Yükseltgenme-İndirgenme (Redoks) Tepkimeleri Bölüm 8

Giriş Yükseltgenme-İndirgenme (Redoks) Tepkimeleri yükseltgenme sayılarının cebirsel olarak değiştiği tepkimelerdir. Yükseltgenme sayıları ya gerçek yüklerdir yada kimyacıların elektron transferini takip etmesine yardım eden formal yüklerdir. Pratikte, yükseltgenme sayıları hesap yapmamıza yarayan araç olarak görülebilir.

Giriş (devam) İndirgenme olmadan yükseltgenme gerçekleşemez. Bir redoks tepkimesinde, yükseltgenen madde tepkime esnasında yükseltgenme sayısını artıran atomlar içerir. Yükseltgenme elektron kaybıyla ilişkilendirilir. Bir redoks tepkimesinde, indirgenen madde tepkime esnasında yükseltgenme sayısını azaltan atomlar içerir. İndirgenme elektron kazanımıyla ilişkilendirilir. Bir yükseltgen başka bir tepkeni yükseltgeyen maddedir: kendisi indirgenir! Aynı şekilde, bir indirgen başka bir tepkeni indirgeyen maddedir: kendisi yükseltgenir. Bir disproporsiyonlaşma tepkimesi (oto yükseltgenme-indirgenme tepkimesi) aynı elementin hem yükseltgenip hem de indirgendiği tepkimelerdir.

Yükseltgenme Sayılarının Belirlenmesi: Temel Kurallar

Örnekler

Yarı-Tepkime Yöntemi ile Redoks Tepkimelerinin Denkleştirilmesi Yükseltgenme-indirgenme tepkimelerinin denkleştirilmesi sistematik bir yöntem kullanılmadığı taktirde yanıltıcıdır. Aşağıda detaylı bir şekilde gösterilen yarı-tepkime yöntemi sistematik yöntemlerden biridir.

Asidik (ya da Nötral) Çözeltideki Tepkimeler İçin

Asidik (ya da Nötral) Çözeltideki Tepkimeler İçin Redoks Tepkimelerinin Denkleştirilmesi (devam) 1) Denkleştirilmemiş yükseltgenme ve indirgenme yarı-tepkimeleri yazarak işe başlayın (hangisinin yükseltgenme, hangisinin indirgenme olduğunu bilmek zorunda değilsiniz): 2) Sonra atom sayılarını denkleştirin. Bunu ilk önce O ve H haricindeki atomlar için yapın. (Yukarıdaki eşitliğin her ikisi de verildiği şekliyle N ve Mn sayıları için denktir, bir işlem yapmaya gerek yok) sonra O atomu sayısını eksik olan tarafa H2O ekleyerek denkleştirin: Daha sonra asidik (yada nötral) çözeltilerde, eksik olan tarafa H+ ekleyerek H sayısını denkleştirin:

Asidik (ya da Nötral) Çözeltideki Tepkimeler İçin Redoks Tepkimelerinin Denkleştirilmesi (devam) 3) Bir sonraki adım yüklerin denkleştirilmesidir. Bunu yapmak için, daha pozitif olan tarafa elektronlar (e-) ekleyin: 4) Şimdi yükseltgenme yarı-tepkimesinde kaybedilen elektronların sayısını indirgenme yarı-tepkimesinde kazanılan elektronların sayısına denkleştirmek için eşitlikleri uygun katsayılarla çarpın: 5) Sonra yukarıdaki yarı-tepkimeleri taraf tarafa toplayarak toplam denklem elde edilir: 6) En son iş olarak eşitliğin her iki tarafında bulunan maddeler çıkartılarak sadeleştirme yapılır. Eşitliğin en son denkleştirilmiş hali şu şekildedir:

Bazik Çözeltideki Tepkimeler İçin Redoks Tepkimelerinin Denkleştirilmesi

Bazik Çözeltideki Tepkimeler İçin Redoks Tepkimelerinin Denkleştirilmesi (devam)

Bazik Çözeltideki Tepkimeler İçin Redoks Tepkimelerinin Denkleştirilmesi (devam)