ÇEVRE MEVZUATI AÇISINDAN BİYODİZEL Musa DEMİRBAŞ Çevre Yönetimi Genel Müdürü 10 Ağustos 2005 Ankara T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI
BİYODİZEL HER TÜRLÜ BİYOLOJİK ORİJİNLİ YAĞLARIN BİR KATALİZATÖR EŞLİĞİNDE KISA ZİNCİRLİ BİR ALKOL İLE (METANOL VEYA ETANOL) REAKSİYONU SONUCUNDA OLUŞAN VE YAKIT OLARAK KULLANILAN BİR ÜRÜN OLDUĞU MALUMLARINIZDIR.
BİTKİSEL YAĞ VE TÜREVLERİNİN DİZEL YAKIT OLARAK KULLANIMI ASLINDA YENİ BİR HUSUS OLMAYIP, 1900’LERDE DİZEL MOTORUN İCAT EDİLİŞİ İLE BAŞLAMIŞ VE 1920’LERE KADAR KULLANILMIŞTIR. DAHA SONRA PETROL KÖKENLİ DİZEL YAKIT; BULUNABİLİRLİĞİ, ÜRETİMİ, FİYATI VB. ÖZELLİKLERİ NEDENİYLE ÖN PLANA ÇIKMIŞ VE BİTKİSEL KAYNAKLI DİZEL GERİ PLANDA KALMIŞTIR.
II. DÜNYA SAVAŞI SIRASINDA NAZİ ALMANYASI VE MÜTTEFİKLERİ ARAÇLARINDA BİYOKÜTLE YAKITLARINI KULLANMIŞLARDIR. BU GELİŞMEYE RAĞMEN BİYOYAKITLARIN KULLANIMI GELİŞİM GÖSTEREMEMİŞ, GERÇEK YERİNİ VE DEĞERİNİ BULAMAMIŞTIR. 1980’LERDE, ALTERNATİF YAKIT OLABİLECEK BİTKİSEL YAĞLARIN YÜKSEK VİSKOZİTE SORUNUNUN YAĞLARIN METİL ALKOLLE REAKSİYONUYLA BİODİZELE DÖNÜŞTÜRÜLEREK GİDERİLDİĞİ GÖRÜLMÜŞ VE BÖYLECE BİODİZEL İSMİ İLK DEFA TELAFFUZ EDİLİR OLMUŞTUR.
GÜNÜMÜZDE YAŞANAN GLOBAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ SORUNU, HAVA VE SU KALİTESİNDEKİ DÜŞÜŞ VE İNSAN SAĞLIĞI SORUNLARI; YENİLENEBİLİR, EMİSYONLARIYLA TEMİZ, ÇEVRECİ ALTERNATİF YAKIT BİODİZEL KULLANIMINI HIZLA HAYATA GEÇİRMİŞTİR.
BİYODİZELİN DOĞRUDAN VEYA MOTORİNE KATILARAK KULLANILMASI HAVA KİRLİLİĞİNİ AZALTAN BİR ROL OYNAMAKTADIR. BU SAYEDE YANMA GAZLARI OLAN KARBONDİOKSİT, SÜLFATLAR, HİDROKARBONLAR VE PARTİKÜL MADDEDE ÖNEMLİ DÜŞÜŞLER GÖZLENMİŞTİR.
BİYODİZELİN MOTORİNE % 20 ORANINDA KATILMASI İLE SAĞLANAN FAYDALARA BAKILDIĞINDA; KARBONDİOKSİT %20, PARTİKÜL MADDE % 22, SÜLFATLAR % 20, NİTRATLI PAHLAR % 50 ORANINDA AZALMAKTADIR. AZOT OKSİTLERDE İSE SADECE % 2 ORANINDA BİR ARTIŞ OLDUĞU GÖZLEMLENMİŞ OLUP, BU DURUM ARAÇLARDA KATALİTİK KONVERTÖR KULLANIMI İLE GİDERİLEBİLMEKTEDİR.
BİYODİZEL KULLANIMI AYRICA İNSANLIĞIN GELECEĞİNİ TEHDİT EDEN KÜRESEL ISINMAYA NEDEN OLAN SERA GAZLARININ VE OZON TABAKASINI İNCELTEN GAZLARIN ATMOSFER İÇİNDE AZALTILMASINI DA SAĞLAYACAK ÖNEMLİ BİR UNSURDUR.
DİĞER YANDAN, ÜLKEMİZDE BİYODİZELİN ÜRETİMİ VE KULLANIMI; ÜLKEMİZ TARAFINDAN HAZIRLANARAK BİRLEŞMİŞ MİLLETLER İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ÇERÇEVE SÖZLEŞMESİ SEKRETERYASINA SUNULACAK OLAN İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ULUSAL BİLDİRİM RAPORU KAPSAMINDA KARBONDİOKSİT AZALTIMI AÇISINDAN ÖNEMLİ BİR ARGÜMAN OLARAK KULLANILACAKTIR.
BİYODİZEL ÜRETİMİNDE EN KRİTİK MALİYET HAMMADDE YANİ YAĞ MALİYETİDİR. ÜLKEMİZİN PETROLDEN SONRA EN BÜYÜK İTHALATINI BİTKİSEL YAĞ ÜZERİNE YAPTIĞINI DÜŞÜNÜRSEK HAMMADDE MALİYETİNİN ÖNEMİ DAHA DA ARTMAKTADIR.
A.B.D. STANDARTLARINA GÖRE BİR LİTRE BİYODİZEL ÜRETİMİ 0.5 DOLARA MAL OLMAKTADIR. BU BEDELİN ÇOĞUNU ORİJİNAL YAĞIN BEDELİ OLUŞTURMAKTADIR. ORİJİNAL YAĞ YERİNE ATIK YAĞDAN BİYODİZEL ÜRETİLMESİ DURUMUNDA İSE MALİYET YAKLAŞIK OLARAK % ORANINDA DÜŞMEKTEDİR.
ÜLKEMİZDE HER YIL YAKLAŞIK 1,5 MİLYON TON BİTKİSEL YAĞ TÜKETİLMEKTEDİR. ÖZELLİKLE KIZARTMA İŞLEMLERİNDEN SONRA BİN TON CİVARINDA KIZARTMALIK ATIK BİTKİSEL YAĞ OLUŞTUĞU TAHMİN EDİLMEKTEDİR.
BİTKİSEL YAĞLAR YÜKSEK SICAKLIKTA KOLAYLIKLA OKSİDE OLMAKTA KULLANIM ÖMÜRLERİNİ TAMAMLADIKTAN SONRA EKOTOKSİK ÖZELLİKLER GÖSTERMEKTEDİR. BU YAĞLARIN KULLANILDIKTAN SONRA KANALİZASYONA DÖKÜLMESİ NEDENİYLE EVSEL ATIKSU KİRLİLİĞİNİN % 25 İ BU ATIK YAĞLARDAN KAYNAKLANMAKTADIR.
KULLANILMIŞ KIZARTMALIK YAĞLAR YER ALTI SULARININ KİRLENMESİNE DE NEDEN OLABİLMEKTEDİRLER. KİRLENEN YER ALTI SULARINI TEMİZLEMEK ÇOK PAHALI VE ZOR BİR İŞTİR. YER ALTI SULARI İSE HER ÜLKE İÇİN ÖNEMLİ BİR İÇME SUYU KAYNAĞIDIR.
BU ATIK YAĞLAR ATIK SU TOPLAMA SİSTEMLERİNİN (KANALİZASYON, KOLLEKTÖRLER) DARALMASINA VE TIKANMASINA NEDEN OLMAKTA, SU YÜZEYİNİ KAPLAYARAK HAVADAN SUYA OKSİJEN TRANSFERİNİ ÖNLEMEKTEDİR.
ATIK YAĞLAR ZAMANLA SUDA BOZUNARAK SUDAKİ OKSİJENİ TÜKETMEKTEDİR. ATIKSUDAKİ YÜKSEK YAĞ ORANI ARITMA MALİYETLERİNİ DE YÜKSELTMEKTEDİR.
ATIK BİTKİSEL YAĞLAR EKOTOKSİK ÖZELLİKLERİNDEN DOLAYI ÇEVREYLE UYUMLU OLARAK YÖNETİLMESİ GEREKEN ATIKLAR ARASINDA YER ALMAKTADIR. ULUSAL ATIK YÖNETİM POLİTİKAMIZA GÖRE BU ATIKLAR KAYNAKTA AZALTILMALI, MÜMKÜN OLDUĞUNCA GERİ KAZANILMALI, ANCAK EKONOMİK VE TEKNOLOJİK AÇIDAN GERİ KAZANIMI MÜMKÜN OLMAYANLARIN İSE NİHAİ OLARAK BERTARAFI YAPILMALIDIR.
BU YAKLAŞIM AVRUPA BİRLİĞİNİN 75/442/EEC ATIK ÇERÇEVE DİREKTİFİNDE BELİRTİLEN TOPLULUK POLİTİKASIYLA UYUMLU BİR BAKIŞ AÇISIDIR.
BU AMAÇLA ATIK BİTKİSEL YAĞ GERİ KAZANIM SEKTÖRÜNÜN REHABİLİTE EDİLMESİ VE UYGUN ATIK YAĞ TOPLAMA SİSTEMLERİNİN OLUŞTURULMASI AMACIYLA BAKANLIĞIMIZCA Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği HAZIRLANMIŞ OLUP, TARİH VE SAYILI RESMİ GAZETEDE YAYIMLANARAK YÜRÜRLÜĞE GİRMİŞTİR.
BU YÖNETMELİĞİN TEMEL SLOGANI LİSANSLI ÜRETİM VE STANDART ÜRÜN ELDE EDİLMESİNİN SAĞLANMASIDIR. BU AMAÇLA GERİ KAZANIM TEKNOLOJİLERİNİN ÜNİVERSİTELER VE İLGİLİ KURULUŞLARCA LİSANSLANDIRILMASI ÖNGÖRÜLMÜŞ OLUP, BİYODİZEL ÜRETECEK TESİSLERİN TEKNOLOJİLERİNİ ELEKTRİK İŞLERİ ETÜT İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İLE TÜBİTAK’TAN ALACAKLARI BİRER RAPORLA BELGELENDİRMELERİ GEREKMEKTEDİR.
ÜRÜNÜN İSE SEKTÖRDEN SORUMLU KURUM VE KURULUŞLARDAN İZİN ALINARAK BU KURULUŞLARIN PİYASA GÖZETİMİ VE DENETİMİ ALTINDA KULLANILMASI HEDEFLENMEKTEDİR.
BU YÖNETMELİKLE ATIK YAĞLARIN SABUN, YEM KATKI MADDELERİ VE BİYODİZEL İLE BENZERİ İKİNCİL GERİ KAZANIM ÜRÜNLERİNE DÖNÜŞTÜRÜLMESİ TEŞVİK EDİLMEKTEDİR.
BİLİNDİĞİ ÜZERE ATIK BİTKİSEL YAĞLAR UYGUN TEKNOLOJİLER İLE YAĞLI TOHUMLARDA OLDUĞU GİBİ BİYODİZELE DÖNÜŞTÜRÜLEBİLMEKTEDİR. BU OLANAK BİYODİZEL ÜRETİMİNDEKİ HAMMADDE İHTİYACINA KATKI SAĞLAYACAK ÖNEMLİ BİR ALTERNATİFDİR.
AYRICA ATIK BİTKİSEL YAĞLARIN BİYODİZEL ÜRETİMİNE KOLAYLIKLA AKIŞININ SAĞLANABİLMESİ VE MALİYETLERİN KABUL EDİLEBİLİR DÜZEYLERDE TUTULABİLMESİ İÇİN KAYNAĞINDAN ÜCRETSİZ OLARAK TOPLANMASI,
KULLANILMIŞ KIZARTMALIK YAĞ ÜRETEN LOKANTA, YEMEK FABRİKALARI, OTEL, MOTEL, YEMEKHANELER, TURİSTİK TESİSLER VE TATİL KÖYLERİ İLE DİĞER BENZERİ TESİSLERİN, BU YAĞLARIN TOPLANMASI İÇİN BAKANLIĞIMIZDAN LİSANSLI GERİ KAZANIM TESİSLERİYLE VEYA TOPLAYICILARLA YILLIK SÖZLEŞME YAPMAKLA YÜKÜMLÜ OLMALARI YÖNETMELİKTE ÖNEMLİ İLKELER OLARAK YER ALMAKTADIR.
BU ATIK ÜRETİCİLERİNİN BAKANLIĞIMIZDAN LİSANS ALMIŞ GERİ KAZANIM TESİSLERİ VEYA TOPLAYICILARLA YILLIK SÖZLEŞME YAPIP YAPMADIKLARININ KONTROLÜ İÇİN YETKİ SAHASI İÇİNDE BELEDİYELER, BELEDİYE SINIRLARI DIŞINDA MÜLKİ AMİRLER YETKİLENDİRİLMİŞTİR. AYRICA, BELEDİYELER 2008 YILINDAN İTİBAREN KULLANILMIŞ KIZARTMALIK YAĞLARIN HANELERDEN TOPLANMASI İÇİN GEREKLİ SİSTEMİ KURMAK, HALKI BU KONUDA BİLGİLENDİREREK ATIK YAĞ TOPLAMA FAALİYETLERİNİ 2008 YILI İTİBARİYLE BAŞLATMAKLA YÜKÜMLÜ KILINMIŞLARDIR.
İNSAN VE ÇEVRE SAĞLIĞININ KORUNMASI AMACIYLA YÖNETMELİKTE YER ALAN DİĞER ÖNEMLİ BİR İLKE İSE; KULLANILMIŞ KIZARTMALIK YAĞLARIN DOĞRUDAN VEYA DOLAYLI OLARAK YEMEKLİK YAĞLARA, HAM YAĞLARA, MİNERAL YAĞLARA KARIŞTIRILMASI VE DOĞRUDAN YAKIT OLARAK KULLANILMASI YASAKLANMIŞTIR.
AYRICA; ATIK YAĞLARIN TOPLANMASINDA YAŞANAN ÇEVRESEL ZARARLARIN EN AZA İNDİRİLMESİ İÇİN ATIK YAĞ TOPLAYICILARINA ÇEŞİTLİ STANDARTLAR GETİRİLMİŞTİR. BÖYLECE BİYODİZEL ÜRETİMİ AMACIYLA KULLANILACAK YAĞLARIN KAYNAKTA DİĞER ATIKLARDAN AYRI OLARAK SINIFLANDIRILMASI DA SAĞLANMIŞ OLACAKTIR.
ANCAK BİYODİZEL KULLANIMININ YAYGINLAŞTIRILABİLMESİ İÇİN ÜRETİMDEN KAYNAKLANAN YAN ÜRÜNLERİN (GLİSERİN VE KÜSPE) DEĞERLENDİRİLMESİ GEREKMEKTEDİR. AKSİ TAKDİRDE ATIK ÖZELLİĞİ GÖSTERECEK BU MADDELERİN BERTARAFI BİYODİZEL ÜRETİMİ BERABERİNDE ARTI BİR MALİYET GETİRMEKTE VE BU YAKITIN REKABET OLANAKLARINI DÜŞÜRMEKTEDİR.
ANCAK, BİYODİZELİN ÜRETİM MALİYETİNİN PETROL KÖKENLİ DİZELİN MALİYETİNDEN FAZLA DAHİ OLSA ÇEVRE BAKIŞ AÇISI VE DUYARLILIĞI İLE BU BİYOLOJİK VE YERLİ YAKITA DAHA FAZLA ÖNEM VERMEK DURUMUNDAYIZ.
BAKANLIĞIMIZ MEVZUATINDA BİYODİZELLE İLGİLİ YER ALAN DİĞER BİR HUSUS İSE 7 EKİM 2004 TARİH VE SAYILI RESMİ GAZETEDE YAYIMLANAN “ENDÜSTRİYEL KAYNAKLI HAVA KİRLİLİĞİNİN KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ” İLE BİYODİZEL’İN ENDÜSTRİYEL TESİSLERDE SIVI YAKIT OLARAK KULLANILMASININ DA ÖNÜ AÇILMIŞ VE BİYODİZEL BU TESİSLERDE 4 NUMARALI FUEL OİL İLE EŞDEĞER YAKIT OLARAK KABUL EDİLMİŞTİR.
DOĞAL KAYNAKLARIN AZALDIĞI HATTA BİTME NOKTASINA GELDİĞİ GÜNÜMÜZDE SÜRDÜRÜLEBİLİR BİR KALKINMA VE YAŞANABİLİR BİR ÇEVRE İÇİN ÜLKE OLARAK BUGÜNDEN DAHA İYİSİNİ YAPMAK ZORUNDAYIZ. ….
BU TOPLANTI VESİLESİ İLE TÜM KATILIMCI VE DİNLEYİCİLERİN 10 AĞUSTOS DÜNYA BİYODİZEL GÜNÜNÜ KUTLAR, TEMİZ VE YAŞANABİLİR BİR ÇEVRE DİLEKLERİMLE SAYGILARIMI SUNARIM.
DAHA FAZLA BİLGİ İÇİN ve Adreslerini ziyaret edebilirsiniz.