TARİHE GİRİŞ

TARİH BİLİMİNİN TANIMI Geçmişte yaşamış insan topluluklarının birbirleri ile olan ilişkilerini (Savaş,barış,göç,vb.) YER-ZAMAN göstererek; SEBEP-SONUÇ ilişkisi içerisinde, BELGELERE (Kaynaklara) dayanarak, TARAFSIZ(Objektif) bir biçimde inceleyen bilim dalına tarih denir.

TARİH BİLİMİNİN TANIMI OLAY: İnsanları ilgilendiren siyasi.sosyal,kültürel, ekonomik,dini vb. alanlarda meydana gelen gelişmelerdir. Örnek: Malazgirt Savaşı,Kavimler Göçü OLGU: Olaylar sonucunda meydana gelen gelişmelerdir Örnek: Anadolu’nun Türkleşmesi, Avrupalı milletlerin oluşması

TARİH BİLİMİNİN ÖZELLİKLERİ Tarihi olaylarda tekrar mümkün değildir. Tarihi olaylar kaynaklara (belgelere) dayanmak zorundadır. Tarihsel olaylarda gözlem ve deney yapılması mümkün değil. Bir olayın sonucu kendisinden sonra gelen olayın sebebi olabilir.

TARİH BİLİMİNİN ÖZELLİKLERİ Tarihsel olayların sonuçları tüm dünyayı etkileyebileceği gibi,dar bir alanda da etkili olabilir Tarihsel olaylar ile ilgili bilgiler ,yeni kaynaklara ulaşılması durumunda değişir. Yer ve zaman öğeleri eksik olan bir olay tarihsel değer kazanmaz.

TARİH ÇEŞİTLERİ 1-) GENEL TARİH: Olayları bir bütün halinde inceleyen tarih türü. Örnek: İnsanlık Tarihi,Dünya Medeniyetler Tarihi 2-) ÖZEL TARİH: Olayları din,dil,millet ve coğrafik mekan farkı gözeterek inceleyen tarih türüdür. Örnek: Kızılderili Tarihi,Eczacılık Tarihi,Sanat Tarihi

TARİH BİLİMİNİN YÖNTEMLERİ 1-) Kaynak Tarama: Tarihsel bir araştırmanın ilk aşamasıdır. Konu ile ilgili tüm yazılı ve yazısız kaynaklar elde edilir. 2-) Tasnif: Elde edilen bilgilerin İçerik ve kullanımları önem sırasına göre düzenlenir. 3-) Tahlil: Hedef araştırma konusu açısından ,faydalı olabilecek bilgilerin analiz edildiği aşamadır.

TARİHİN KAYNAKLARI 1-) YAZILI KAYNAKLAR Tabletler Kitabeler Fermanlar Mühürler Paralar 2-)YAZISIZ KAYNAKLAR Mağara resimleri Silahlar Gündelik hayatta kullanılan malzemeler Fosiller 3) SÖZLÜ KAYNAKLAR Masallar Destanlar

TARİHİN KAYNAKLARI Tarihsel kaynaklar UYARI I.Elden Kaynaklar ve şeklinde de sınıflandırılabilir…

TARİHİN SINIFLANDIRILMASI A)ZAMANA GÖRE SINIFLAMA: Olaylar kronolojik sıraya göre çağlara ve yüzyıllara ayrılarak incelenir. Örnek: Orta Çağ Tarihi, XX.Yüzyıl Tarihi B) MEKANA GÖRE SINIFLAMA: Belli bir coğrafik alanda bulunan bölge tarihinin yazılmasıdır. Örnek:Anadolu Tarihi,O.Asya Tarihi

TARİHİN SINIFLANDIRILMASI C) KONUYA GÖRE SINIFLAMA : Tarihin konulara ayrılarak incelenmesi ve yazılmasıdır. Örnek: Hukuk Tarihi, Sanat Tarihi

TÜRKLER’İN KULLANDIĞI TAKVİMLER

TÜRKLERİN KULLANDIĞI TAKVİMLER 1-) 12 HAYVANLI TÜRK TAKVİMİ: İslamiyet öncesi dönemde,Orta Asya Türk devletleri tarafından kullanılmıştır.Güneş yılını esas alır.Her yıla bir hayvan ismi verilmiştir.12 yılda bir periyodik olarak tekrarlanır. 2-) HİCRİ TAKVİM: Hz Muhammed’in (S.A.V) 622 yılında Mekke’den Medine'ye olan göçünü başlangıç alan takvimdir.Ay yılına göre düzenlendiği için bir yıl 354 gündür.Hz Ömer zamanında ilk kez uygulanmaya başlanmıştır.Dini gün ve Bayramlar bu takvime göre belirlenir

TÜRKLERİN KULLANDIĞI TAKVİMLER 3-) CELALİ TAKVİM: Devletin vergi borçlarını toparlama dönemlerini belirlemek için Büyük Selçuklu sultanı Melikşah döneminde uygulanmaya başlamıştır.Güneş yılını esas alır. 4-) RUMİ TAKVİM: Başlangıç tarihi Hicret olmakla birlikte güneş yılı esasına dayanır.Osmanlılar tarafından 1839 yılından itibaren mali işlerde kullanılmaya başlanmıştır.

