OKUL YÖNETİCİLİĞİ İzmir İl Millî Eğitim Müdürlüğü MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI İzmir İl Millî Eğitim Müdürlüğü YÖNETİCİLİK FORMASYONU KAZANDIRMA EĞİTİMİ OKUL YÖNETİCİLİĞİ İdris DÜZCAN Maarif Müfettişi İZMİR

ÖZELLİKLERİ VE PROTOKOL KURALLARI OKUL MÜDÜRÜNÜN ÖZELLİKLERİ VE PROTOKOL KURALLARI İdris Düzcan Maarif Müfettişi İzmir

OKUL MÜDÜRÜNÜN ÖZELLİKLERİ Okul Müdürü, Çağdaş Eğitim Yöneticisi olarak, birlikte çalıştığı Müdür Yardımcıları, Öğretmenler, Memurlar ve diğer çalışanları ile düzeyli, sıcak ve içten bir iletişim kurmalı, bu iletişim kanalını 24 saat, 7 gün açık tutmalıdır. Okul Müdürü, sadece eğitim öğretim ve okul konularında değil okul dışı, eğitim dışı konularda da birlikte çalıştığı yönetici, öğretmen ve diğer çalışanlara bir ağabey - abla gibi yardımcı olabilmelidir. "Bu benim sorunum değil, okul dışı bir konu" deyip geçmemelidir. İdris Düzcan Maarif Müfettişi İzmir

Okul Müdürü, sürekli güler yüzlü, tatlı dilli olmalıdır Okul Müdürü, sürekli güler yüzlü, tatlı dilli olmalıdır. Odasına her gelenin yüzüne bakarak "hoş geldiniz, buyurun" demeli ve oturması için yer göstermelidir. Müdür yardımcılarını ve öğretmenleri asla ayakta bekletmemeli, işini bırakıp onlarla ilgilenmelidir. Kendisine getirilen sorunların ileriki ya da son aşamalarını da yine takip etmeli, sorunu getiren kişi ile sonraki karşılaşmalarında sorun hakkında bilgi istemelidir. Bu davranış, karşısındaki kişi üzerinde büyük bir güven ve saygı durumu oluşturacaktır. İdris Düzcan Maarif Müfettişi İzmir

Okul Müdürü, okulda çalışan tüm çalışanlarına adıyla hitap etmelidir. Sözgelimi; Ali Bey, Emine Hanım, Murat Bey, Veya kişinin soyadının önüne "Sayın" sözcüğünü ekleyerek de hitap edebilir. Sayın Okur, Sayın Çalışkan, Sayın Mutlu İdris Düzcan Maarif Müfettişi İzmir

Çağdaş Eğitim Yöneticisi olarak okul müdürü, öğretmen ve çalışanları arasında asla ayırım yapmamalıdır. Hem demokratik olmalı hem de adaletli olmalıdır. Okul Müdürü, öğrencilere karşı hoşgörülü ve sevecen olmalı, daima doğru iletiler vermelidir. Öğrencilerin adlarını mümkün olduğunca bilmeli/ezberlemeli, aile yapılarını öğrenmeli, asla önyargılı olmamalıdır. Müdür odasının kapısı toplantılar dışında sürekli açık olmalıdır. Bu, öğrenci, öğretmen, çalışan ve veliye olumlu mesaj veren bir durumdur. İdris Düzcan Maarif Müfettişi İzmir

Veli rehberliği, okul müdürü için çok önemlidir Veli rehberliği, okul müdürü için çok önemlidir. Çünkü veli öğrencisini okul müdürüne emanet etmektedir. Müdür bu bilinçle veliye yaklaşmalı, öğrencinin gelişimi ve başarısının artması için veliler ile sürekli iletişim içinde bulunmalıdır. İdris Düzcan Maarif Müfettişi İzmir

Velilerin okul durumu ve bir üst öğrenim konularında soracakları her soruya doyurucu bilgilerle cevap verebilmeli, velileri ikna edebilmelidir. Asla onları zorlamamalı, yönlendirmemeli, doğruları bilimsel veriler ışığında veliye sunmalı, seçimi velinin özgürce yapmasına fırsat bırakmalıdır. Veliler, ister yüz yüze, isterlerse telefonla aradıklarında okul müdürüyle doğrudan konuşabilmelidirler. İdris Düzcan Maarif Müfettişi İzmir

