Görsel Tasarım İlkeleri Yrd. Doç. Dr. Cenk Akbıyık

Öğretim materyalleri ile sunulmak istenen mesajların doğru ve etkili biçimde iletilebilmesi için materyallerin tasarımında görsel tasarım ilkelerine uyulması önemlidir.

Gerçeklik, denge, ritim gibi görsel unsurlar öğretim materyallerinin seçimi ve tasarımı açısından dikkate alınması gerekli olan ilkelerdir.

Gerçeklik Fotoğraflar, resimler, çizimler ve sözcükler somuttan soyuta doğru süreklilik gösterir At

Yüksek gerçekliğin gerekli olmadığı durumlarda daha soyut görsellerin kullanılması mesajın daha etkili iletilmesini sağlayabilmektedir.

Görseller çok somut ya da çok soyut uçlara yaklaştıkça öğretimsel açıdan daha az yararlı olma eğilimindedir.

Oran Oran; tasarım üzerindeki nesnelerin büyüklük küçüklük açısından ilişkisidir. Tasarımda sanal bir ızgara kullanılması büyüklük küçüklük ilişkisinin belirlenmesinde ve nesnelerin tasarım üzerindeki konumlarının belirlenmesinde de faydalı olmaktadır.

Tasarımlarda kullanılan ızgaralar tasarımı eşit parçalara ayırabileceği gibi altın oran ya da Fibonacci sayı dizisine göre geliştirilen ızgaralar da bulunmaktadır.

Örneğin sonraki slayt üzerinde gösterilen tasarım (soldaki), tasarım ögelerinin dikdörtgenlerden oluşan sanal bir ızgara içine yerleştirilmesiyle elde edilmiştir.

Sonraki tasarım ise Fibonacci serisini temele alarak gerçekleştirilmiştir.

Boşluk Kullanımı Boşluklar bir tasarımın işe yaramaz bölümleri değildir. Tasarımda boşluk kullanımı diğer ögelerin anlaşılması için gereklidir. Tasarım üzerindeki boşluklar tasarımın amacına uygun olarak kullanılmalıdır.

Bu örnekte boşluklar gelişigüzel kullanılarak hapsedilmiştir. Bu örnekte boşluklar toplanarak daha düzenli bir tasarım elde edilmiştir.

Bu tasarımda ise boşluk, “az düşünmeyi” vurgulamak üzere reklamın amacına uygun olarak abartılı biçimde kullanılmıştır.

Kenar boşlukları İzleyiciyi bunaltmamak için tasarımlarda kenar boşluklarının çok az olmamasına dikkat edilmelidir. Kenar boşlukları yazılı kısmın yarısı kadar olmalıdır.

B. Kenar boşlukları yazılı alanın %50’si A. Kenar boşlukları yazılı alanın %28’i

Denge Tasarımda dengesizlik izleyici açısından rahatsız edici olabilmektedir. Tasarımın dengesi çizgilerle sağlanabileceği renkler ve ögelerin boyutları ile de sağlanabilmektedir.

Sonraki slaytta sunulan örneklerden birinde görsel denge sağlanmazken diğerinde ögelerin sayısı ve büyüklükleri kullanılarak sağlanmamıştır.

Tasarımda denge, biçimsel ve biçimsel olmayan denge olmak üzere iki türlü sağlanabilir. Biçimsel dengede ögeler simetrik olarak yerleştirilir. Böylece tasarıma resmilik ve kesinlik kazandırılabilir. Biçimsel olmayan dengede ise ögeler dengeyi sağlayacak biçimde asimetrik olarak yerleştirilirler.

Zıtlık Zıtlık kullanılarak tasarımda istenilen ögeler belirgin duruma getirilebilmektedir. Zıtlık, hem izleyicinin dikkatini çekmek hem de tasarımı tekdüzelikten kurtarmak için kullanılabilir.

Ritim Ritim, izleyicinin tasarım üzerinde hangi ögeye önce hangisine ise daha sonra bakacağının tasarlanması ile ilgilidir. Ritim ilkesi kullanılarak tasarıma akıcılık katılabilir.

Sonraki slaytlarda gösterilen tasarımlarda ritim ilkesi dikkate alınarak tasarıma akıcılık kazandırılmıştır.

Birlik Birlik, tasarım üzerindeki tüm ögelerin birbirleriyle uyum içinde olmalarıdır. Tasarımdaki ögeler belirli amaçlar doğrultusunda gruplanmalıdır. Tutarlık tasarımda birliği sağlamak amacıyla kullanılabilir.

Örneğin sonraki slaytta sunulan tasarımda yazı tipi, boşluklar ve sayfanın ızgarası her iki sayfada da aynı tutularak birlik sağlanmıştır.

Resim ve Süslemeler Tasarımda resim ve süslemeler belirli bir amaca uygun olarak, yalnızca gerekli durumlarda kullanılmalıdır. Gereksiz kullanılan resim ve süslemeler görsel gürültüye neden olacaklardır.   Tasarımlarda boşluğun düzenlenmesi, öğelerin birbirlerinden ayrılması amacıyla çizgiler kullanılabilir. Seçilen çizgi tasarımda kullanılan yazı karakteriyle uyumlu olmalıdır.

Sonraki slaytta sunulan tasarımlarda, kullanılan süslemelere göre izleyiciye verilen mesajlar farklılaşmaktadır.

Kaynakça William Mueller. The MathWorks, Inc. William Mueller Kişisel Web Sitesi http://www.wmueller.com/design/graphicindex.html Lichty, Tom. Design Principles for Desktop Publishers. Wadsworth Publishing Company. Belmont, California, 1993.