Etkili Anne - Baba Tutumları TurkPDR.com
AİLE Aile çocuğa ne sağlar? TEMEL GEREKSİNİMKANLARI: Beslenme, barınma, korunma, sevilme eğitilme. Temel gereksinimleri karşılanan çocuk sağlıklı çocuktur. (gerek fiziksel, gerek ruhsal yönden) TurkPDR.com
AİLENİN KİŞİLİK GELİŞİMİNDE ETKİLERİ Olumlu olumsuz anne baba tutumları ve çocuğa etkisi: 1) Baskıcı ve kabul edici tutum: Bu tür anne ve babalar çocuğun sosyal yaşantısını kontrol altına alırlar. Oyun arkadaşlarına ve seçimlerine hep müdahale ederler. Bu tür çocuklarda: -Gelişim geriliği -Uyumsuzluk -Anne babaya aşırı bağımlılık -Aşağılık duygusu -Korkular oluşur. TurkPDR.com
Kimi hırslı anne ve babalar çocukların yetersizliklerini hoş görmezler Kimi hırslı anne ve babalar çocukların yetersizliklerini hoş görmezler. Yeteneklerini ve kapasitelerini zorlamaya çalışırlar. Yetenek ve kapasitelerinin üzerinde başarı beklerler. Bu durumda çocuklar aşırı gayretli ve hırslı olurlar. Küçük başarısızlıklar altında ezilirler. Bu durumda yine aşağılık duyguları ve başarısızlık korkuları oluşur. TurkPDR.com
2) Baskıcı ve reddedici tutum: Bu tür anne ve babalar ilgisiz sevgisiz, dayak atma suretiyle reddedici tutum içine girerler. Çocuğa bağımsızlık vermezler. Aşırı yasaklar koyarlar, aşırı koruyucu davranışlarda bulunurlar. Buna karşılık çocuklarda: -Hırsızlık -Yalancılık -Utangaçlık gibi durumlar görülebilir. TurkPDR.com
3) Reddedici tutum: Bu tür anne ve babalar çocuklarına karşı ilgisiz ve ihmalcidirler. Gevşek ve tutarsız disiplin uygularlar. Çocuklarını kendi hallerinde bırakırlar. Bu durumda çocuklarda : -Otoriteye karşı gelmek -Kötü, olumsuz davranışlarda bulunma gibi dikkât çekmeye yönelik davranışlar görülür. TurkPDR.com
4) Tabii ve kabul edici tutum: Bu tür davranışlarda bulunan anne ve babalar çocuklarının olmayacak isteklerini kabul ederler. Çocuklarının kusurlarını görmezden gelirler. Başarılarını sürekli överler. Kısacası çocuklarını şımartırlar. Şımartılmış çocuklarda: -Sinirlilik -Uykusuzluk -Tırnak yeme -Yatağını ıslatma -Duygusal açıdan gelişememe sonucu bebeksi davranışlar görülür. -Paylaşmaktan hoşlanmazlar, öfke nöbetleri, ağlama, hastalık numaraları görülür. -İşte bu yollarla istediklerini elde etme çabasına girerler. TurkPDR.com
5) Demokratik tutum: Çocuklara şartsız sevgi gösterilmelidir. Onların kişiliklerine ve bağımsızlıklarına saygı göstermek gerekir. Normal başarı beklemek sureti ile çocukları kabul etmek gerekir. Demokratik anne ve babalar çocukları ile dürüst ilişki içindedir. Onlara sorumluluk verirler. Şefkatli ve tutarlı bir disiplin anlayışları vardır. Bu durumda çocukların kendilerine güveni artar ve daha gerçekçi olurlar. Burada disiplindeki amaç çocuğa davranışlarının düzenlenmesini sağlayarak kendi kendisini yönetme yeteneğini kazandırmak olmalıdır. Bir başka değişle çocuk doğru olanla olmayanı ayırdetmesini öğrenmelidir. Çocuk eğitiminde hiçbir zaman ceza korku aracı olarak kullanılmamalıdır. Etkili ceza yöntemleri uygulanabilir. Ödülle dengeli olmalıdır. Anne baba çocuk arasında güven anlayış olmalıdır. “Temelinde sevgi olan hiçbir eğitim başarısızlığa uğramaz.” TurkPDR.com
