BİREYSELLEŞTİRİLMİŞ EĞİTİM PROGRAMI REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

BEP’İ KİM HAZIRLAR *BAŞKAN *ÖĞRETMEN *ÖZEL EĞİTİM GEREKTİREN BİREY *REHBER ÖĞRETMEN *GEZEREK ÖZEL EĞİTİM VEREN ÖĞRETMEN *AİLE *EĞİTSEL TANILAMA İZLEME DEĞERLENDİRME EKİBİ

BAŞKANIN GÖREVLERİ NELERDİR? Müdür kurula başkanlık yapar. Üyeleri toplar,toplantıları planlar. B.E.P’in uygulanması sürecinde bireyin gereksinimleri doğrultusunda kurum içi düzenlemeler yapar.

Özel Eğitim Gerektiren Birey Ne öğrenmek istediğini gereksinimlerini kurula bildirir. Çalışmalara etkin biçimde katılır.

AİLE Çocuğun gelişim süreci mevcut durumu hakkında bilgi verir. Çocuğu ile ilgili hedefleri ve planları belirtir.

REHBER ÖĞRETMEN Aile eğitimi ve rehberliği yapar Aileye ve öğrenciye psikolojik danışmanlık yapar. Öğrencinin gelişimini izler.

ÖĞRETMEN Öğretim yöntemlerini belirler. BEP süreci sonunda değerlendirme raporu yazar.

GEZEREK ÖZEL EĞİTİM HİZMETİ VEREN ÖĞRETMEN Hazırlanan bireysel eğitim planı hakkında görüş ve önerilerde bulunur.

Eğitsel tanılama,izleme değerlendirme üyesi Yöneltme raporunun altında imzası bulunan üyelerden bir yada birkaç tanesi öğrenciyi ziyaret ederek gerekli durumlarda öğretmene rehberlik yapar.

B.E.P GELİŞTİRME BİRİMİ TOPLANTISI Toplantıya bütün üyeler katılmalıdır. Her öğrenci için ayrı ayrı toplantı yapılmalıdır. Toplantıya aile ve öğrenci mutlaka davet edilmelidir. Öğrencinin bulunduğu sınıf düzeyinden varsa birkaç öğretmen toplantıya davet edilmelidir.

BEP geliştirme birimi tarafından gerektiğinde dikkate alınacaklar Öğrenmeyi etkileyecek zihinsel gelişimi ilgili sorunu var mı? Görme ile ilgili sorunu var mı? İşitme ile ilgili sorunu var mı? Öğrenmeyi etkileyecek uyum sorunu var mı? İletişim, dil ve konuşma sorunu var mı? Kas, eklem, iskelet ve sinir sistemi ile ilgili sorunu var mı? Yardımcı teknoloji, cihaz ve/veya hizmet gereksinimi var mı?

BEP; İLK TOPLANTI GÜNDEMİ Toplantının amacının ve varsa bir önceki toplantı tutanağının gözden geçirilmesi, Özel eğitim ve BEP’e ilişkin hakların ve süreçlerin gözden geçirilmesi, Daha önce bir BEP uygulanmışsa; Değişimin sonuçları, Gereksinimlerin birbirinden nasıl etkilendiği, Genel müfredat içinde çocuğun yetersizliğinin, eğitime katılımını ve gelişimini nasıl etkilediği,

ÖĞRENCİNİN Öğrencinin performansının değerlendirilmesi Genel müfredata göre nerede olduğu Güçlü yanları Eğitimsel gereksinimleri

Öğrenme özellikleri Uzun dönemli ve kısa dönemli amaçların geliştirilmesi Destek hizmetlerin belirlenmesi Sorumluluklarının belirlenmesi ve ilgili personelin bilgilendirilmesi,

Toplantıya katılanların ve toplantı sırasında alınan kararların, yapılan tartışmaların yazılı olarak, kaydedilmesi ve uyuşma sağlanamayan kararların gözden geçirilmesi, Sonraki BEP toplantısının gündemine ilişkin öneriler.

KARAR ALIRKEN; Tüm üyelerin kararlara katılmasına özen gösterin. “Bu karara katılmayan var mı?” sorusunu sorun. Katılmayan varsa, kararda ısrarcı olmak yerine, bir kez daha değerlendirin. Tüm bunlara karşın kararlara katılmayan üyenin katılmadığı kararla ilgili olarak fikrini yazılı olarak beyan etmesini sağlayın.

