Uluslararası Finansal Raporlama Standartları PROF.DR.FATİH YILMAZ

UMSK Çerçevesi Finansal Tabloların Sunumu Hazırlama ve Sunum UMSK Çerçevesi Finansal Tabloların Sunumu

UMSK Çerçevesi Finansal Tabloların Hazırlanması ve Sunumu Giriş Temel varsayımlar Niteliksel özellikler Finansal tabloların unsurları Finansal tablolara alma Ölçüm

Giriş Finansal tabloların hazırlanması ve sunumu ile ilgili kavramları açıklar Standartların dayandığı ana yapıyı oluşturur UMSK Çerçevesi muhasebe standardı değildir ve detaylı şartları kapsamaz Seminerde UMSK Çerçevesi’ne sık sık atıfta bulunulacaktır Explain what the statement of principles is, its aims and its detailed requirements

İşletmenin Sürekliliği Temel Varsayımlar Temel Varsayımlar Tahakkuk Esası İşletmenin Sürekliliği İşlemlerin ve diğer olayların etkisi gerçekleştiğinde tanınır, ödeme yapıldığında veya tahsil edildiğinde değil İşletmenin faaliyetlerine öngörülebilir gelecekte devam edeceği varsayımına göre hazırlanır İlgili oldukları dönemlerde kaydedilirler Amaç işletmenin tasfiyesi veya sınırlanması ise, bir başka yaklaşım daha doğru olur

Niteliksel Özellikler Anlaşılabilirlik Karşılaştırılabilirlik Niteliksel Özellikler Güvenilirlik Güvenilir olma Özün önceliği Tarafsızlık İhtiyatlılık Tamlık (bütünlük) Geçerlilik (ilgililik) Önemlilik

Tanımlar Unsur Tanım Yorumlar Örnekler Varlık Geçmişteki işlemler neticesinde işletmenin kontrol ettiği ve bundan gelecekte oluşacak ekonomik faydaların işletmeye ait olacağı beklenen değerler. Bir varlık bir işletme tarafından bir çok şekilde kullanılabilir ancak bu kullanımların tümü gelecekte ekonomik fayda oluşturmaya yöneliktir. Kasa, stoklar, alacaklar, peşin ödenen giderler, maddi duran varlıklar.

Tanımlar Unsur Tanım Yorumlar Örnekler Borç Geçmiş olaylardan kaynaklanan ve ifası işletmenin ekonomik fayda içeren değerlerinde bir çıkışa neden olacak mevcut yükümlük. Bir yükümlülük basit anlamda bir görev veya belirli bir şekilde yerine getirilmesi gereken bir sorumluluktur. Gelecekteki bir taahhüt mevcut bir yükümlülük değildir. Ticari borçlar, ödenecek vergiler ve henüz ödenmemiş borçlar.

Tanımlar Unsur Tanım Yorumlar Örnekler Öz sermaye İşletmenin varlıklarından tüm borçlarını indirdikten sonra kalan bakiye. Öz sermaye = sahiplik hakları = net varlıklar. Sermaye, kar yedekleri ve diğer yedekler.

Tanımlar Unsur Tanım Yorumlar Örnekler Gelir Ortakların katkısı haricinde ekonomik faydadaki artış. Hasılat ve kazançlardan oluşur. Hasılat işletmenin olağan faaliyetlerinden doğar. Hasılat, yeniden değerleme, cari olmayan varlıkların satışından oluşan karlar ve faiz gelirleri.

Tanımlar Unsur Tanım Yorumlar Örnekler Giderler Hissedarlara dağıtım dışında ekonomik faydadaki azalışlar. Giderler zararları da kapsar, örneğin cari olmayan varlıklardaki değer düşüklükleri. Hammadde ve işçilik maliyetleri, amortisman, borçlar için ödenen faizler, bir varlığın değerinin düşmesi.

Finansal Tablolara Alınma Bir kalem finansal tabloya dahil edildiğinde “tanınmış” olmaktadır. Bir kalem bir varlık veya borç ile ilgili ekonomik faydanın işletmeye gireceği veya işletmeden çıkacağı muhtemel olduğunda finansal tablolara alınır. Aynı zamanda borç veya varlığın değeri veya maliyetinin güvenilir bir şekilde ölçülebilmesi gerekir. Gelirlerin gelir tablosuna alınabilmesi için kazanılmış olması gerekmektedir. Giderlerin gelir tablosuna alınabilmesi için için bir varlıkta azalış veya bir borçta artış olması gerekmektedir. Bir işlemin tüm yönleriyle incelebilmesi için eşleştirme (karşılaştırma=matching) ilkesi faydalı bir ilkedir. Böylece borç oluştuğunda varlık oluşup oluşmadığı da (veya tam tersi) hesaba katılması gerekmektedir. Giderleri de gelirlerle eşleştiren bir ilkedir.

Ölçüm UMSK Çerçevesi’nde atıfta bulunulan ve sıkça kullanılan ölçüm esasları şunlardır: Tarihi maliyet. Varlıklar elde ediliş maliyetleriyle kaydedilirler. Borçlar oluştukları tutarlarda veya yerine getirilmesi için ödenmesi gereken tutarlarda kaydedilirler. Cari maliyet. Varlıklar bilanço tarihinde eşdeğer bir varlık için ödenmesi gereken tutarlarda kaydedilirler. Borçlar bilanço tarihinde yerine getirilmesi için ödenmesi gereken tutarlarda kaydedilirler;. Gerçekleşebilir veya ifa değeri. Varlıklar şu anda satılabildikleri değerden kaydedilirler, aynı şekilde borçlar da ödenmesi beklenen tutardan kaydedilirler. Bugünkü değer. Bu ölçüm esası gelecekteki nakit akımlarının iskonto ederek paranın zaman değerini de hesaba katar. UMSK Çerçevesi’nde farklı ölçüm seçenekleri ile ilgili açıklamalar bulunmasına rağmen UFRS temelde tarihi maliyete dayanmaktadır.

UMS 1 Finansal Tabloların Sunumu Finansal tabloların bileşenleri Genel hususlar Cari ve cari olmayan ayrımı Bilançoda yer alacak bilgiler Gelir tablosunda yer alacak bilgiler Diğer açıklamalar

Tanımlar Genel amaçlı finansal tablolar (“finansal tablolar” olarak anılacaktır): Bir işletmenin, belirli bilgi ihtiyaçları doğrultusunda uyarlanmış finansal tablo hazırlamasına gerek duymayan kullanıcıların ihtiyaçlarını karşılamak üzere hazırlanan mali tablolardır.

Uygulanamaz: Bir işletmenin her türlü makul çabayı gösterdikten sonra o koşulu uygulayamaması durumudur.

Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (UFRS’ler): Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (UMSK) tarafından yayımlanan Standartlar ve Yorumlardır. Bu Standartlar şunları içerir: Uluslararası Finansal Raporlama Standartları, b) Uluslararası Muhasebe Standartları, c) UMS Yorumları ve UFRS Yorumları.

Önemli: Finansal tablo kalemleri, bireysel veya topluca, bu finansal tablolara göre karar alan kullanıcıların ekonomik kararlarını etkiliyorsa o zaman bu kalemlerin ihmal edilmesi veya yanlış raporlanması önemlidir. Bu nedenle, değerlendirmede bu özelliklerdeki kullanıcıların ekonomik kararlar alırlarken nasıl etkileneceklerinin de dikkate alınması gerekir.

Diğer kapsamlı gelir (özkaynaklara yansıtılan kar veya zararlar): Diğer UFRS’ler tarafından gerekli kılındığında ya da izin verildiğinde kar ya da zararda muhasebeleştirilmeyen gelir ya da gider (yeniden sınıflandırma düzeltmeleri de dahil olmak üzere) kalemlerini kapsar.

Diğer kapsamlı gelirin unsurları: Yeniden değerleme fazlasındaki değişimler ( bakınız: UMS 16 Maddi Duran Varlıklar ve UMS 38 Maddi Olmayan Duran Varlıklar) UMS 19 Çalışanlara Sağlanan Faydalar Standardının 93A Paragrafı uyarınca muhasebeleştirilmiş tanımlanmış fayda planlarındaki aktüeryal kazanç ve kayıplar; Dış ülkedeki bağlı işletmeye ait finansal tabloların çevrilmesinden kaynaklanan kazanç ve kayıplar (bakınız: UMS 21 Kur Değişiminin Etkileri ) Satılmaya hazır finansal varlıkların yeniden ölçümünde ortaya çıkan kazanç ya da kayıplar (bakınız: UMS 39 Finansal Araçlar: Muhasebeleştirme ve Ölçme) e) Nakit akış riskine ilişkin riskten korunma araçlarına bağlı olarak oluşan kazanç veya kayıpların etkin kısımları (bakınız: UMS 39)

Sahipler: Özkaynak olarak sınıflandırılan araçları elinde bulunduranlardır. Kar ya da zarar: Toplam gelirden diğer kapsamlı gelir unsurları dışındaki giderlerin indirilmesidir.

Yeniden sınıflandırma düzeltmeleri: Cari dönemde ya da önceki dönemlerde diğer kapsamlı gelirde muhasebeleştirilmiş olan cari dönemde kar ya da zararda yeniden sınıflandırılan tutardır.

(Toplam) Kapsamlı gelir: Ortakların ortak olmaları nedeniyle ortaya çıkan işlemler dışındaki işlem ve diğer olaylar sonucu belirli bir dönemde özkaynaklardaki değişimdir. (Toplam) Kapsamlı gelir, “kar ya da zararın” ve “diğer kapsamlı gelirin” bütün bileşenlerini kapsar.

Tam bir finansal tablolar seti a) Dönem sonu finansal durum tablosu (bilanço); b) Döneme ait kapsamlı gelir tablosu c) Döneme ait özkaynak değişim tablosu d) Döneme ait nakit akış tablosu ve e) Önemli muhasebe politikalarını özetleyen dipnotlar ve diğer açıklayıcı notlar. f) Bir işletmenin bir muhasebe politikasını geriye dönük olarak uygulaması durumunda ya da bir işletmenin finansal tablolarındaki kalemleri geriye dönük olarak yeniden ifade etmesi söz konusu olduğunda ya da işletmenin finansal tablo kalemlerini yeniden sınıflandırdığında, karşılaştırılabilir en erken dönemin başına ait finansal durum tablosu (bilanço) Bir işletme, Standartta kullanılan başlıklar dışındaki başlıkları finansal tablolarında kullanabilir.

Bir işletme kar ya zararın bölümlerini ya tek bir kapsamlı gelir tablosunun ya da bir bireysel gelir tablosunun parçası olarak sunabilir. Gelir tablosu sunulduğunda, gelir tablosu, tam bir finansal tablolar setinin bir parçasıdır ve kapsamlı gelir tablosundan hemen önce gösterilmelidir.

Belirli standartların önemini yitirmesi Genel Hususlar Gerçeğe uygun sunum Önemlilik ve Toplulaştırma Mahsup İşletmenin Sürekliliği Tahakkuk Esaslı Muhasebe Tutarlılık Karşılaştırmalar Belirli standartların önemini yitirmesi

Cari ve Cari Olmayan Cari (Dönen) Varlıklar Kısa Vadeli Yükümlülükler İşletmenin normal faaliyet devresinde elden çıkarılması beklenen veya bu devre içerisinde satış veya tüketim için elde tutulan; veya Alım satım amaçlı tutulan; veya Bilanço tarihi itibariyle bir yıl veya daha kısa sürede elden çıkarılması gereken; veya Nakit veya nakit benzerleri Kısa Vadeli Yükümlülükler İşletmenin normal faaliyet devresinde yerine getirilmesi beklenen; veya Alım satım amaçlı tutulan; veya Bilanço tarihi itibariyle bir yıl veya daha kısa sürede ödenmesi beklenen; veya Ödemenin ertelenmesi için şartsız bir hakkın bulunmaması Diğer tüm varlıklar ve borçlar cari olmayanlar arasında sınıflandırılırlar

Bilançonun Tablo Kısmında Yer Alacak Bilgiler Maddi varlıklar Yatırım amaçlı gayrimenkuller Maddi olmayan varlıklar Finansal varlıklar Özkaynak yöntemine göre değerlenmiş iştirakler Canlı varlıklar Stoklar Ticari ve diğer alacaklar Nakit ve nakit benzerleri Satılmak üzere elde tutulan varlıkların toplamı ile UFRS 5’e göre satılmak üzere elde tutulan ve elden çıkarılacaklar grubuna dahil olan varlıkların toplamı Ticari ve diğer borçlar Karşılıklar Finansal borçlar Vergi varlıkları ve yükümlülükleri Ertelenmiş vergi varlıkları ve ertelenmiş vergi yükümlülükleri Elden çıkarılacaklar grubuna dahil olan satılmak üzere elde tutulanlar olarak sınıflandırılan borçlar Ana ortaklık dışı paylar Sermaye ve yedekler İşletmenin finansal durumunun daha iyi anlaşılabilmesi için gerektiğinde yeni kalemler eklenilmesine izin verilmektedir.

Kapsamlı Gelir Tablosu Bir işletme bir dönemde muhasebeleştirilen tüm gelir ve gider kalemlerini: (a) Tek bir kapsamlı gelir tablosunda veya (b) kar veya zarar bileşenlerini gösteren bir tablo (bireysel gelir tablosu) ve kar veya zararla başlayan ve diğer kapsamlı gelir bileşenlerini gösteren ikinci bir tablo (kapsamlı gelir tablosu) olmak üzere iki tabloda sunar.

Kapsamlı Gelir Tablosunda Sunulacak Bilgiler Hasılat Finansman giderleri Özkaynak yöntemine göre muhasebeleştirilen iştirakler ile iş ortaklıklarının kar veya zararlarından pay Vergi karşılıkları ve giderleri Kar veya zarar Niteliğine göre sınıflandırılan diğer kapsamlı kar ya da zarar bileşenlerinin her biri, Özkaynak yöntemi kullanılarak muhasebeleştirilen iştirakler ve iş ortaklıklarının diğer kapsamlı kar veya zarar payları, Toplam kapsamlı gelir. Aşağıdakilerin toplamını oluşturan tek bir tutar Durdurulan faaliyetlerden oluşan vergi sonrası kar veya zarar Bu faaliyetlerin gerçeğe uygun (makul) değer ile değerlemesi ile elden çıkarılması veya satılması sonucunda oluşacak vergi sonrası kazanç veya kayıp. Dönemin kar veya zararının dağıtımı için yapılan açıklamalar Azınlık payları ile ilişkilendirilen kar veya zarar Ana ortaklık hissedarları ile ilişkilendirilen kar veya zarar. Kontrol gücü olmayan paylara (azınlık paylarına) ilişkin döneme ait toplam kapsamlı gelir. Ve Ana ortaklığın sahiplerine ilişkin döneme ait toplam kapsamlı gelir. İşletmenin finansal durumunun daha iyi anlaşılabilmesi için gerektiğinde yeni kalemler eklenilmesine izin verilmektedir.

İşletme, hiçbir gelir veya gider kalemini ne kapsamlı veya bireysel gelir tablosunda ne de dipnotlarda olağandışı kalemler olarak göstermeyecektir.

Gelir Tablosunu giderlerin çeşitliliği (niteliği) esasına göre sınıflandırma

Gelir Tablosunu giderlerin fonksiyonu veya “satışların maliyeti” yöntemine göre sunulması

Diğer Açıklamalar UFRS’ye uygunluk hakkında açık ve şartsız bir açıklama Finansal tabloların gerçeğe uygun olması için gerçekleştirilen UFRS dışı uygulamalar İşletmenin en önemli muhasebe politikalarını uygularken verilen kararlar Tahminlerdeki belirsizliğin ana nedenleri Sermaye ve yedeklerle ilgili bilançoda veya dipnotlarda detaylı açıklamalar. Önemli olduğu düşünülen gelir ve gider kalemleri hakkında gelir tablosunda veya dipnotlarda açıklamalar .