Aile Tutum Modeli TurkPDR.com
2-AİLE ÇEŞİTLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ İdeal Aile: İster yalnız baba çalışsın , ister anne baba birlikte çalışsın ,ister se göç etmiş olsun , evde rol dağılımı ve yetkilerin ortak olduğu , kurallara sonuna kadar bağlı , ortak kararlarda ortak söz sahibi olan , birbirinin hak ve hukukuna saygılı , çocukları ve evdeki diğer bireyler ile her yönden yakından ilgili , kişilerin aile ortamında kendini huzurlu hissettiği , karşılıklı anlayış ve hoşgörü içerisinde yerleşmiş yapısı ile tamamen fonksiyonel olan aile yapısıdır. TurkPDR.com
Sorunlu Olabilecek Aile Tipleri: 1-Babanın çalıştığı , daha çok ev hakkında annenin söz ve kurallarının geçerli olduğu , Çocuklarının bakımının tamamen anne üzerinde olduğu , babanın çoğu zaman çocukları ile mesafeli olduğu aile TurkPDR.com
2- Anne babanın deneyimsiz olması , genç yaşta evlenmeleri , istemeyerek çocuk sahibi olmaları , çocuk konusunda anlaşamamaları ve çeşitli nedenler ile sürekli anlaşmazlık göstermeleri ile kendini gösteren aile tipidir. TurkPDR.com
3- Anne ve baba daha çok kendi işleri ile yüklü , çocuk küçükse büyük anne baba veya dadıya bakımının bırakıldığı , büyükse kendi haline bırakılan aile tipidir. Bu durumda çocuktan sürekli düzen ve disiplin istendiği aile tipidir. TurkPDR.com
4-Aile daha çok atadan gelen geleneklere bağlıdır 4-Aile daha çok atadan gelen geleneklere bağlıdır . Çocuğa davranışın önemi konusunda çok fazla bilgili olmayan aile yapısıdır. 5-Kırsal bölgelerden kente göç eden , sosyal , ekonomik ve uyum açısından bazı problemler ile karşılaşan aile yapısıdır. TurkPDR.com
Özgüven ne demektir? Özgüven bir çocuğun kendisine yönelik iyi duygular geliştirilmesi sonucu kendisini iyi hissetmesi demektir. Çocuk nasıl bir ortamda kendisini değerli hisseder ve özgüveni olur? TurkPDR.com
Çocukların özgüvenlerini sağlamak için yapılacak şeyler: 1. Var olmalarının sizin için ne kadar önemli olduğunu onlara hissettirin. 2. Kendilerine olan özgüvenlerinde sarsıntı gördüğünüz an harekete geçin. 3. Çocuğunuzun gerçek özgüveni sağlamasında yardımcı olun. TurkPDR.com
6. Evinizde herkesin birbirine güveneceği bir ortam oluşturun 4. Çocuğunuza kendisine has yeteneklerini ortaya çıkartmasında yardımcı olun. 5. Yaptıkları ve ilgilendikleri şeylerden sizin için ne kadar önemli ve değerli olduğunu gösterin. 6. Evinizde herkesin birbirine güveneceği bir ortam oluşturun 7. Çocuğunuza kendi davranışlarınızla örnek olduğunuzu unutmayın. TurkPDR.com
9. Çocuklarınıza sorumluluklar verin. 8. Beklentileriniz çocuğunuzun seviyesinde olsun, onu aşacak beklentilerinden kaçının. 9. Çocuklarınıza sorumluluklar verin. 10. Ne yaparlarsa yapsınlar onları bağışlayın ve sevgi ile emniyette olduklarını hissettirin. 11. Birlikte vakit geçirin. TurkPDR.com