Veli gözünde müdürün güvenilir kişiliği, okulun başarısı ve gelişimi için bir referans durumundadır. Şu atasözü, okul müdürü için, okul için çok kullanılır: "Balık baştan kokar." Okul müdürü, kendini daima yenileyen, geliştiren, okulun, dolayısıyla öğrencilerin başarısı için sürekli didinen, olumlu ve somut çabalar ortaya koyan durumunda olmalıdır. İdris Düzcan Maarif Müfettişi İzmir

Müdür okulun aynasıdır Müdür okulun aynasıdır. Aynı kanun ve yönetmeliklerin, aynı müfredat programının uygulandığı, aynı ders kitaplarının okutulduğu okulların birbirinden farklı olmasını hatta aynı çevrede yan yana bulunan aynı tür okulların bile içindeki işleyişin ve havanın farklı olmasını başka türlü izah etmek mümkün olamazdı. O halde kaliteli okul için en öncelikli koşul kaliteli bir müdürdür. Hatta öyle ki müdürün normal günlük yaşayışı, kişiliği, giyimi kuşamı, oturması kalkması bile okula yansır ve adeta okulun aynası olur. Okulun tamamı ya da kalitesi hakkında fikir edinmek için müdürün odasına, masasına, üstüne başına, oturmasına kalkmasına, konuşmasına bakmak bile büyük ölçüde fikir verir. İdris Düzcan Maarif Müfettişi İzmir

Okulun ve çalışanların denetlenmesi ve her türlü değerlendirmelerin yapılarak gerekli düzeltmelerin yapılması yine okul müdürünün rollerinden birisidir. Zira denetleyemediğiniz kurumu siz yönetmiyorsunuzdur zaten, ya da okulunu denetleyemeyen müdürün müdür olup olmadığı tartışılmalıdır. Müdür okulda uçan kuştan haberdar olmak zorundadır. İdris Düzcan Maarif Müfettişi İzmir

Okullarda müdürlerin yılda en az bir kez öğretmenleri sınıfta denetleme zorunluluğu vardır. Ancak, Müdür her an okuldan sorumlu olduğu için de; her an okulu denetlemek mükellefiyeti vardır. Bunu en iyi şekilde yapabilmesi için bir değil on defa sınıfa girmesi gerekiyorsa bunu yapmak durumundadır. Nitekim eğitimin kırılma noktası sınıftaki ders ise ve de müdür de derslerde kimin ne yaptığını bilmiyorsa hiç bir şey bilmiyor demektir. Hiç bir şey bilmeyen bir müdürün okulunu yönetmesi mümkün olmadığı gibi, çalışanını değerlendirmesi de öğretmenin işine ve başarısına göre değil de öznel/nesnel ölçütlere göre olabilir. İdris Düzcan Maarif Müfettişi İzmir

PROTOKOL KURALLARI (Protokol=Resmî ilişkilerde ve işlemlerde ciddiyet PROTOKOL KURALLARI (Protokol=Resmî ilişkilerde ve işlemlerde ciddiyet.) KAMUSAL YAŞAMDA YÖNETİCİNİN BİLMESİ VE UYMASI GEREKEN BAZI PROTOKOL VE NEZAKET KURALLARI Protokol Nedir: Kamusal alan ve hayattaki törenlerde ve törensel etkinliklerde, resmi ilişkilerde ve görüşmelerde, resmi yazışmalarda ve toplantılarda kabul ve ziyaretlerde, davet ve ziyafetlerde yöntem ve biçim yönünden uyulması ve uygulanması gereken kurallar bütünüdür. İdris Düzcan Maarif Müfettişi İzmir

Protokolde Temel İlkeler 1-Saygı ve Nezaket 2-Önde gelme (Öncelik-Sonralık Sıradüzeni) 3-Önce gelme (Kıdem) 4-Temsil 5-Düzey eşitliği ve Denklik 6-Karşılıklılık İdris Düzcan Maarif Müfettişi İzmir