TÜRKLERİN KULLANDIĞI TAKVİMLER 5-) MİLADİ TAKVİM: Bu takvimin oluşumunda pek çok medeniyet katkı sağlamıştır.Başlangıçta Mısır;daha sonraları ise Yunan ve Romalılar tarafından değişikliklere uğramış ve daha çok Jülyen Takvim ismiyle anılmıştır.En son halini Papa XIII. Gregor vermiştir.Güneş yılını esas alır. Ülkemizde 1 Ocak 1926’dan beri kullanılmaktadır.

TARİH YAZICILIĞI TÜRLERİ 1-) HİKAYECİ TARİHÇİLİK:Bu tarz tarihçilik Heredotos ile başlar.Tarihsel olaylar hikaye tarzında ve doğaüstü olaylarla süslenir.Yer ve zaman kavramlarına değinilirken sebep ve sonuç ilişkilerine yeterince değinilmez.M.Ö. V.yüzyıldan itibaren ilk örneklerine rastlanılır. 2-) ÖĞRETİCİ TARİHÇİLİK: Bu tarihçilik türünde özellikle genç nesillerin kendi geçmişlerini öğrenmeleri ve onunla gurur duymaları;milli benliklerinin güçlenerek ,ahlaki açıdan yücelmeleri sağlanmaya çalışılır.Başarısızlıklardan ziyade zaferler konu edinilir.

TARİH YAZICILIĞI TÜRLERİ 3-) SOSYAL TARİHÇİLİK: Toplumların yaşam biçimleri,kültürlerini ve diğer alanlardaki faaliyetlerini konu edinen bu tarih yazım türünün ilk örneklerine 19.yüzyılda Fransa’da rastlanılır. 4-) BİLİMSEL (ARAŞTIRICI) TARİHÇİLİK: Şu an, en geçerli bir biçimde kullanılan tarih yazıcılığı türüdür. Bu türde, olaylar ile ilgili yer-zaman ve sebep-sonuç ilişkisi çok önemsenir. Bilimsellik ön plandadır.

TARİHE YARDIMCI BİLİMLER 1-) KRONOLOJİ: Tarihsel olayları, oluş zamanına göre sıralayarak düzenli ve kolay şekilde öğrenilmesini kolaylaştırır.Takvim bilimi de denir. 2-)ARKEOLOJİ: Toprak ya da su altında bulunan kalıntı ve malzemeleri gün yüzüne çıkaran bilim dalıdır.Arkeoloji bilimi özellikle yazının kullanılmadığı tarih öncesi devirlere ait buluntular sayesinde tarihe yardımcı olur.

TARİHE YARDIMCI BİLİMLER 3-) NÜMİZMATİK (MESKUKAT) Geçmişte yaşamış toplumlara ait paraları inceleyen bilim dalıdır. 4-) PALEOGRAFYA: Eski uygarlıklara ait yazı ve alfabeleri inceleyen bilim dalıdır.

TARİHE YARDIMCI BİLİMLER 5-) EPİGRAFYA: Eski toplumlara ait kitabeleri inceleyen bilim dalıdır 6-) FİLOLOJİ: Geçmişte yaşamış toplumların kullandıkları dilleri inceler.

TARİHE YARDIMCI BİLİMLER 7-) ANTROPOLOJİ:Arkeolojik kazılar neticesinde ortaya çıkan kafatası ve insan iskeletlerini inceleyerek hangi ırk ve topluma ait olduklarını tespit eder. 8-) DİPLOMATİK: Devletler arasında yapılmış olan siyasi Yazışma ve metinleri inceler.

TARİHE YARDIMCI BİLİMLER 9-) COĞRAFYA: Tarihe yardımcı bilimlerin en önemlilerindendir.Tarihsel olayların yaşandığı yerle ilgili iklim koşulları, coğrafik yeryüzü şekilleri ve bunların insan yaşamı üzerindeki etkilerini inceleyen bilim dalıdır. 10-) SOSYOLOJİ: Geçmişte yaşamış toplumların sosyal ve kültürel değişimlerini inceler

TARİHE YARDIMCI BİLİMLER 11-) ETNOĞRAFYA : Geçmişte yaşamış tarihsel toplumların gelenek ve göreneklerini inceler. 12) ANTROPONOMİ: Eski dönemde yaşamış insanların adlarını İnceleyen bilim dalıdır. TARİHE YARDIMCI BİLİMLER

TARİHE YARDIMCI BİLİMLER 15-) TOPONOMİ: tarihsel dönemler boyunca kurulmuş Olan yerleşim yerlerinin isimlerini inceler. TARİHE YARDIMCI BİLİMLER 13-) FELSEFE: Tarihsel süreçler boyunca Medeniyetlerin geliştirmiş olduğu kavramlar ve doğru düşünme biçimlerini inceler.Tarihi gelişmeleri konu edinen bölümüne tarih felsefesine denir 14-) SİGİLOGRAFYA: Geçmiş toplumlar tarafından kullanılan Mühürleri inceler. 16-) HERALDİK: Eski dönemlerde yaşamış toplumlar Tarafından kullanılan armaları inceler.

HAZIRLAYAN: MAŞUK YOĞURTÇUOĞLU