12. Onların özgüvenlerini sağlayacak sözlerde bulunun 13. Çocuğunuzla ilgili problemleri onu suçlamadan ya da onun karakterini eleştirmeden tartışın. TurkPDR.com
ÇOCUĞUNUZDA İSTEDİĞİNİZ DAVRANIŞI NASIL ARTTIRIRSINIZ? a) Överek b) Gülümseyerek, sarılarak, öperek c) Sevdiği bir işi yaparak (Örneğin bir öykü okuyarak, TV’de sevdiği bir programı izlemesine izin vererek, parka götürerek gibi.) d) Küçük bir hediye vererek (Örneğin bir paket şekerleme gibi) Unutmayın ki çocuk ödüllendirildiğinde başardığını anlayacaktır, ve bu onun bu davranışı sürdürmesini güçlendirecektir. TurkPDR.com
İSTENMEYEN DAVRANIŞLARI NASIL AZALTIRSINIZ? Genellikle anababalar yalnızca çocukların olumsuz davranışlarını onların tutturucu hallerini görürler, sorun çıkarmadığı iyi davrandığı zamanları farketmezler. Halbuki istediğiniz davranışı övmeniz ve istemediğiniz davranışı görmezden gelmeniz gerekir. TurkPDR.com
NASIL DAVRANAN BİR ÇOCUK İSTERSİNİZ 1.Net ve açık kurallar koyun 2.Yapmasını istediğiniz şeyleri net ve tutarlı biçimde anlatın 3.Yeni istenen davranışlar öğretin TurkPDR.com
ÇOCUĞUNUZA DUYGULARIYLA NASIL BAŞEDECEĞİNİ ÖĞRETİN 1.Çocuğunuzun size anlattıklarını dikkatle ve sessizce dinleyin. 2.Onların duygularını anladığınızı kısaca ifade edin (evet, anladım gibi) 3.Çocuğunuzun tanımlamaya çalıştığı duygusunun adını koyun. (çok kırılmış olmalısın vs..gibi) Unutmayın:Tüm duygular kabul edilebilir ancak bazı davranışlar kabul edilemez ve sınırlanmalıdır. TurkPDR.com
ELEŞTİRİ DEĞİL İŞBİRLİĞİ Çocuğunuza olumlu tutumları öğretirken eleştiri yerine işbirliği yaparak birlikte çalışın. Şunları yapmaktan kaçının: 1.Suçlamak “Yine kardeşini ağlattın.” 2.Lakap takmak “Kıskanç bir çocuksun” 3.Tehdit etmek; “Bunu bir daha yaparsan seni evden atarım” 4.Emir vermek; “Hemen derslerini bitirmeni istiyorum” 5.Konferansa çekmek; “Kardeşini üzmenin ne kadar kötü bir davranış olduğunu bilmiyor musun, böyle yaparsan ilerde de kimseyle geçinemezsin.” TurkPDR.com
“O duvara çıkma, düşersin” 7.Acındırma cümleleri: 6.Uyarılar; “O duvara çıkma, düşersin” 7.Acındırma cümleleri: “Böyle davranman yüzünden hastalanıyorum, görmüyor musun? Senin yüzünden ölüp gideceğim” 8.Kıyaslamalar; “Komşunun kızları ne kadar iyi notlar alıyor, sen neden onlar gibi değilsin?” 9.Alay etme; “Dersini ne kadar da çabuk bitiriverdin, sen bir dahi olmalısın.” 10.Geleceği yönelik tahminler: “Böyle gidersen sen adam olamazsın.” TurkPDR.com
KARDEŞ KISKANÇLIĞI Kardeş kıskançlığı sonucu ortaya çıkan durumlar, aileleri oldukça zorlayan konulardan biridir. Özellikle küçük kardeşini çekememe, kekemelik, onu birçok şeyden mahrum bırakma, fiziki saldırıda bulunma, haksız eleştiri yapma, altını ıslatma, davranışlarına yön verme vb. gibi davranışlarla kendisini gösterir. TurkPDR.com
