ERGENLİK DÖNEMİ VE SORUNLARI Hazırlayan: Gülşen ATILGAN Rehber Öğretmen

ERGENLİĞİN TANIMI

ERGENLİĞİN TANIMI İnsanın içinde fırtınaların koptuğu Sosyal Psikolojik Fiziksel değişimlerin bir arada yaşandığı Çocuklukla erişkinlik arasında yer alan Hızlı bir BÜYÜME, GELİŞME ve OLGUNLAŞMANIN olduğu Gelecekteki yaşantıyı belirleyen dönem olarak tanımlayabiliriz.

Çocuklar sadece büyürler, Ergenler ise hem büyürler hem değişirler. Ergenlik; ikinci doğum olarak da adlandırılır.

ERGENİN PROBLEMLERİ Dünyada ergen olmaktan daha zor bir şey varsa oda bir ergenin anne veya babası olmaktır.

Kızlar; Erkeklerden Önce Gelişmeye Başlar .

Birkaç yıl erkeklerden daha uzun ve olgundurlar .

Biyolojik ve psikolojik olarak 12-20 ERGENLİĞE GİRİŞ YAŞI Biyolojik ve psikolojik olarak 12-20 yaşları arasındadır.

HORMONLAR SALGILANMAYA BAŞLANIR FİZİKSEL DEĞİŞİMLER ERKEKLERDE: BOY UZAR HORMONLAR SALGILANMAYA BAŞLANIR KAS YAPISI GENİŞLER TÜYLENME OLUR SES DEĞİŞİR

KIZLARDA: KALÇALAR GENİŞLER, BEL DARALIR. KARIN, KALÇA VE BACAK BÖLGELERİNDE YAĞ DEPOLANMAYA BAŞLAR. GÖĞÜSLER ÇIKAR TÜYLENME BAŞLAR

VÜCUT ÖLÇÜLERİ Kolları, bacakları, elleri ve ayakları vücudun geri kalan kısımlarına göre daha hızlı büyüyecektir, Bu organlar DAHA UZUN olabilir.

Vücudun geri kalan kısımları kol ve bacaklardaki büyümeyi yakalayıncaya kadar kendini biraz biçimsiz hissedebilir.

DERİ Daha yağlı hale gelir Daha çok terler, Ter bezleri büyümeye başlar, Yüzünde sivilceler olur (hormonların yükselmesine bağlı olarak )

MENSTÜRASYON (ADET KANAMASI)          10-16 yaş arasında başlayabilir. genellikle ilk yıllarda düzensiz kanamalar olur. Bir süre sonra DÜZENE girecektir. Bazı genç kızların adet kanaması diğerlerinden daha ağır olabilir.

ŞİKAYETLER *Kramplar *Karında gaz birikmesi *Göğüslerde hassasiyet veya şişkinlik *Baş ağrısı *Duygusal değişiklikler *Depresyon

ERGENLİK DÖNEMİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ Büyüme ve değişim evresidir. Yeni arayışlar içinde olduğu bir çağdır. Kendini aramaktadır. Kendi kişiliğine çeki düzen vermeye çalışır.

Cinsel uyanışla birlikte yeni ruhsal özellikler ve davranışlar kendini gösterir. Zor beğenen ve çabuk tepki gösteren bir genç olur.

Çabuk sevinir çabuk üzülür, Çabuk sinirlenir, Duyguları hızlı bir iniş çıkış gösterir. Çabuk sevinir çabuk üzülür, Çabuk sinirlenir, Olur olmaz şeyleri sorun yapar. Tepkileri önceden kestirilemez olur.

OLAYLARA BEKLENMEDİK TEPKİ GÖSTEREBİLİRLER

Derslere ilgisi azalmış, çalışma düzeni bozulmuştur. İstekleri artmıştır. Kendisine tanınan hakları yetersiz bulur. Ana babanın uyarılarına birden tepki gösterir, ters yanıtlar verir.

Bağımsızlık çağıdır Evde pek durmak istemez Dönüş saatine aldırmaz Yemeğe geç kalır Gece dışarı çıkmak ister Evde oturmak ona işkence gibi gelir

Ana-babasını eleştirir Öğütlerle davranışlar arasındaki tutarsızlığı yüze vurur. Ana-babasının hoşuna gitmeyecek davranışlarda bulunur. Ana- babasına karşı çıkmış olmak için karşı çıkar. Saçmada olsa bazı fikirleri savunmaktan zevk alır.

Dağınık ve savruk olur. Sık sık bir şeyler devirip kırar, sakarlardır. Oburlaşır, durmadan bir şeyler atıştırırlar.

Kendisini arkadaşlarıyla karşılaştırır, gruplaşmalar olur. Ana, babasından değişik olma çabası onu boşluğa itmiştir. Bu boşluğu arkadaşlarıyla doldurmak ister. Argo konuşur, kendine dert ortağı ve sırdaş seçer. Grup dışına itilmemek için kendisine aykırı davranışlarda bulunur.

Hayranlık ve tutkuların bol olduğu dönemdir İlgileri artmış gelgeç hevesleri çoğalmıştır. İdealler geliştirir ,kendilerine bir rol-model seçerler- öğretmen, sporcu, bir şarkıcı gibi. Kahramanlarına yada idollerine benzemek isterler, odasına, eşyalarına resimlerini, posterlerini asar. Duvarlara astığı renkli resimlere ve posterlere karışılmasını istemez. Gürültülü müziğe bayılır.

Hayran olduğu kişilere fanatiklik derecesinde bağlanır. Gizliliğe önem verir. Odası varsa saatlerce odasına kapanır, hatta kapısını kilitli tutmaya özen gösterir.

Arkadaşlarıyla gizli konuşmaları ve fısıldaşmaları olur

Günlük tutmaya başlar. Şiir ve öykü yazmaya özenir. Kendinden habersiz yazdıklarının okunmasına büyük tepkiler gösterir.

Toplumsal olaylara ve politikaya ilgi artar. Kulaktan dolma ya da ödünç alınmış düşünceler savunulur. Büyüklerle tartışmaya girişir. Özet düşüncelere sahip olurlar.

Kaygılar Depresyon İntihar davranışı-teşebbüsü

YEME BOZUKLUKLARI Aşırı kilo kaybı, Aşırı yeme ve kusma, Vücut ağırlığı ile ilgili algıda bozukluk

İLAÇ, MADDE VE ALKOL KULLANIMI Bu maddelere kolay ulaşılabilmesi, Yeni şeylere olan merakları, Kolay tehlikeye atılabilmeleri, Risk alabilmeleri, Ana-babanın etkisi, Arkadaş baskısı ve etkisi, Yaşamın zorluklarından kaçma, Duygusal bozukluklardır

ERGENLİK DÖNEMİNDE DAVRANIŞ BOZUKLUKLARI Saldırganlık, Aşırı uygunsuz ve toplumsal normlarla uyuşmayan hareketler, Toplumsal ilişkilerden geri çekilme Kişisel bakımda düşme,

SUÇ VE ŞİDDETE EĞİLİM Çocuklukta ihmal edilen, Aşırı katı veya dengesiz, Fiziksel cezalandırmaya- dayağa dayalı yetişen, Ana-baba-çocuk ilişkisinde karşılıklı düşmanlığın yaşandığı, Aile kaynaşmasının yok olduğu, Ana-babanın ilgisizliği, Ana-babanın çocuğu reddi durumlarında olabiliyor.

ERGENLİĞİN SONLANMASI Dengeliliğin artması Problemleri karşılama yöntemleri Yetişkinlerin müdahalelerinde azalma Duygusal sakinliğin artması Gerçekçiliğin artması Olgunluk sembollerine karşı ilgi Topluma karşı sorumlu bir davranış kazanmayı istemek ve buna ulaşmak

Evlilik ve aile hayatına hazırlanması Bilimsel bir dünyaya ayak uyduracak değerleri geliştirmesi Kişinin kendi fizik yapısını, erkek ya da kadın cinsel rolünü kabul etmesi bu role uygun davranış geliştirmesi Ana babasından ve diğer yetişkinlerden duygusal olarak kopup bağımsızlığını kazanması

Bir meslek seçebilmesi Toplumsal yetişkin bir birey olabilmek için gerekli bilgi ve yetenekleri kazanması Duygusal bağımsızlığı kazanma ve kendisi ile ilgili önemli kararları kendi başına verebilmesi,

Arkadaş ilişkilerinde kabul görmesi Arkadaşlık becerileri, işbirliği, liderlik yeteneklerini geliştirebilmesi, Çatışan değerleri uzlaştırma ve kendi yaşına özgü bir yaşam felsefesi geliştirebilmesi,

AİLELERİN ERGENLİK DÖNEMİYLE BAŞETME YOLLARI Ailelerin baş etme hazırlıklarına ERKEN başlaması, çocukları ve kendileri için en iyi yoldur.

Ana baba olarak ana görevimiz, çocuklarımızı bağımsız, verimli ve sorumlu bir şekilde yaşayabilecek duruma getirmek olmalıdır.

Bebeklik döneminden itibaren -sağlıklı, -karşılıklı sevgi ve saygıya dayalı -tutarlı ilişkiyle yetişen gençlerde ERGENLİK DAHA RAHAT YAŞANIR...

Bu konularda önceden bilgi sahibi olma tıpkı AŞI gibi, koruyucu ve rahatlatıcı olur.

Çocuğun doğumundan itibaren ilişkiye zaman ayrılması sağlıklı iletişim için önemlidir.

SORUNLARA YAKLAŞIM Sorunlara ortaklaşa yaklaşınız. Diyalog kurmada istekli olunuz Diyalogu siz başlatın. Objektif olun, Ergenin gözüyle görmeye çalışın.

BEN SENİN YAŞINDAYKEN.... “Ben senin yaşındayken” diye başlayan ve kendinizi öven konuşma biçiminden sakınmalısınız.

Ergenlik dönemi özellikleri hakkında bilgilenin ve bu bilgilerinizi çocuklarınızla paylaşın.

DİSİPLİN Sınırları ve özgürlükleri hakkında çocuğunuza bilgi verin. Yaşlarına uygun,yeteri kadar özgürlük sağlamak, gelişmelerini olumlu yönde destekleyecektir. Onlara nefes alma imkanı tanıyın. Severken boğmayın.

DENETİM Sürekli denetim altında tutmayın.Bunu isteseniz de başaramazsınız. Kendisine güvendiğinizi samimi olarak ve davranışlarınızla gösteriniz. Yapacağı yanlış bir davranışın, her şeyden önce kendi kişiliğine saygısızlık olacağı temasını işleyiniz. Otokontrolün gelişmesi için ailede ve toplumda bazı sorumluluklar verin.

Ailede herhangi bir sorun olduğunda gencin de görüşlerini alınız. Onu GÖRÜŞLERİNİ ALMA Ailede herhangi bir sorun olduğunda gencin de görüşlerini alınız. Onu aile içi sevinçlerden ve üzüntülerden ne kadar soyutlarsanız, o kadar yetişkinlikten uzaklaştırırsınız.

SEVGİ Anlamı bilinen ve yerinde kullanılan “SEVGİ İLACI” gerçekten birçok sorunun çözümünde çok etkilidir. Sevginizi gizlemeyin. “İçinden sevmek” şeklinde bir sevgi türü yoktur.

İLETİŞİM Çocuklar ve gençler sizin söylediklerinize değil, yaptıklarınıza dikkat eder. Bu açıdan kuru kuruya nasihat eden bir anlayışı benimsemeyin.

Mutsuz ve üzgün olduklarında bile, sizlerle konuşmalarını yüreklendirecek ilişki tarzı geliştirin

İLETİŞİM Ergenin sağlıklı eğitimi ancak okul ile ailenin iletişimi ile gerçekleşir. Tek başına okul ya da tek başına aile onun eğitiminden istediği sonucu alamaz. Okul başta olmak üzere her türlü sosyal kuruma sorumluluk düşmekte. Ancak en büyük pay yine aileye düşmektedir.

Özel hayatına kesinlikle saygı gösteriniz Özel hayatına kesinlikle saygı gösteriniz. Örneğin kapısını vurmadan odasına girmeyiniz. Ona gelen bir mektubu açmayınız. Günlüğünü karıştırmayınız. Bazen günlük en iyi arkadaş olabilir. Yaşadıklarını yazdıkça rahatlarlar. İleride bu anılara, tıpkı çocukluk resimlerine baktığı zaman gibi gülümseyerek bakacak ve hatırlayacaktır.

Ondan kesinlikle mükemmel olmasını beklemeyiniz . Ufak tefek hataları görmezden geliniz. Onu iyi komşu çocukları ile kıyaslamayınız. Eleştiride cömert olduğunuz kadar övgüde ve takdirde de cömert olunuz.”

Ona çok kızdığınızda hemen bağırıp cezalandırmayın. Rahatlayın. Bir şekilde enerji harcayın,çünkü enerji harcamak içimizdeki duyguları atmaya yardım eder. Olaylar henüz sıcakken doğru düşünemeyebiliriz.  

DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ…