MADDENİN ISI ETKİSİYLE DEĞİŞİMİ

ISINMA-SOĞUMA Isı enerjisi alan maddenin sıcaklığı artar. Maddenin sıcaklığının artması ısınma sonucunda gerçekleşir Örneğin; Yanmakta olan ocağın üzerinde bulunan çorba ya da yemek bir süre sonra ısınır. Yiyeceklerin pişmesi ısınma ile gerçekleşir.

Sıcak su ile temizlik iyi sonuçlar verir. Havanın ısınması ilkbaharda bitkilerin uyanmasına neden olur. Isınan hava bitkilerin gelişmesine ve tohumların çimlenmesine neden olur. Demir, cam vb. maddelerin ısınması işlenmesini kolaylaştırır.

Isı enerjisini kaybeden maddeler soğur. Madde yeterince soğursa donma ve yoğunlaşma olur . Karayolları soğumanın yol açtığı buzlanma nedeniyle bozulur. Soğuk havada mikroplar etkinlik göstermez.

Soğuyan maddeler sertleşir. Isınma ve soğuma olayları art arta gerçekleştirir ve sütteki mikroplar yok edilir. Dondurulmuş besinler uzun süre saklanır. Uzun süre soğukta kalan canlılar ölebilir.

HAL DEĞİŞİMLERİ Maddeler bir halde diğerine geçebilirler. Örneğin su sıvıdır. Buzluğa koyduğumuzda Donar ve katılaşır. Isıttığımızda ise gaz halini alır. İşte bu değişime Hal değişimi denir. Hal değişimleri Erime, donma, buharlaşma, yoğunlaşma ve süblimleşme şeklinde olur.

ERİME VE DONMA Katı haldeki bir madde yeterince ısı alırsa sıvı duruma geçer. Bu olaya erime denir. Her madde kendine göre bir sıcaklık derecesinde erir. Bu maddelerden bazıları aşağıda verilmiştir. Yeterince soğuyan sıvı maddelerin katı hale geçmesine de Donma (katılaşma) denir. Donma olayı erimenin tersidir. Bir maddenin erime ve donma sıcaklıkları aynıdır.

BUHARLAŞMA VE YOĞUNLAŞMA Yeterince ısınan sıvı maddelerin gaz haline geçmesine buharlaşma denir. Buharlaşma her sıcaklık derecesinde gerçekleşir. Bundan dolayı buharlaşma derecesi yoktur. Islak maddelerin kuruması; bu maddedeki suyun buharlaşarak uzaklaşması sonucunda olur. Buharlaşma sırasında gerekli ısıyı veren madde ısı kaybeder.

Bazı etkenler buharlaşmayı hızlandırır. Bunlar; Sıcaklığın artması Yüzeyin büyümesi Basıncın azalması Havanın rüzgarlı olması Havanın kuru olması

Kaynamakta olan bir sıvının ise her noktasında buharlaşma görülür. Kaynama; buharlaşmanın hızlı halidir. Buharlaşma olayı sıvının yüzeyinde gerçekleşir. Kaynamakta olan bir sıvının ise her noktasında buharlaşma görülür. Her madde belli sıcaklıklarda kaynar. Basıncın artması kaynama hızını arttırır.

Isı bazı maddelerin yapısında değişikliğe yol açar. BOZUNMA Isı bazı maddelerin yapısında değişikliğe yol açar. Isı etkisiyle maddenin yapısında olan bu değişikliğe bozunma(Bozulma)denir. Isıtılan şeker kömürleşerek bozunur. Odun kömürü odunun ısıtılması sonucunda oluşur. Kullandığımız kömür, petrol canlı yapılarının milyonlarca yılda bozunmasından oluşur.