· Anne - baba olarak çocuklardan birinin başarısını ön plana çıkarmamak. · Kardeşlerinin yanında çocuğu küçük düşürmemek. " Ablan (yada kardeşin) kadar olamıyorsun." gibi. · Çocuğun yanında kardeşini övmemek. "Bizim küçük oğlan o kadar akıllı ki". · Eş - dost - akrabayla konuşurken, kıskanan yada kıskanılan çocuğun duyacağı bir şekilde, "Küçüğü o kadar kıskanıyor ki!" şeklinde konuşmamak. TurkPDR.com
· Çocuklarınıza gösterdiğiniz ilgiyi, sevgiyi ve paylaşılan zamanları "dengelemek". · Çocuğunuzun kardeşini kıskanmasını "doğal tepki" olarak görmek. · Yeni gelen bebeğe, diğer çocuğunuzun yanında çok fazla ilgi ve sevgi gösterisinde bulunmamak. · "Bak kardeşin yemeklerini ne güzel yiyor!" gibi eleştirilerden vazgeçmek. · Kardeşler, herhangi bir nedenden dolayı anlaşmazlığa düştüklerinde, araya girip, taraf tutmamak. TurkPDR.com
Anne - baba tutumları, kardeş kıskançlığının "kalıcı" olmasında önemli rol oynar. Farkında olmadan söylediğiniz sözler yada yaptığınız hareketler, ileride yetişkin olduklarında iki yada üç kardeş arasındaki dayanışmayı destekleyecek yada rekabeti körükleyecektir. Buna özen göstermek ve duyarlı olmak, yeryüzündeki her anne - babanın görevi olmalıdır. TurkPDR.com
ETKİLİ ÇALIŞMA DAVRANIŞININ KAZANDIRILMASI BAŞRISIZLIK NEDENLERİ: -Nasıl çalışacağını bilememe: Çocuk derse motive olamamıştır. Kitaplarını defterlerini kullanmasını bilmiyordur ya da ödevlerini yapamıyordur. Ev ödevleri çocukların en önemli sorumluluklarıdır. Çocuğa bağımsız olma becerisini kazandırır. -Öğrenme sorunları: Kimi çocuk daha ağır daha geç ve güç öğrenir. TurkPDR.com
-Psikolojik problemler: Nasıl önlenir: -Uygun çalışma ortamını sağlamak Çalışma odası ya da köşesi Düzenli bir ortam Sessiz bir ortam Işık düzeni Programlı çalışma ( kimi çocuklar günün belli saatlerinde daha verimli olurlar. Bu zaman saptanarak çalışma saatleri belirlenmelidir. Bu çalışma saatleri arasında mutlaka 10-15 dakikalık dinlenme aralıkları konmalıdır. Ayrıca mevsimlere göre de ders başarısında düşmeler görülebiliyor. TurkPDR.com
Çocuk beceri duygusunu hissetmelidir. -Öğrenmeye ve çalışmaya karşı olumlu bir tutum sergileme: Çocuklara karşı olumsuz ve suçlayıcı ifadelerden kaçınılmalıdır. “Boş laflarla sen çalışmazsın.” “Bunları kafana nasıl sokacağız?” “Anlamıyorsun, aptalsın!”..... gibi sözler yanlıştır. Bunların yerine: ”Çok çalışman gerektiği anlaşılıyor” ya da “Yapacak çok şeyin olm olması çalışma azmini kırabilir.”gibi olumlu cümlelerin kurulması etkili olabilir. TurkPDR.com
*Çocuklar mutlaka okumalıdır. *Ev ödevleri çocuklar için çok önemli bir sorumluluktur. Bu nedenle ev ödevi yaparken çocuklara yapılan aşırı yardım iyi değildir. Sadece yönlendirici olmakta fayda vardır. *Çocuklar mutlaka okumalıdır. * Ailenin kullandığı olumsuz ifadeler çocuğun çalışma azmini kırar . *Kesinlikle çocuğun başarısı diğer çocuklarla kıyaslanmamalıdır. *Ders çalışma alışkanlığının kazandırılmasında ödül yöntemi kullanılabilir. *Her zaman yapıcı ifadeler kullanılmalıdır. TurkPDR.com
TurkPDR.com