Fen ve Teknoloji Dersi Solunum Organlarını Tanıtma Projesi Ad:Ennur Soyad:AKÇAM No:812 Sınıf:4/A Okulu:Özer İlköğretim Okulu

İÇİNDEKİLER; BURUN HAKKINDA BİLGİ YUTAK HAKKINDA BİLGİ GIRTLAK HAKKINDA BİLGİ SOLUK BORUSU HAKKINDA BİLGİ AKCİĞERLER HAKKINDA BİLGİ DİYAFRAM HAKKINDA BİLGİ

Burun Burun kıkırdak, yumuşak doku ve kemiklerden meydana gelmiş koklama ve nefes alma organıdır.Yüzün ön kısmında iki gözün arasında başlayıp, piramit şeklinde uzanır ve ağzın üzerinde iki burun deliği ile son bulur.Burun delikleri, birbirinden sapan kemiği ile ayrılır.Burnun dış kısmı deri kasları ve deri ile örtülüdür

BURUN Burun; nefes alma ve koku alma görevinden başka, kulak zarının iç ve dış yüzeyleri arasında basınç dengesini, konuşulurken ses tonunu ayarlamada yardımcıdır. Burundan geçen hava, buradaki kıllar ve burun salgısı (sümük) tarafından süzülür. Yüz kemikleri ve kafa kemiklerindeki "sinüs" adı verilen kemik boşlukları da buruna açılır. Burun içi yüzeyini döşeyen dokunun (mukozanın) allerji, tozlar, bakteri ve virüsler, tahriş edici maddeler tarafından iltihaplandırılması ile soluk almak zorlaşabilir. Burun orta bölmesinin bir tarafa çarpıklığı da nefes almada zorluk ortaya çıkarabilir. Burundaki bir iltihâbî hâdise, kızarıklık, şişlik ve ağrı ile kendini gösterir. Ayrıca iltihâbın hasar yapması veya kazâdan dolayı olan bir burun hasarı durumunda, plastik cerrâhi uzmanı tarafından tedâvi gerekir.

YUTAK Yutak, sindirim kanalının, ağız ve burun boşluğunun arkasında yer alan bölümüdür.Yutak, birçok organizmada hem sindirim sisteminin solunum sisteminin parçasıdır.Hem havanın hem de besinin yutağın içinden geçmesinden dolayı, epiglottis adı verilen ve bağ dokudan oluşan bir kapak, yutma sırasında soluk borusunun girişini kapatarak besinin buraya kaçmasını önler.

YUTAK Yemek borusu, soluk borusu, geniz açıklıkları ve orta kulak açıklarının; yani toplam yedi deliğin açıldığı boşluğa verilen ad. Bu bölgenin en önemli görevi hava ve besin trafiğini uygun bir şekilde düzenlemektir. Besin yutaktan geçerken soluk borusunun giriş kısmı bir kapakla kapatılır. Bu kapağa küçük dil denir.

GIRTLAK Gırtlak boynun ön soluk borusunun üst kısmında yer alan bir solunum ve ses organı.Gırtlak boynun ön tarafında 3-6. boyun omurları hizasında yer alır.Basit bir kutu görünüşünde olan gırtlak; kıkırdak, zar bağlardan yapılmış önemli vazifeleri bulunan bir organdır.Solunum yolunun üst kısmını teşkil eder ve aynı zamanda ses organıdır.

GIRTLAK Bu sebeple gırtlağın yapısı solunum borusunun diğer kısımlarından daha farklı ve karışıktır. Gırtlağın üst deliği solunum yolunu daraltabilecek ve hatta icabında tamamıyla kapatabilecek bir mekanizmaya sahiptir. Özellikle sesin meydana gelmesi ile ilgili olan bu mekanizma, icabında solunum yolunu kapatmak suretiyle yabancı maddelerin daha içerilere girmesine mani olur. Bu suretle organizma kendini ölüme bile götürebilecek olan bir hadiseden kurtulma imkanına sahip bulunmaktadır. 

SOLUK BORUSU Soluk borusu (ya da nefes borusu) vücutta solunan havanın geçtiği, boru şeklinde bir organdır.Omurgalılarda havanın boğazdan akciğerlere geçişini sağlarken, omurgasızlarda dışarıdaki havayı doğrudan iç dokulara ulaştırır.Soluk borusu yaklaşık 2-5 cm genişliğnde ve 12 cm kadar uzunlukta olan boru şeklinde bir yapıdır.

SOLUK BORUSU Soluk borusu (Trakea) sağ ve sol 2 tane ana bronşa ayrılır. Bir bronş sağ akciğere bir bronş da sol akciğere girer. Ana bronşlar akciğere girdikten sonra dallanması devam eder ve her bir dallanma daha dar, daha kısa, ve daha çok sayıda tüp oluşması ve ağaç gibi bir yapı oluşturması ile sonuçlanır. Bu küçük dallanmalar bronşiyol olarak adlandırılır. Bronşiyoller bronşlara göre daha fazla düz kas içerirler. Soluk borusu, gırtlağın altındadır, on iki santimetre boyundadır.(Yani çok uzun değildir.) Altıncı boyun omuru hizasında gırtlaktan başlar. 

AKCİĞERLER Akciğer, hava soluyan omurgalılardaki temel solunum organıdır. Ana görev,atmosferdeki oksijeni kan dolaşımına nakletmek ve kan dolaşımındaki karbondioksiti atmosfere çıkartmaktır. Bu görev, gaz değişiminin vuku bulduğu milyonlarca küçük, müstesna biçimde çok ince duvarlı hava kesecikleri oluşturan özelleşmiş hücrelerin mozaiği sayesinde gerçekleşir. Akciğerlerin solunumla ilgili olmayan görevleri de vardır. Akciğer ile ilgili tıbbi terimler genellikle pulmo- ile başlar; bu  Latince pulmonarius, "akciğerlerin", sözcüğünden gelmektedir ki bu sözcük deYunanca pleumon yani "akciğer" ile akrabadır.

AKCİĞERLER Göğüs boşluğu içinde bulunan ve solunuma yarayan organ. Göğüs boşluğunun sağ ve sol yanlarında bulunan iki ayrı parçadan meydana gelmiştir. Üzeri Plevra denen bir zarla kaplıdır. İçerisi, hava ile dolu olan ve "akciğer kesecikleri" denen boşluklardan yapılmıştır. Keseciklerdeki bu hava, bronşçuklar, bronşlar ,soluk borusu (trakea), gırtlak, yutak, ağız ve burun yolları ile dış hava ile birleşir. Yarım koni biçiminde bulunan akciğerlerin her birinin ikişer yüzü, birer tabanı ve birer tepesi vardır. İç yan yüz ile tabanlar hafif konkav, dış yan yüzler konvekstir. Birbirlerinden damarlarının ve bronşların meydana getirdiği mediasten organları ile, karından diyafragma ile ayrılırlar. Renkleri genç yaşlarda açık kırmızı, yetişkinlerde kül renkli olur ve üzerinde esmerimtrak lekeler bulunur. İçleri hava ile dolu olduğundan sudan hafiftirler.Ancak boşaltılmış bir akciğerle soluk almadan ölen yeni doğmuşların akciğerleri suda batarlar.

DİYAFRAM Diyafram göğüs boşluğunu karın boşluğundan kas ve kirişten yapılmış zar.Diyafram kubbe şeklinde olup ortasında kalp oturduğu için burası çukurdur.Böylece diyafram bu çukurluğun sağında ve solunda çift kubbe şeklini alır.Diyaframın sol kısmı daha aşağıdadır.Nefes alırken alçalan diyafram, nefes verirken göğüs boşluğuna doğru yükselir.

DİYAFRAM Karın boşluğuna doğru alçalırken akciğerlerin genişlemesine, nefes verirken göğüs boşluğuna doğru yükselerek akciğerlerdeki havanın atılmasına yardımcı olur. Diyaframın bu hareketi çıplak vücuda dışarıdan bakmakla da belli olur. Nefes alındığında karın cidarının içeri çekilmesi, nefes verildiğinde dışa doğru bombeleşmesi diyaframın hareketlerinden dolayıdır. Diyafram erkeklerde kadınlara nazaran daha fazla görev yapar. Kadınlarda teneffüs hareketleri enine doğrudur, yani daha çok göğüs kafesinin hareketleriyle yapılır. Kadında bu özelliğin hamilelikte büyük önemi vardır. Böyle olmasaydı gebeliğin son aylarında annenin nefes alıp vermesi son derece güçleşirdi.

SOLUK ALIP VERİRKEN SIRASIYLA ORGANLARIMIZ Nefes alırken burun-yutak-gırtlak-soluk borusu-akciğerlerden alırız. Nefes verirken akciğerler-soluk borusu-gırtlak-yutak-ağızdan veririz. Not:Nefes alırken burnumuzdan almak daha sağlıklıdır.