Protokol Kurallarının Önemi Kamusal ve toplumsal yaşamda bir yöneticinin temsil niteliği protokol kurallarına uymasıyla ortaya çıkmaktadır. Çünkü, bir yöneticinin başarısını %34 temsil niteliği (protokol bilgisi ve uygulaması) %33 bilgi ve becerisi, %33 kişiliği oluşturmaktadır. İdris Düzcan Maarif Müfettişi İzmir

E- RESMÎ YAZIŞMA PROTOKOLÜ VE PROTOKOL YAZILARI PROTOKOL ÇEŞİTLERİ A- MAKAM PROTOKOLÜ B- BAYRAK PROTOKOLÜ C- TAŞIT PROTOKOLÜ Ç- TOPLANTI PROTOKOLÜ D- ZİYARET PROTOKLÜ E- RESMÎ YAZIŞMA PROTOKOLÜ VE PROTOKOL YAZILARI F- ZİYARETÇİ ve KONUK PROTOKOLÜ G- DAVET ve ZİYAFET PROTOKOLÜ Ğ- KIYAFET PROTOKOLÜ H- TANIŞTIRMA PROTOKOLÜ I- KONUŞMA PROTOKOLÜ İdris Düzcan Maarif Müfettişi İzmir

MAKAM PROTOKOLÜ Makam odası, örgütün yönetim ve temsil merkezidir MAKAM PROTOKOLÜ Makam odası, örgütün yönetim ve temsil merkezidir. a-Bir yöneticinin makamına, üstleri, denkleri ve protokol yönünden kendinden önde gelenler ya da kendisine onur veren önemli şahsiyetler geldiğinde, yönetici bu kişileri oturmaları için kendi makam koltuğuna davet etmemeli; b-Makam masası önündeki koltuklara da oturtmamalı; onları astı, müşterisi konumuna sokmamalıdır. c-Yönetici, konuklarını daima makam odasındaki konuk köşesinde kabul etmeli, «V» veya «L» şeklinde oturmalıdır. İdris Düzcan Maarif Müfettişi İzmir

Kuruluşun baş yöneticisi geldiğinde, baş yönetici (kurum amiri) makam masasına davet edilmelidir. Çünkü her ast yönetici, kurum amirini temsil eden kişidir. Bu yarı resmî denetimdir. Yöneticinin odasına birden fazla kişi ile girildiyse protokol sırasına göre masaya oturmak gerekmektedir. Protokolde en üst olan ve heyetin başkanı yöneticiye en yakın olarak oturmalıdır. İdris Düzcan Maarif Müfettişi İzmir

a-Göreve başlama ziyareti: ZİYARET PROTOKOLLERİ 1-Resmi Ziyaretler; a-Göreve başlama ziyareti: İl ve ilçede göreve başlayan kişi ilk olarak amirini ziyaret etmelidir. Daha sonra bir hafta içinde protokolde önde gelen kişileri ziyaret eder. b-Veda ziyareti: İl ve ilçedeki görevli kişi görevinden ayrılmadan bir hafta önce amirlerine veda ziyareti yapar. Daha sonra protokole ve kendi çalıştığı mesai arkadaşlarına veda ziyareti yapar. İdris Düzcan Maarif Müfettişi İzmir

2-Yarı resmi ziyaretler: a-Çalışma ziyareti: b-Tebrik ziyareti: Prensip olarak bir hafta içinde ast olanlar üste, kıdemsizler kıdemliye giderler.Randevulu yada randevusuz yapılabilir. Ancak makam sahibi olanlar dan alınmalıdır Tebrik ziyaretinde elde çiçek götürmek doğru değildir. Önceden kart iliştirilmiş çiçek gönderilir. Tebrik ziyareti kişinin makamına yapılmalıdır. Evine yapılmamalıdır. İdris Düzcan Maarif Müfettişi İzmir

