Biyoteknoloji ve Gen Mühendisliği Biyoteknoloji; canlıların genetik yapısında istenilen yönde değişiklikler yaparak biyolojik bir sistemin ya da yapının endüstriyel boyutta kullanılmasına yönelik yöntemleri kapsar. Biyoteknoloji gen mühendisliği yöntemlerini araç olarak kullanır. Gen mühendisliği; canlıların kalıtsal özelliklerinin değiştirilerek onlara yeni işlevler kazandırılmasına yönelik araştırmalar yapan bir bilim alanıdır.

Gen mühendisleri tarafından genleri değiştirilen canlılara genetiği değiştirilmiş organizmalar(GDO) veya transgenik organizmalar adı verilir. HAYVAN VE BİTKİ ÜRETİMİNDE KULLANILAN ISLAH YÖNTEMLERİ Melezleme Yapay döllenme Poliploidi Gen aktarımı Klonlama

Bitki ve Hayvanlarda Klonlama Bilim insanları bir genle ilgili çalışma yapabilmek için o genin üzerinde bulunduğu DNA parçasını kopyalar.Bu işleme gen klonlaması denir. Klonlamada plazmitler kullanılır.Plazmitler; bakterilerde kromozom dışında bulunan, kendi kendine bölünebilen küçük halkasal yapıda DNA’lardır.

Gen klonlanmasında takip edilen aşamalar: Kullanılacak plazmit bakteriden ayrıştırılır. Klonlanacak geni taşıyan DNA parçası ve plazmit aynı restriksiyon enzimleriyle kesilir. Klonlanacak gen ve kesilen plazmit ligaz enzimi ile birleştirilir. Genetiği değiştirilmiş plazmit (Rekombinant DNA) bakteri hücresine tekrar aktarılır. Bakteri, klonunu oluşturmak üzere kültürde çoğaltılır.

Bakteri ile DNA Klonlanması Rekombinant DNA Klonlanacak DNA Plazmit Seçici Besiyeri Rekombinant DNA Taşıyan Bakteri

Gen klonlama araçları olarak; Bakteriler Virüsler Mikroenjeksiyon yöntemi (çok ince iğne yapısına sahip mikroenjektör ile hücre zarı geçilerek doğrudan çekirdeğe rekombinant DNA aktarılmasıdır) kullanılmaktır.

Bir Klon Örneği; “DOLLY”

Gen Mühendisliği Uygulamalarının Sağladığı Yararlar Tıp alanındaki uygulamalar:insülin hormonu, büyüme hormonu, interferon üretimi Endüstri alanındaki uygulamalar:enzim üretimi Tarım alanındaki uygulamalar:böceklerle mücadelede toksin üretimi Çevre alanındaki uygulamalar:doğadaki zehirli artıkların temizlenmesinde görevli mikroorganizma üretimi

GENOM PROJESİ Genetikçiler bir organizmanın genomundaki tüm genleri sistematik olarak tanımlamak ve haritalamak için projeler geliştirmişlerdir. Genom projelerinin en iyi bilineni ve en büyüğü İnsan Genom Projesi (İGP) dir. İGP çalışmaları, insan genomundaki tüm DNA baz dizilimini belirleyerek kalıtsal hastalıklardan sorumlu genlerin tanımlanması ve haritalanması amacıyla 1990 yılında başlatılmıştır.

DNA Parmak İzi DNA parmak izi yöntemi; bir insanın DNA’sını oluşturan baz sırasının diğer insanların DNA baz sıralarından farklı olmasına dayanır. Her bireyin DNA dizilimi, tek yumurta ikizleri hariç, kendine özgüdür.

DNA Bant Profilleri;

DNA parmak izi yönteminin kullanım alanları Annelik-babalık testleri Suçluların tespiti (tecavüz,cinayet vs) Türler arasındaki genetik bağlantıların saptanması