BEP GELİŞTİRME BİRİMİ BEP HAZIRLAMA SÜRECİNDE NELERE DİKKAT ETMELİ BEP çalışmasının sonucunda öğrencinin neyi bilmesini veya neyi yapabiliyor olmasını istiyoruz? Gereksinim ve gereksinim önceliklerini nasıl sıraladık? Öğrencinin yetersizliği, öğrenmesini nasıl etkiliyor? Öğretime nereden başlayacağız? Hedefe ulaşıldığında öğrencide ne göreceğiz? Öğrenmeyi neyle ve nasıl ölçeceğiz?

Bireyi ve aileyi sürece katın! Bireyi mümkün olduğunca kendi amaçları, hedefleri konusunda karar verme sürecine katın. Ailenin katılımı, sürecin evde devamlılığına katkıda bulunur

Kullanımı kolay bir format geliştirin! Geliştirdiğiniz formatın gereken tüm ögeleri içermesine ve tamamlaması kolay bir format olmasına özen gösterin.

BEP yazılırken BEP’in uygulanmasında görev alacak olanların mutlaka sürece katılmış olmalarına özen gösterin! Uygulamada görev alacak olanlar geliştirilen bu çalışmanın kendi ortamlarında işe yarayıp yaramayacağını değerlendirmek şansına ve hakkına sahip olmalıdırlar

Bep yazımında kolay ve anlaşılır bir dil kullanın Burada kullanılacak dil olumsuz olmamalıdır.

Bep yazarken kısa ve öz ifadeler kullanın Bireyle ilgili her detayın bulunması

Yapılabilecekler konusunda gerçekçi olun Tamamlanması yıllar alacak bir bep yerine en çok bir yılı alacak hedefler belirlenmelidir.

BEP dosyası hazırlayın Bütün formlar saklanmalıdır.

Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı nasıl hazırlanmalıdır.

Öncelikle öğrencinin var olan Performans Düzeyi belirlenmelidir Bireyselleştirilmiş eğitim programında çocuğun, performans düzeyine ilişkin ifadelerin yer alması gerekmektedir. Öğrencinin performans düzeyi, ayrıntılı değerlendirme sonuçlarına dayalı olarak hazırlanan, öğrencinin yapabildikleri ve yapamadıklarını tanımlayan özet ifadelerdir .

Performans düzeyi ifadesinin bireyselleştirilmiş eğitim programında yer alması, ailelerin ve öğretmenlerin öğrencinin programda göstermiş olduğu ilerlemeyi belirlemeleri açısından son derece önemlidir.

Performans Düzeyi İfadelerinde Yer Alması Gereken Bilgiler Performans düzeyi yazılırken gerekli olan bilgileri seçmede, ne tür verilere ihtiyaç olduğu belirlenmelidir . Örneğin, öğretmen öğrencinin hangi okuma becerilerine sahip, hangilerine sahip olmadığı belirlerken, öğrencinin sınıf düzeyini göz önünde bulundurarak sahip olması gereken becerileri belirlerse, yeterli olmayabilir.

Performans düzeyinde yer alması gereken bilgileri üç ana başlık altında toplanmaktadır:

belirli bir alandaki öğrenci performansının akran grubuna göre karşılaştıran bilgiler

öğrencinin program alanlarına göre yapabildikleri ve yapamadıklarını belirten bilgiler;

öğrencinin belirli bir müfredat programına katılım düzeyini gösteren ifadeleri yer almalıdır.

Belirli bir alandaki öğrenci performansının akran grubuna göre karşılaştıran bilgiler: Bazı durumlarda, performans düzeyi ifadesinde, öğrencinin standart testlerden aldığı sonuçları yer almaktadır. Pek çok ebeveyn akran grubuna göre çocukların performans düzeylerinin ne olduğunu bilmek istemektedirler.

Ayrıca, bu bilgi, öğrencinin akranlarına göre yapabildikleri ve yapamadıklarını açıklamayı kolaylaştırması açısından da önemli olmaktadır. Öğrencinin bir okula yerleştirilmesi ya da bir okulda, diğerine geçişi için standart test puanlarından yararlanıldığından, bu ifadelerin performans düzeyinde yer alması gerekmektedir

Standart test puanları, genellikle öğrencileri tanılama, sınıflandırma ve yerleştirme amaçlı kullanıldıkları için, bu bilgiler öğretim amaçlarını belirlemek için kullanılmamaktadır

Öğrencinin yapabildikleri ve yapamadıkları becerilere ilişkin bilgiler: Öğrencinin yapabildikleri ve yapamadıkları beceriler performans düzeyi ifadesinde yer almalıdır. Bu bilgi, aileye ve öğretmenlere belirli beceri alanlarında, öğrencinin varolan durumuna ilişkin fikir vermektedir.

Örneğin, öğrencinin matematik testinden üçüncü sınıf öğrencilerin düzeyinde puan aldığını söylemek yerine, dört işlem gerektiren problemleri çözememektedir gibi bir ifadeyi kullanmak, öğrencinin matematik becerilerinde varolan performans düzeyine ilişkin fikir verebilir.

Belirli bir müfredat programına katılımı düzeyini gösteren ifadeler: Bazı durumlarda, öğrencinin okul müfredat programında yer alan derslerdeki düzeyini belirlemekte gerekli olabilir. Bu durumlarda, müfredat programına dayalı değerlendirme teknikleri kullanılarak, öğrencinin müfredat programında yer alan konulardaki düzeyi belirlenebilmektedir.

Öğrencinin performans düzeyinde yer alan bilgileri nerelerden elde edebiliriz? Bu bilgiler; Aile görüşmelerinden, Ölçütte dayalı değerlendirme sonuçlarından, Doktor raporlarından, Sınıf gözlemlerinden, Öğretmen raporlarından, Standart test sonuçlarından elde edilebilir

BECERİ ALANLARI

İletişim ve sosyal beceriler Özürlü öğrenciler okuldan ayrılıp, yetişkin olarak yaşamlarını sürebilmeleri için çevrelerindeki kişilerle iletişim kurmak durumundadırlar . Bu nedenle, iletişim becerilerinin geliştirilmesi, bireyselleştirilmiş eğitim programında yer alması gereken program alanlarından biridir.

İşlevsel akademik beceriler: İşlevsel akademik beceriler matematik, okuma ve yazma becerilerinin günlük yaşamda kullanım alanlarıyla ilişkilidir. Para kullanımı, saat kullanma, tanıtıcı levhaları okuma, alış veriş yapma gibi beceriler işlevsel akademik beceriler arasında yer almaktadır. Bu beceriler, toplumda bağımsız olarak yaşamalarını sağlamaları için önkoşul olma özelliği göstermektedir

Mesleki Beceriler: Mesleki beceriler diğer bireylerle birlikte çalışma becerileri, meslek arama becerileri, seçilen mesleğin gereğini yerine getirmeyle ilişkili beceriler, ve iş yerine koruma becerileri olarak sınıflandırılabilir Mesleki beceriler ile ilişkili becerilerin pek çoğu ilköğretim düzeyinde öğretilmeye başlanabilir.

Kişisel hijyen gereksinimlerini karşılama, toplu taşım araçlarını kullanma, çalışmaya ara verme, uygun şekilde yardım isteme, işe zamanında gelme, doğal ipuçlarına ve yönergeler dikkat etme, çevresindeki bireylerle iyi ilişkiler kurma, malzemeleri paylaşma, çalışma programı da meydana gelen değişikliklere uyum sağlama, eleştirilere açık olma, kazandığı parayı uygun şekilde harcama gibi beceriler mesleki becerilerle ilişkili beceriler arasında yer almaktadır

El göz koordinasyonu, hareketlilik, sabit durma, simetri ve denge için oldukça gerekli olan motor etkinlikler küçük kas becerileri olarak tanımlamaktadır . Örneğin, boncuk dizme, çivi takma, makas kullanma, legolarla şekil yapma, oyun hamuru ile oynama gibi becerilerde küçük kas becerileri arasında yer almaktadır.

Özbakım becerileri: Özürlü çocukların topluma katılımlarını ve kabullerini kolaylaştıracak biçimde bağımsız yaşamlarını kazanmada gerekli olan becerilerden bir diğeri de özbakım becerileridir. Saç tarama, diş fırçalama, krem sürme, el yüz temizliği, tırnak kesme, yemek yeme becerileri, giyinme becerileri gibi beceriler özbakım becerileri arasında yer almaktadır.

Bu beceriler, toplumda bağımsız yaşam için gerekli olmakla birlikte, diğer program alanlarından olan sosyal ve iletişim becerileriyle de doğrudan ilişkilidir. mutlaka özbakım becerilerinin yer alması gerektiği konusunda hem fikirlerdir

Bilişsel beceriler: Dikkat, algılama, hatırlama, problem çözme gibi bilişsel süreçleri gerektiren beceriler bilişsel beceriler olarak tanımlanmaktadır . Genellikle bu beceriler, okuma, yazma ve matematik gibi akademik beceriler için gerekli olan temel becerilerdir . Özellikle okul öncesi dönemde, akademik becerilerin öğretimine temel oluşturması açısından, bu becerilerin öğretilmesi oldukça önemlidir.

ÖĞRENCİ DEĞERLENDİRME ARAÇLARININ HAZIRLANMASI Tüm gelişim alanlarının değerlendirilmesi Özbakım becerileri Bilişsel gelişim becerileri Kişisel bakım becerileri İletişim becerileri Günlük yaşam becerileri Dil edinimi becerileri

ÖNCELİKLE ÖĞRENCİNİN VAR OLAN PERFORMANS DÜZEYİ BELİRLENMELİDİR Öğrencinin şu anki durumu tespit edilip hazırlanacak bireyselleştirilmiş eğitim programı var olan durum baz alınarak hazırlanmalıdır.

Performans düzeyi, öğrenciye ilişkin güncel bilgileri içermelidir: Öğrencinin performans düzeyi bilgileri güncel olmalıdır Daha önceki yıllara ait olmamalıdır.

Performans düzeyinde yer alan bilgilerin güncel olması için, bu bilgilerin son altı ay için toplanmış olması gereklidir. Öğrencinin performans düzeyine ilişkin bilgilerin güncel olması sağlamak için, elde edilen bilgilerin tarihlerinin de performans düzeyi ifadesinde yer alması oldukça önemlidir. Özellikle, okullar arasında geçiş yapan öğrenciler için, bu durum daha da önem kazanmaktadır

Performans düzeyi ifadeleri, açık ve anlaşılır bir dil ile yazılmalıdır: Öğrencinin performans düzeyini yazarken kullanılan dilin açık ve anlaşılır olması oldukça önemlidir. Performans düzeyi ifadeleri gözlenebilir ve ölçülebilir terimler kullanılarak yazılmalıdır Bu özelliklere sahip performans düzeyi ifadelerini okuyan her birey, ifadeyi herhangi bir yorum yapmaksızın anlayabilir

Örneğin, “öğrenci toplama işlemini bilir” gibi bir performans düzeyi ifadesi yerine, öğrenci iki basamaklı bir sayı ile elde gerektiren iki basamaklı bir sayıyı toplar” ifadesi gözlenebilir ve ölçülebilir terimleri de içerdiği için daha uygun olabilir.

Bireyselleştirilmiş eğitim planı, uzun ve kısa dönemli amaçlara ve planın diğer öğelerine temel oluşturması açısından oldukça önemlidir. Öğretmenlerin ve ailelerin performans düzeyi ifadelerini anlayabilmeleri ve uygulamalarını kolaylaştırmak için, bu ifadelerin mümkün olduğu kadar açık ve anlaşılır yazılmalıdır

Öncelikli becerilerin seçimi: Öğrencinin performans düzeyini belirlemek için gerçekleştirilen ayrıntılı değerlendirme sonucunda, öğretmen bir öğretim yılında öğretilmesi gereken pek çok beceri alanı olduğunu fark edebilirler. Ancak, bu becerilerin öğretimi için bir öğretim yılı olduğu unutulmamalıdır. Dolayıyla, her yıl öğrencinin performans düzeyi tekrar gözden geçirilerek, yeni amaçlar belirlenmelidir.

Öğretim için seçilecek öncelikli becerileri belirlerken göz önünde bulundurulması gereken özellikler

Öğrenci için işlevsel olan ve daha sık kullanılacak beceriler, daha az işlevsel olan ve daha az kullanılacak becerilere göre tercih edilmelidir. Müfredat programında yer alan beceri alanları, öğrencilerin bu becerileri ne kadar sıklıkla kullanacakları ve okulda ve toplumda bağımsız olarak yaşamaları için bu becerilerin ne kadar önemli oldukları çeşitlik gösterebilir). Öğrencilerin toplumda bağımsız olarak yaşamalarının sağlayacak ve sık kullanılacak beceriler, diğer becerilere göre öncelikli olarak seçilmelidir.

Bir becerinin işlevsel olup olmadığı; o becerinin, öğrencinin şimdi içinde bulunduğu ve gelecekte bulunacağı ortamlarda kullanılıp kullanılmayacağıdır .Çiçek isimlerini öğretmek gibi bir amaç seçmek yerine, boş zaman etkinliği olarak öğrenciye çiçek bakımı öğretilmesi bir becerinin nasıl işlevsel olabileceğine ilişkin bir örnek oluşturabilir

Pek çok ortamda gerçekleştirilebilecek beceriler sadece bir ortamda gerçekleştirilecek becerilere tercih edilmelidir Öğretim için beceriler seçilirken, bu becerilerin kullanıldığı ortamlar/durumların sayısı ve çeşitliği göz önünde bulundurulmalıdır. Öğretmenler pek çok ortamlarda kullanılacak becerileri, tek ortamda kullanılacak becerilere tercih etmeli ve öğretim için bu becerileri seçmelidir. Bazı beceriler doğal olarak gün boyunca farklı ortamlarda gerçekleştirildikleri için, öğrencilerin bu becerileri tekrar etme olasılıkları artmaktadır; böylece, öğrenciler bu becerilerin akıcı olarak kullanabilirler.

Ayrıca, öğrendikleri becerileri farklı ortamlarda kullanarak bu becerileri genelleyebilirler. Örneğin, selamlaşma, diğer bireylerle sohbet etme gibi sosyal beceriler, farklı ortamlarda farklı kişiler tarafından gerçekleştirilmektedir. Tuvaleti kullanma, kişinin görünüşünü düzeltmesi, diğer bireylere karşı kibar ve nazik olma gibi beceriler gün boyuca farklı ortamlarda gerçekleştirilmektedir.

Öğrencinin diğer bireyleri gözleyerek öğrenebileceği beceriler öncelikli olarak seçilmelidir: Bazı beceriler gözleyerek ve taklit edilerek öğrenilirler. Müfredat programında bireylerle etkileşimi artıran becerileri öğretim için seçmek, öğrencinin bu becerileri öğrenmelerini kolaylaştıracaktır. Okulöncesi düzeydeki öğrencilere gözleyerek öğrenebilecekleri becerileri öğretmek, onların grup etkinliklerine katılımlarını kolaylaştıracak ve gruptaki bireyleri gözleyip onları taklit etmelerini sağlayabilecektir.

Öğrencinin kendine güvenini artırmasını sağlayacak beceriler öncelikli olarak seçilmelidir. Öğrencilerin ilgilerine uygun ve kişisel hedeflerine ulaşmayı sağlayan beceriler, diğer becerilere göre öğrencilerin öğrenmeye karşı motivasyonlarını artırır. Ayrıca, öğrenciler ilgilerini çeken konularla ilgilenirler. Dolayısıyla, öğretmenler bu becerileri öğretim için seçtiklerinde, öğrencilerin konuya odaklaşmalarını sağlayabilirler

Bir becerinin gerçekleşmesi için önkoşul olan beceriler, önkoşul olmayan becerilere göre öncelikli olarak tercih edilmelidirler Öğretim için öncelikli beceriler seçilirken becerinin, öğrenciyi toplumda bağımsız olarak yaşmasını sağlayacak karmaşık beceriler için önkoşul olma özelliğine sahip olması gereklidir. Özellikle okulöncesi düzey çocuklarının anaokullarında, ilköğretime hazırlayacak önkoşul becerileri öğrenmeleri gerekmektedir.

Öğretim için öncelik becerileri seçerek izlenmesi gereken kurallar belirli bir sıra içinde verilmemiştir. Öğrencinin durumuna ve performans düzeyi bağlı olarak, her bir öğrenci için seçilecek öncelikli becerileri seçerken yukarıda sayılan ilkeler göz önünde bulundurulmalıdır

Değerlendirme sonuçlarına dayalı olarak öncelikli beceriler seçilirken, seçilen becerilerin hedef öğrencinin yaşına uygun olması oldukça önemlidir. Örneğin, ilkokul ikinci kademeye devam eden bir öğrenciye,boş zaman etkinlikleri olarak oyuncaklarla oynama yerine, bilgisayar oyunları öğretmek öncelikli beceri olarak seçilebilir.