tıpkı onun bizi başka aileler ile kıyaslamasını istemeyeceğiniz gibi… Okulda yaşadığı olaylar, deneyimler içinde onu sevindiren, mutlu eden olayları paylaşmak, konuşmak için çaba sarf edelim.çocuğunuzun okulda yaşadığı olumlu deneyimleri vurgulayalım ve onu takdir edelim. Anaokulu hakkında çocuğa açıklama yapmak ve anaokulunu tanıtmak uyumu kolaylaştırır. Özellikle ilk günlerde çocuk kapıdan teslim edilip kapıdan teslim alınmalı, vedalaşma mümkün olduğunca kısa tutulmalı. Vedalaşmada çocuk ağlamaya başlasa bile ayrılma konusunda kararlı davranılmalı.

Anaokulunun sadece çocukların bulunduğu bir yer olduğu söylenip anne ve babaların bulunmadığı, işe gittiği açıklanmalıdır. Aile çocukla okula geliş gidiş saatleri ile ilgili konuşmalı, sadece belli bir zaman dilimi içinde anaokulunda kalacağı söylemeli, onu alabileceği süreyi onun anlayacağı terimlerle anlatıp, o süreyi geçirmeden almaya dikkat etmelidir.

Çocuk anaokuluna birlikte geldiği ebeveyni yanında ağlıyor, onun gitmesine izin vermiyorsa okula bağımlı olmadığı bir kişi tarafından getirilmeli ve okula düzenli devam etmesi konusunda ısrarlı olunmalıdır.  Yakınmaya devam etse bile sakin ve kararlı davranılmalıdır.

DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM…