KRİTİK HASTA ÇOCUĞUN NAKLİ Prof.Dr. Nedret Uzel İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları AD Yoğun Bakım Bilim Dalı

Kritik medikal veya travma hastası çocukta morbidite ve mortaliteyi azaltan durumlar Pediatrik yoğun bakım ünitelerinde izlem ve tedavi Pediatrik yoğun bakım uzmanının bulunması Belli hastalık grupları için özel merkezlerin kurulması

Pediatrik kritik hasta bakımındaki gelişmelere paralel olarak hasta transportu önem kazandı

Pediatrik transport literatürü 1970’lerde neonatal transportu 1980’den sonra çocuk hasta transportu

Gelişmeler Tıbbi teknoloji Ulaşım araçları teknolojisi İletişim teknolojisi Transport sırasında kesintisiz bakım ve izlem imkanı

1986 AAP Hasta Çocuğun nakli rehberi (yer-hava) 1990 AAP içinde Transport tıbbı seksiyonu (SOTM) 1993 Rehber yenilendi 2000 2. Ulusal pediatrik ve neonatal transportu konferansı 2002 Uzlaşı raporu

Transport türleri Hastane öncesi Hastaneler arası Hastane içi

Transport nedenleri Hastanenin tıbbi kapasitesi, teknik olanakları, tanı olanakları hastanın durumuna uygun veya yeterli olmadığı zaman daha gelişmiş bir merkeze sevk kararı alınır Tanısal işlemler, cerrahi girişimler, özel bakım için hastane içinde nakil gerekebilir

Hastaneler arası transport şekilleri Bölgesel acil servis transport ekibi - 112 Gönderen hastane transport ekibi Özel pediatrik kritik hasta transport ekibi Kabul eden hastanenin pediatrik yoğun bakım ekibi Merkezi pediatrik kritik hasta transport ekibi

Hastaneler arası nakil Pediatrik transportun morbiditesi Kanter et al. Pediatrics 1992;90:893 177 başka hastaneden YBÜ’ne nakil 195 hastane içinden YBÜ’ne nakil Hastaneler arası nakil Hastane içi nakil Morbidite Olumsuz olaylar-teknik Fizyolojik bozulma PRİSM %20.9 %15.3 %7.9 10 %11.3 %3.6 %8.7 7

Hastane içi transportun morbiditesi Wallen et al. Crit Care Med 1995;23:1588 139 hasta hastane içi transport %24 Olumsuz olay yok %72 Fizyolojik parametrelerin en az birinde önemli değişiklik %10 Ekipmanla ilgili olumsuzluk %14 Büyük girişim gereksinimi %34 mekanik ventilasyondaki hastalarda %9.5 ventile edilmeyen hastalarda

Transport ekibi K. hemşire-hemşire K. hemşire-solunum terapisti K. hemşire-solunum terapisti-hekim K. hemşire-hekim K. hemşire-paramedik Uzlaşı yok, kanıt yok

Transport ekibinin morbiditeye etkisi Hatherill et al. Intensive Care Med 2003;29:1547 202 hasta Cape Town üniversite hastanesi YBÜ’ne nakil Transferin %82’si paramedik ile %76’sı yer ambulansı ile Teknik komplikasyon %36 Klinik komplikasyon %27 Kritik olay %7 Yoğun bakım ekibi ile transfer %10 Teknik komplikasyon %0

Transport ekibinin morbiditeye etkisi Britto et al, BMJ 1995;311:836 51 hasta yoğun bakım transfer ekibi ile nakil %4 önemli fizyolojik bozulma %0 teknik olumsuz olay PRİSM önce↑→sonra↓ P< 0.001 TIS önce↓→sonra↑ P< 0.001

Transport aracı seçimi Yer Hava Helikopter Uçak

Transport aracı seçimini etkileyen Faktörler Hastanın durumu Hava koşulları Trafik Mesafe Gönderen kurumun coğrafik konumu Tahmini nakil süresi Nakil seçeneklerinin bulunması

Helikopterle transfer yararlı mı? Lancet 1996;347:1362 J Trauma 1998;45:785 Air Med J 2001;20:28 J Trauma 2002;53:340 Maliyet risk değerlendirmesinde havayolu transportu hastaların bir çoğu için çok az yarar sağlamaktadır.

Transport planı Transfer öncesi koordinasyon ve iletişim Birlikte bulunacak personel Ekipman Transport sırasında izlem ve kayıt Hastanın sevk için hazırlanması

Transfer öncesi koordinasyon ve iletişim Gönderen hekim alan hekim teyit Hastanın durumu ve özellikleri tam ve doğru tanımlanmalı Sevk kararının sorumluğu gönderen hekimde Hasta bakımı özeti, laboratuvar ve radyolojik incelemelerin kopyası

Birlikte olan personel En az iki kişi Stabil olmayan hastada ekip lideri hekim veya hemşire Stabil olan hastada ekip lideri paramedik olabilir Merkezdeki hekim ile temas Transport tıbbi eğitimi almış personel

Birlikte bulunacak ekipman Havayolunun, oksijenasyonun, vital bulguların izlenmesini ve girişim yapılmasını sağlayan cihazlar, farmasötik ajanlar Ekipmanın düzenli aralıklarla kontrolü Son kullanma tarihi Çalışır olması Akülerin dolu olması

Transportta monitörizasyon Nabız oksimetresi EKG TA Solunum hızı Ortaya çıkan olumsuzlukların ve girişimlerin kaydı

Hastayı transporta hazırlama Cerrahi acil durum olmadıkça hasta stabilize edilmeden nakledilmemeli Güvenli damar yolu açılmalı Sıvılar ve ilaçlar plastik torbalarla verilmeli Havayolu potansiyel tehlikede ise transport öncesi entübasyon yapılabilir Entübe ise tüp tespit edilmeli Aileden transport için yazılı onay alınmalı

Transportun tamamlanması Hastaneler arası transport akış şeması Hasta klinik durumunu değerlendir Hasta stabil mi? hayır Mümkün ve gerekli olan müdaheleleri yap evet Transport gerekliliğini değerlendir. Mevcut hastane imkanları hasta için yeterli mi? evet Tedaviye devam hayır hayır Hasta transporttan yarar görecek mi? hayır evet Transportun tamamlanması Gönderilecek hastane seçimi Mesafe İmkanları Boş yatak durumu Aile tercihi Gönderilecek hastane doktoru ile iletişim Transfer kabul edildi mi? Aileden onam al Transfer şeklini seç Maliyet Aciliyet Mesafe Hava şartları Transport ekibini belirle Hemşire-hemşire iletişim Tıbbi kayıt fotokopisi Transportu başlat - Sedasyon - Transport tedavi orderı - Medikal kayıt - İletişime devam evet

Türkiye’de hastaneler arası pediatrik transport çalışması Mayıs 2001-Haziran 2001 18 merkez 854 pediatrik transport (hastaneler arası) Ort. transport süresi: 53 dakika Gönderen merkezler Devlet hastaneleri % 49 SSK hastaneleri % 32 Özel hastaneler % 16 Üniversite hastaneleri % 3 Soysal DD, et al. Ulus Travma Derg 2004;10:168-72

Soysal DD, et al. Ulus Travma Derg 2004;10:168-72 Türkiye’de hastaneler arası pediatrik transport çalışması Transport ekibi Hemşire ve doktor % 12 Hemşire % 28 Doktor % 17 Hiçbiri % 35 Soysal DD, et al. Ulus Travma Derg 2004;10:168-72

Soysal DD, et al. Ulus Travma Derg 2004;10:168-72 Türkiye’de hastaneler arası pediatrik transport çalışması Transport şekli Gönderen hastane ambulansı % 44 Özel araç % 36 112 acil ambulansı % 15 Özel ambulans ve diğer % 5 Soysal DD, et al. Ulus Travma Derg 2004;10:168-72

Türkiye’de hastaneler arası pediatrik transport çalışması Acil Durum Nedenleri (%) Nörolojik 22 Solunumsal 18 İnfeksiyon 14 Toksikolojik 14 Travma 9 Hematolojik 4 Kardiyak 4 Diğer 15 Soysal DD, et al. Ulus Travma Derg 2004;10:168-72

Türkiye’de hastaneler arası pediatrik transport çalışması Transport öncesi bildirim (%) Hayır 80 Evet 20 Telefon 83 Yazılı 8 Aile 7 Soysal DD, et al. Ulus Travma Derg 2004;10:168-72

Türkiye’de hastaneler arası pediatrik transport çalışması Transport öncesi bilgi verilmesi (%) Yeterli 26 Yetersiz 32 Yok 42 Soysal DD, et al. Ulus Travma Derg 2004;10:168-72

Soysal DD, et al. Ulus Travma Derg 2004;10:168-72 Türkiye’de hastaneler arası pediatrik transport çalışması Ambulans donanımı Tam ekipman % 16.2 Sedye, oksijen, aspiratör % 28.2 Sedye ve oksijen % 25.6 Sadece sedye % 4.0 Veri ulaşılamayan % 26.0 Soysal DD, et al. Ulus Travma Derg 2004;10:168-72

Soysal DD, et al. Ulus Travma Derg 2004;10:168-72 Türkiye’de hastaneler arası pediatrik transport çalışması Havayolu-solunum desteği Spontan solunum % 67.1 Solunum ve hava yolu desteği olmayan % 19.5 Entübe % 5.9 Hava yolu % 4.8 Balon-maske ventilasyon % 2.7 Başlıkla ilgili Soysal DD, et al. Ulus Travma Derg 2004;10:168-72

Soysal DD, et al. Ulus Travma Derg 2004;10:168-72 Türkiye’de hastaneler arası pediatrik transport çalışması Transport sonrası hasta durumu Stabil % 73.3 Agonize % 26.3 Ölü % 0.5 Soysal DD, et al. Ulus Travma Derg 2004;10:168-72