kanser tanitim

1.kanser türleri ve nedenleri Kanser, vucuttaki dokulardan birine ait bir veya birkac hucrenin normal ozelliklerinin dışında bir değişim gostermesi ve kontrolsuz coğalması ile meydana gelen, genellikle tumor (ur) oluşmasına yol acan, cağımızın en onemli hastalıklarından biridir. Vucutta ceşitli doku ve organlarda meydana gelebilen tumorler yani urlar iyi huylu (selim) ve kotu huylu (habis) olmak uzere iki turludur. Kotu huylu tumorlerin epitel dokuda gelişen turlerine kanser, bağ dokusunda gelişen turlerine ise sarkom adı verilmektedir. İnsanlarda en cok gorulen kanser turleri erkeklerde akciğer, mide ve bağırsak; kadınlarda meme ve rahim kanserleridir. Cocuklarda ve genclerde ise en cok kan, bobrek ve kemik kanserine rastlanır.

Kanser hemen her yaşta gorulmesine rağmen en cok 40 yaşın uzerinde rastlanılmaktadır. Kişi yaşlandıkca kansere yakalanma ihtimali artmaktadır. Kanser cok eski cağlardan beri bilinmekte ise de 20. yuzyılda dikkatleri uzerine cekmiş ve cağımız insanlarının en cok cekindiği bir hastalık olmuştur. Kanserin sebebi henuz kesin olarak bilinmemektedir. Kanser hastalığı icin iki grup risk faktoru vardır. Bu risk faktorlerinden biri kişiseldir. Kişisel risk fokturu insanların yaşam şekillerine, yaşa, cinsiyete ve aile oykulerine bağlı olarak değişmektedir. Diğer risk grubu ise cevresel faktorlerdir. Kanserin oluşmasında ceşitli nedenler vardır. Bunlardan bazıları şunlardır: • “Sağlığa Zararlı Alışkanlıklar” unitesinde de belirtildiği gibi sigara ve alkol kullanımı

2. Kanserin Belirtileri ve Erken Tanının Onemi Kanserin belirti ve bulguları koken aldığı doku ve organlara gore değişmektedir. Hatta bazen hic belirti ve bulgu vermemekte, kontrol amaclı muayenelerde kanser tanısı konulabilmektedir. Kanser belirtilerinden bazıları şunlardır: • Uzun sure iyileşmeyen yaralar • Rahim ve makattan gelen normal olmayan bir kanama veya akıntı • Memede veya vucudun herhangi bir yerinde ortaya cıkan şişlik ve sertlikler • Uzun sureli ses kısıklığı ve oksuruk • Yutkunma gucluğu ve hazımsızlık • Buyuk ve kucuk tuvalet ihtiyacındaki değişiklikler • Ben ve siğillerde meydana gelen buyume, kanama, renk değişikliği ve yara oluşması Bu değişiklik ve belirtiler gorulduğunde hemen bir doktora başvurulmalı, ihmal edilmemelidir.

Bu hastalıkta oncelikle korkmamayı oğrenmek gerekmektedir Bu hastalıkta oncelikle korkmamayı oğrenmek gerekmektedir. Korku, hekime gitmeyi onler ve hastalığın iyileştirilmesini engeller. Hastalığın belirtilerini yorumlamak yalnızca hekimlerin gorevidir. Kanser belirtilerinden herhangi biri hissedildiğinde zaman kaybedilmeden hekime başvurmak şarttır. Hic rahatsızlık duyulmasa bile yılda bir kez mutlaka genel kontrolden gecilmelidir. Kanserin tedavi edilebilir bir hastalık olduğu unutulmamalıdır. İyileşme oranı kanserin erken teşhisi ile doğru orantılıdır. Kanserde erken tanı hayat kurtarır (Resim 7.1). Kanserde erken tanı; • Tedavi şansını artırır. • Tedaviyi kolaylaştırır. • Tedavi giderlerini azaltır. • Doku ve organ kaybını onler. • Sakatlık bırakmaz. Gunumuzde milyonlarca insan kanserli ya da kanseri tedavi edilmiş olarak yaşamaktadır. Kanser tanısı ne kadar erken konursa tedavisine de o kadar erken başlanır ve iyileşme şansı yuksek olur.

3. Kanserden Korunma Kanserden korunmaya yonelik alınması gereken onlemlerden bazıları şunlardır: • “Sağlığın Geliştirilmesi ve Korunması” unitesinde de belirtildiği gibi gunluk fiziksel aktiviteler artırılarak enerji alımına dikkat edilmeli, vucut ağırlığı ideal kilo aralığı icinde sabit tutulmalıdır. • Haftada 3 gun en az 30 dakika yuruyuş, yuzme, bisiklete binme, step gibi egzersizler yapılmalı ve bu etkinlikler yaşam boyu surdurulmelidir. • Yeterli ve dengeli beslenilmeli ve besin ceşitliliğine dikkat edilmelidir. • Yağ tuketimi azaltılmalı, yağlı etlerden mumkun olduğunca uzak durulmalıdır. Alınan yağların,

toplam gunluk kalorinin % 30’unu gecmemesine dikkat edilmelidir toplam gunluk kalorinin % 30’unu gecmemesine dikkat edilmelidir. Doymamış yağ asidi iceren yağlar (soya, zeytinyağı, mısırozu, ayciceği ve bir balık yağı olan omega-3) tercih edilmelidir. • Fazla yağlı kırmızı etler yerine tavuk ve balık eti tercih edilmelidir. • Aşırı tuzdan kacınılmalı, gunluk tuz tuketimi 5-6 gramı gecmemelidir. • Gunluk 25-30 gram posa (tam tahıl urunleri, meyve, sebze, kuru baklagiller, yağlı tohumlar) tuketilmelidir. • Gunde en az 3-5 porsiyon sebze ve meyve, koyu yeşil yapraklı ve sarı renkli sebzeler tuketmeye ozen gosterilmelidir. Bruksel lahanası, brokoli, karnabahar ve lahana tuketilmeye calışılmalıdır. • Sarımsak ve soğan ciğ olarak tuketilmelidir. • Ekmeğin kepekli olanı tercih edilmelidir. • Kalsiyum bakımından zengin olan gıdalardan az yağlı olanlar tercih edilmeli, gunde 2-3 bardak yağı azaltılmış sut veya sut urunleri tuketilmelidir. • A, C, D, E vitaminleri, ribloflavin, tiamin, folik asit, pantotenik asit ile cinko, iyot, kalsiyum, demir, selenyum ve molibden gibi mineraller iceren gıdalardan yeterli miktarda alınmalıdır. • Kimyasal koruyuculu hazır yiyecekler yerine doğal besinlerle beslenme tercih edilmeli, besinlerin saklama koşullarına dikkat edilmelidir. • Yiyecekleri hazırlarken kızartma, kavurma, tutsuleme yerine ızgara, fırında buğulama, haşlama gibi pişirme yontemleri kullanılmalıdır (Resim 7.2). Mutlaka kızartma yontemi gerekiyorsa 150 derecenin altında ve cok az yağ kullanılarak yapılmalıdır. • Alkol kullanılmamalıdır. • Tutun ve tutun urunleri kullanılmamalı, sigara icilen ortamlardan uzak durulmalıdır. • Sebze ve meyveler cok iyi yıkanmalıdır. • Şişmanlamamaya yonelik tedbirler alınmalıdır. • Guneşten korunmalıdır. • Cevre temizliğine ozen gosterilmelidir.