DOĞAL AFETLER 1-TÜRKİYE’DE DEPREM: Fay hatlarına bağlı olarak meydana gelen salınım ve titreşim hareketleridir. Ülkemiz genç oluşumlu bir arazi yapısına sahip olduğu için deprem riski yüksektir. Kuzey Anadolu Fay Hattı ( KAF ): Saros Körfezinden başlar Marmara denizi, İzmit, Adapazarı, Orta Karadeniz, Van Gölü , Muş Varto’ya kadar uzanır. Batı Anadolu Fay Hattı ( BAF ): Ege Bölgesindeki Horst ve grabenler, iç bölgelerdeki Afyon Kütahya’ya kadar uzanır. Doğu Anadolu Fay Hattı ( DAF ): Afrika’nın Güneyinden başlar, Hatay , Kahramanmaraş, Malatya , Elazığ, Van Gölü ,Muş Varto’ya kadar uzanır.

Türkiye’de Deprem riski az olan yerler: Ergene , Tuz Gölü, Konya Ovası Anamur, Şanlıurfa, Mardin-Şırnak arası Doğu Karadeniz Kıyısı

Türkiye’de Deprem Türleri: Tektonik deprem: En çok görülen tipidir. DAF, KAF, BAF Çöküntü depremi:Mağara tavanlarını çökmesi, etki alanı sınırlıdır. Volkanik deprem:Türkiye’de görülmez, etki alanı dardır.

TÜRKİYE’DE HEYELAN: Eğim boyunca tabakaların kütlesel olarak hareket etmesidir. Heyelan oluşumuna neden olan faktörler: Eğim Yağış Tabakanın yapısı Tabakaların uzanışı Deprem Beşeri faktörler ( yol , tünel , kazı çalışmaları)

Heyelandan korunmak için: NOT: Heyelan riski en fazla Karadeniz Bölgesinde görülürken en az İç ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde görülür.En çok İlkbahar mevsiminde görülür. (Tortum , Sera, Zinav, Yadigöller heyelan set gölleridir. ) Heyelandan korunmak için: Drenaj kanalları açmak Riskli alanlarda yerleşim kurmamak. Riskli alanlarda istinat duvarları yapmak. Doğal dengeyi bozacak çalışmalar yapmamak. Risk haritaları oluşturarak beşeri yapılanmalara izin vermemek.

TÜRKİYE’DE EROZYON: Erozyonun Nedenleri: Eğim Meralarda aşırı otlatma Toprağın sular veya rüzgarlar tarafından (verimli üst tabakanın ) aşınmasına denir. Erozyonun Nedenleri: Eğim Meralarda aşırı otlatma Nadas uygulaması Ani ve sağanak yağışlar Toprağın kuru ve taneli olması Yanlış arazi kullanımı Erozyonun sonuçları: Toprak tabakası incelir. Tarımsal verim ve üretim azalır Açlık başlar Çölleşme hızlanır Barajların ömrü kısalır Toprağın su tutma kapasitesi azalır Delta ovaları genişler Köyden kente göç olur

Erozyonun önlenmesi için yapılması gereken çalışmalar: Ağaçlandırma yapmak Aşırı otlatma yapmamak Mera hayvancılığı yerine besi(ahır) hayvancılığı yapmak Kaçak ağaç kesimini önlemek Tarlaları eğim yönüne dik olarak sürmek Taraçalama yöntemi uygulamak Nöbetleşe (münavebeli) ekim yapmak Barajların çevresini ağaçlandırmak İnsanları bilinçlendirmek

EROZYON HEYELAN

KAYDET!!! NOT: Ülkemizde rüzgar ve akarsu olmak üzere iki tür erozyon ekilidir. İç Anadolu ( Konya Karapınar, Tuz gölü çevresi) Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Iğdır’ın Aralık ilçesinde rüzgar erozyonu etkilidir. Akarsu erozyonu Doğu Anadolu Bölgesinde etkilidir. NOT: Akarsu ve rüzgar erozyonunun etkili olduğu yerlerin otak özelliği bitki örtüsünün seyrek olmasıdır.

TÜRKİYE’DE SEL TAŞKIN: TÜRKİYE’DE ÇIĞ Ülkemizde depremden sonra en büyük ekonomik kayıplara neden olan doğal afet sel ve taşkındır. Sel ve Taşkının nedenleri: Eğim Bitki örtüsü Drenaj özelliği Arazi kullanımı Ani sağanak yağışlar Yoğun kar kütlesinin herhangi bir nedenle aşağı doğru olan hareketine çığ denir. Ülkemizde Doğu Karadeniz , Hakkari , Yukarı – Murat Van bölümlerinde görülür.

SEL ÇIĞ

SORU- Göçme depremleri; yer altındaki erimeler sonucunda oluşmuş mağaraların tavan kısımlarının çökmesiyle oluşur. Aşağıdaki bölümlerden hangisinde bu tür deprem olma olasılığı en fazladır? A) Orta Karadeniz Bölümü B) Kars-Erzurum Bölümü C) Çatalca-Kocaeli Bölümü D) Antalya Bölümü E) Asıl Ege Bölümü

SORU- Türkiye'deki arazilerin %92'si deprem kuşağı üzerinde bulunmaktadır. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye'nin deprem kuşağı üzerinde bulunmasının nedenleri arasında sayılamaz? A) Genç oluşumlu arazilerin yaygın olması B) Alp-Himalaya sistemi üzerinde bulunması C) Kırıklı yapıya sahip olması D) Tabakaların yerleşmemiş olması E) I. jeolojik zaman oluşumlarının bulunması

SORU- Eğim ve yağış arttıkça heyelan ve toprak kaymaları artar. Buna göre, harita üzerinde numaralanmış bölgelerden hangisinde heyelan ve toprak kaymalarına daha fazla rastlanır? A) I B) II C) III D) IV E) V

SORU- Bitki örtüsünün seyrek olması nedeniyle erozyonun fazla olduğu yerlerde akarsuların taşıdığı yük miktarı fazlalaşır. Böyle yerlerde yapılmış barajların kullanılma ömrü uzun olmaz. Aşağıdaki bölgelerden hangisinde baraj gölleri için böyle bir tehdidin daha fazla olduğu söylenilebilir? A) Doğu Anadolu B) Marmara C) Ege D) Karadeniz E) Akdeniz

SORU- Türkiye'de heyelanların oluşumunda eğim, yağış, tabakaların uzanışı, kayacın cinsi ve yapısı gibi faktörler etkili olmaktadır. Bu koşullar dikkate alındığında heyelanların Türkiye'de en az görülmesi gereken bölümü aşağıdakilerden hangisidir? A) Doğu Karadeniz B) Yıldız Dağları C) Konya D) Antalya E) Erzurum-Kars

MUZAFFER ADEM COĞRAFYA ÖĞRETMENİ