Göreve başlayan kişi eş düzey ziyaretçilerine aynı süre içinde ziyarette bulunmalıdır. Amir memurlarını isterse ziyaret edebilir. Vali ve kaymakamlar göreve başlayınca kurum amirleri yardımcıları ile ziyarette bulunarak takdim edebilir. İdris Düzcan Maarif Müfettişi İzmir

c-Nezaket Ziyareti: Kurumsal hayatta nezaket ziyaretleri genellikle eş düzeydeki görevliler ve yöneticiler arasında saygı ve nezaket gereği yapılan ziyaretlerdir. Kurumsal ve örgütsel ilişkileri geliştirmek için yapılar. 3-Sosyal Ziyaretler: a-Bayram ziyaretleri: Kurumlarda arife günü veya bayram ertesi günü amirin odasına gidilir. b-Hasta ziyaretleri: ast veya üst hastalığında ziyarete gidilmeli, resmiyette öğleden sonralar uygundur. Çiçek veya pasta ,tatlı türü şeyler götürülebilir. Ziyaret edilen asta ziyaret edenleri iyileşince ziyaret eder. İdris Düzcan Maarif Müfettişi İzmir

RESMİ YAZIŞMA PROTOKOLÜ VE PROTOKOL YAZILARI Resmî yazışmalarda en önemli protokol konusu kişi, birim ve kurumlar arasında “arz/rica”dır. Türkiye’de eş düzey kuruluşlar arasında “arz” ve “rica” konusu önemli bir çatışma konusudur. İdris Düzcan Maarif Müfettişi İzmir

Sosyal yaşamda “rica etmek”, “dilemek”; yönetim dilinde ise “emretmek” tir. (Gereğini rica ederim). “Arz etmek” ise, sunmak (Bilgilerine arz ederim) ya da talep etmektir (Arz ederim). İlke olarak örgütsel yaşamda üstlerin ricası emir, astların arzı taleptir. İdris Düzcan Maarif Müfettişi İzmir

Eşit düzeyde olduğu halde “rica ederim” ifadesi kullanarak yazı gönderen bir kuruluşa, aynı biçimde (karşılıklılık ilkesi gereğince), “rica ederim” ifadesiyle yanıt vermek; “arz ederim” ifadesiyle yazı gönderen eşit düzeydeki bir kuruluşa da “arz ederim” ifadesiyle yanıt vermek doğru bir yöntemdir. Kural olarak, “saygılarımla” ifadesini kullanan eş düzey bir kuruluşa verilen cevapta da “saygılarımla” ifadesini kullanmak karşılıklı saygı ve nezaket gereğidir. İdris Düzcan Maarif Müfettişi İzmir

Dağıtımlı olmayan, yalnızca bir kişi ya da bir kuruluşa gönderilen bir yazının sonunda “arz ve rica ederim” ya da “arz/rica ederim” demek hiç doğru değildir. Bir kuruluşa “arz ve rica etmek”, onun ast mı üst mü olduğunu bilmemek demektir. İmza, daima metnin altına ve ad soyadın üstüne atılır. İmza, kişinin adının baş harfiyle soyadını el yazısıyla okunabilir şekilde yazmasıdır. İmzanın hukuki anlamı, “yukarıdaki metni kabul ediyorum” demektir. İdris Düzcan Maarif Müfettişi İzmir

ZİYARETÇİ VE KONUK PROTOKOLÜ Konuk, ev sahibi yöneticinin davet ettiği ya da ziyaretini kabul ettiği unvan, mevki ve statü olarak dengi olan ve  karşılanan, ağırlanan, uğurlanan kişidir. Protokolde herkes denginin konuğudur. Ast, üst için ziyaretçi; üst, ast için onur konuğudur. İdris Düzcan Maarif Müfettişi İzmir

Onur konuğu, davet sahibi yöneticinin “ üst ” ü ya da davet edilen üst konuklar içinde protokol bakımından 1 numara olan devlet veya hükümet adamı ya da eş düzey yabancı (ecnebi) konuktur. Ayrıca, davet sahibine (ev sahibine) ziyaretiyle onur veren resmî makam, unvan veya statü sahibi kişi ya da tanınmış sanatçı, yazar, gazeteci, politikacı, bürokrat, sporcu, bilim adamı, iş adamı, din adamı vb. önemli şahsiyetler de onur konuğudur. İdris Düzcan Maarif Müfettişi İzmir

KARŞILAMA Davetlerde; onur  konukları ve eşleri (devlet ve hükümet adamları, kurum amiri yöneticiler, büyük üne sahip seçkin kişiler) bizzat ev sahipleri tarafından otomobilden indikleri yerde karşılanırlar. Resmi kabullerde üst konuklar protokol görevlilerince karşılanır ve salona kadar eşlik edilirler. İdris Düzcan Maarif Müfettişi İzmir

GİYİM KİŞİNİN SAYGINLIĞIDIR (İMAJIDIR) Giyim, kişinin görgüsünü, kültürünü, statüsünü, maddi ve sosyal durumunu, işini, mesleğini ve eğitimini yansıtır. “İnsanlar dış görünüşleriyle (kılık-kıyafetleriyle) karşılanır; şahsiyetleriyle uğurlanırlar” denir. İyi bir kıyafet her zaman kişinin olumlu bir imajı ve iyi bir tavsiye mektubudur. İdris Düzcan Maarif Müfettişi İzmir

İyi bir kıyafet, kişiye güven duygusu verdiği gibi, başkalarının gözünde ve toplum içinde o kişiye saygınlık ve etkinlik kazandırır. Bu yüzden, bütün yöneticiler kamusal ve toplumsal yaşamlarında daima iyi giyimli olmalıdırlar. İdris Düzcan Maarif Müfettişi İzmir

Küçük büyüğe, genç yaşlıya, erkek kadına, ast üste tanıştırılır. TANIŞTIRMA PROTOKOLÜ Küçük büyüğe, genç yaşlıya, erkek kadına, ast üste tanıştırılır. Sizinle eş düzeyde veya daha üst düzeyde bir yöneticiye hitap ederken unvanı ile birlikte sayın kelimesi kullanılmalıdır. Sözgelimi; Sayın Başkanım, Sayın Millî Eğitim Müdürüm, Sayın Valim gibi, Kişi telefon açtığında önce kendisini tanıtması gerekir. Daha sonra konuşmaya geçmesi gerekir. Alo yerine “efendim” veya “buyurun efendim” şeklinde demek uygundur İdris Düzcan Maarif Müfettişi İzmir

Tanışma ve tanıştırma ayakta ve ilk karşılaşmada olmalıdır. Resmi konuşma yaparken kesinlikle “ben” kelimesi kullanılmamalıdır. Biz veya teşkilatımız kelimelerini kullanılması daha anlamlı olacaktır. Tanışma ve tanıştırma ayakta ve ilk karşılaşmada olmalıdır. İlk tanışılan bürokrat veya kişilere yönelik konuşmalarında daha dikkatli olunmalıdır. Kişi hakkında belli kanaat oluşuncaya kadar hassas konulara girilmemelidir. Laubali olunmamalıdır. İdris Düzcan Maarif Müfettişi İzmir

Ancak üst ve hanım el uzatmadıkça el uzatılmaz. Protokolde el öpme ve yanaktan öpüşme yoktur. Teşkilatın başında bulunanlar kendi adına değil, teşkilat adına veya yönetim kurulu adına kutlama yapmalıdır. Toka etmek sevgi ve samimiyet belirtisi olarak Türkiye de yaygın bir selamla biçimidir. Ancak üst ve hanım el uzatmadıkça el uzatılmaz. İdris Düzcan Maarif Müfettişi İzmir

El uzatma hakkı üstlere, hanımlara ve ev sahiplerine aittir. Erkekler el sıkarken eldivenini çıkarır. Hanımlar varsa eldiveni çıkarmazlar. Toka edilirken güç gösterisi yapılmaz ve sadece hissettirilir. Toka ederken kişinin gözüne bakılır. İdris Düzcan Maarif Müfettişi İzmir

idrisduzcan@hotmail.com 0.542.5835378 İdris DÜZCAN Maarif Müfettişi İZMİR idrisduzcan@hotmail.com 0.542.5835378 İdris Düzcan Maarif Müfettişi İzmir