htpp://kisi.deu.edu.tr/dilek.seymen İktisada Giriş I Yrd. Doç Dr. Dilek Seymen DEÜ.İİBF İktisat Bölümü dilek.seymen@deu.edu.tr htpp://kisi.deu.edu.tr/dilek.seymen

Esneklik Arzın fiyat esnekliği

Bir malın piyasaya arz edilen miktarlarının fiyat değişmesine karşı gösterdiği hassasiyet derecesine arz esnekliği denir

Arzın fiyat esnekliğinin ölçülmesi Arz miktarında % değişme DQS Fiyatta % değişme DP ÷ DQS QS DP P (Nokta Esnekliği) ÷ DQS (QS1+Qs2)/2 DP (P1+P2)/2 (Yay Esnekliği)

Farklı fiyat esnekliklerine sahip arz eğrileri O Q0 Q

Farklı fiyat esnekliklerine sahip arz eğrileri S1 es<1 S2 es>1 P0 O Q0 Q

Arz Esnekliğinin sıfır, sonsuz ve birim esnek olduğu durumlar P Q P Q P Q S S S es= 0 es=  es= 1

Arz esnekliğini etkileyen faktörler a. Üretim sürecinde üretim miktarının değiştirilmesinin mümkün olup olmaması b. Stoklama olanakları ve stoklama maliyeti c. Zaman

Arzın fiyat esnekliği ve zaman Esneklik Arzın fiyat esnekliği ve zaman

DÖNEM ANALİZLERİ ve ARZ O Q P D` S O Q P D` O Q P S D` D D D S P` P` P` P P P S a a` a a` Çok Kısa Dönem Kısa Dönem Uzun Dönem (Piyasa Dönemi)

Farklı zaman dilimlerinde arz P P1 a D1 O Q1 Q

Farklı zaman dilimlerinde arz P P1 a D2 D1 O Q1 Q

Farklı zaman dilimlerinde arz P Si b P2 P1 a D2 D1 O Q1 Q

Farklı zaman dilimlerinde arz P Si SS b P2 c P3 Q3 P1 a D2 D1 O Q1 Q

Farklı zaman dilimlerinde arz P Si SS b P2 c SL P3 d P4 Q4 P1 a D2 D1 O Q1 Q3 Q

Denge sonrası arz ve talep kaymaları ve esneklikler

Piyasa arz (S) ve talebi (D) Fiyat (P) a P1 D O Q1 Miktar (Q)

Piyasa arz ve talebi S2 S1 b P2 P a P1 D O Q2 Q1 Q

Piyasa arz ve talebi S2 S1 b P2 P a P1 D' D O Q2 Q1 Q

Piyasa arz ve talebi S2 S1 b P2 P c P3 a P1 D' D O Q3 Q2 Q1 Q

Tarım Sektöründe Arz Yapısı Tarım ürünleri piyasası diğer ürün piyasalarından farklı (dengesiz): Tarım ürünlerinde fiyat belirsizliğine neden olan belli başlı faktörler: Tarım ürünleri büyük ölçüde doğal koşulların ve iklimin etkisi altında Tarım ürünlerine ve özellikle gıda ürünlerine talebin gelir ve fiyat esnekliği düşük (Tüketicinin geliri artsa da veya bu malların fiyatı düşse de, talep edilen miktarlarda büyük değişme olmuyor) Bu nedenle fiyat oluşumunda arz cephesi önemli rol oynuyor, ancak arz da doğal koşullara bağlı. Tarımda teknik yenilikler ve bu yeniliklerin uygulanması sınırlı(yeni makine alımı-yeni teknoloji)

Tarım Sektöründe Arz Yapısı ve Esneklikler: (King Kanunu) O Q P D S` O Q P S D S` B P2 A P1 A P1 P2 B q1 q2 q2 q1

Tarım Sektöründe Arz Yapısı ve Zaman Unsuru Örümcek Ağı (COBWEB) Teoremi St=f(Pt-1) P1 P1 P3 P3 P4 P4 P2 P2 D’ P0 P0 D O q0 q2 q3 q1 Q 1 2 3 4 5 Azalan Dalgalanmalar Talep esnekliği>Arz esnekliği

Arz esnekliği>Talep esnekliği Tarım Sektöründe Arz Yapısı ve Zaman Unsuru Örümcek Ağı (COBWEB) Teoremi P D’ S P3 P3 P1 P1 P0 P0 P2 P2 D O q2 q0 q3 Q q1 1 2 3 4 5 Artan Dalgalanmalar Arz esnekliği>Talep esnekliği

Devamlı Dalgalanmalar Arz esnekliği=Talep esnekliği Tarım Sektöründe Arz Yapısı ve Zaman Unsuru Örümcek Ağı (COBWEB) Teoremi P D’ S P3 P1 P1 P0 P0 P2 D O q0 q1 Q 1 2 3 4 5 Devamlı Dalgalanmalar Arz esnekliği=Talep esnekliği

Devlet müdahalesi: Vergiler ve Fiyat Oluşumuna Etkisi Devlet malların satışı üzerinden vergi alabilir (dolaylı-vasıtalı vergiler) Katma değer vergisinde olduğu gibi... Bu vergi malın fiyatının belirli bir yüzdesi olarak fiyata eklenir. Böylece piyasada alıcı ve satıcı için iki ayrı fiyat ortaya çıkar;  Satıcının her mal biriminin satışından elde ettiği hasılat  Alıcının her birim için yaptığı ödeme

Devlet müdahalesi: Vergiler ve Fiyat oluşumuna Etkisi ve Esnekliklerin Önemi Q P D St S E’ t pt p0 A E ps B D qt q0

in-elastik olduğu durumlarda bu vergi kim tarafından karşılanır? Talebin tam esnek ve in-elastik olduğu durumlarda bu vergi kim tarafından karşılanır?

Vasıtalı Vergilerin Fiyat Oluşumuna Etkisi P D P St St Pt t S S P0 P0 = Pt D q q2 q1 q ep=0 (katı talep) ep=∞ (esnek talep)