DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU Bu slayda şirket ambleminizi eklemek için Ekle menüsünden "Resim”i seçin Amblem dosyanızı bulun Tamam'ı tıklatın. Amblemi boyutlandırmak için Amblem içinde bir yeri tıklatın. Amblem dışında görünen kutulara "boyutlandırma tutamaçları" denir. Nesneyi boyutlandırmak için bunları kullanın. Boyutlandırma tutamaçlarını kullanmadan önce üst karakter tuşunu basılı tutarsanız, boyutlandırdığınız nesnedeki oranları korursunuz. DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU KRAM

BELİRTİLER Dalgınlık, Hayal kurma Dağınıklık Tutarsızlık Koordinasyon güçlükleri, sakarlık Bellek sorunları Sosyal ilişkilerde sorunlar Saldırgan davranışlar Düşük benlik saygısı

DALGINLIK – HAYAL KURMA Dikkat eksikliği olan bireyler sıklıkla dalgın kişiler olarak tanımlanırlar. Özellikle kendilerine sıkıcı gelen ortamlarda yada fazla ilgilerini çekmeyen bir işi yaparken dalgın, yarı uykuda gibi olabilirler...

Aile ve öğretmenler dalgınlığı şu cümlelerle tanımlarlar... Kendisi sınıfta ama aklı nerede bilmiyorum. Derste neredeyse uyuyacakmış gibi oluyor. Atari oynadığı zamanlar dışında sanki yarı uykuda gibi. Bazen saatlerce ödev başında hiç bir şey yapmadan duruyor.

DAĞINIKLIK Dikkat eksikliği olan bireylerde dağınıklık en sık görülen belirtilerdendir. Kılık, kıyafetten eşyalarına kadar her şey dağınıktır.

Aile ve öğretmenler dağınıklığı şu cümlelerle ifade ederler Odası darmadağınık Sürekli bir şeylerini kaybeder Evde devamlı bir şeyler ararız Üstü başı sürekli dağınıktır. Bir kalem çıkarır, kağıt ararken kalemi kaybeder yeni bir kalem arar... bir türlü başlayamaz. Defterleri çok düzensiz Sırasının üstü karmakarışık, yanına kimseyi oturtamıyorum.

Çocuk mutfağa giderken elinde kalemi de vardır, kalemi mutfakta bırakır, bardağı alır onu da odada bırakır... Tüm bunları yaparken başka şeyle düşündüğünden daha sonra hatırlamaz. Diğer bir nedende düzenli olmamaktır, bu kişiler planlı ve düzenli olmadıkları için bu dağınıklık hayatının tüm aşamalarına yansır.

TUTARSIZLIK DEHB olan bireyler o kadar değişkendirler ki anne babalar sanki iki kişiliği var diye tanımlarlar, bir gün ödevlerinin tümünü isteyerek yapabilir diğer gün isteyerek yapamaz

Aile ve öğretmenler tutarsızlığı şu cümlelerle ifade ederler Bir anı bir anına uymuyor. Çok keyifliyken birden öfkelenebiliyor. Başarısı çok değişken aynı dersin sınavlarında bile bir iyi bir kötü not alabiliyor Bir gün ödevlerini tam getirir, bir gün hiçbirini yapmadan gelebilir. Ondan ne bekleyeceğimi bilemiyorum. Ne zaman ne yapacağı belli olmaz.

KOORDİNASYON SORUNLARI DEHB olan bireylerin bazılarında motor becerilerde sorunlar olabilir, en sık görülen ince motor beceri sorunu el yazısına ilişkin olandır, el yazıları çirkindir, yazı yazmayı sevmezler yavaş yazarlar.

Aile ve öğretmenler koordinasyon sorunlarını şu cümlelerle ifade ederler Çok sakar Yürürken kapılara, eşyalara çarpar Koşarken ayakları birbirine dolanır Yemek yerken o kadar döküp saçıyor ki, birlikte yemek yiyemez olduk O kadar çok düşer ve yaralanır oldu ki yara izi olmayan yeri kalmadı Ayakkabı bağı, kravat bağlamayı öğrenemiyor

BELLEK SORUNLARI Dikkat eksikliği bellek bozukluğuna neden olmaz, ancak aile ve öğretmenler sıklıkla dikkat eksikliği olan çocuğun unutkanlığından yakınır burada asıl sorun söylenen şeyin o sırada dikkat alanına girmediği için öğrenilememesidir.

Aile ve öğretmenler bellek sorunlarını şu cümlelerle ifade ederler Belleği iyimi kötümü anlayamadık, bazı şeyleri iyi hatırlıyor ama bir dakika önce söyleneni hatırlamıyor Bir şey yapmasını söylüyorum başka bir şey söylüyor Mutfağa gittiğinde ne alacağını unutmuş oluyor Okula getirmesini istediğim şeyleri mutlaka yazılı olarak vermem gerekiyor Akşam öğrettiklerimi sabah unutuyor Eşyalarını nereye koyduğunu hatırlamıyor, mutfaktan oyuncak topluyoruz

SOSYAL İLİŞKİ SORUNLARI DEHB olan çocuklar çok duyarlı olmalarına ve başkaları tarafından kabul görmeyi çok istemelerine rağmen sosyal ilişki sorunu yaşar, bunun nedeni ilişkilerdeki ip uçlarını yanlış değerlendirmelerindendir

Aile ve öğretmenler sosyal ilişki sorunlarını şu cümlelerle ifade ederler Arkadaşlarıyla ilişkisi çok dengesiz Arkadaş partilerine çağırılmıyor Kimse onu grup etkinliklerine katmak istemiyor Sınıfta kimse onun yanında oturmak istemiyor Kurallı oyunlarda sorun çıkartıyor Yaşına uygun davranışlar göstermiyor Nerede nasıl davranacağını bilmiyor

SALDIRGAN DAVRANIŞLAR Saldırganlık DEHB’nun temel belirtilerinden biri değildir. Bununla birlikte bu kişiler akıllarına geleni sonucunu düşünmeden yaptıklarından, zaman zaman çevrelerine zarar verici davranışlarda bulunabilirler, ancak olaydan hemen sonra pişman olurlar.

Aile ve öğretmenler saldırgan davranışlar şu cümlelerle ifade ederler Sinirlendiğinde gözü bir şey görmez çevresine zarar verebilir O kadar çok disiplin cezası aldı ki bundan hoşlandığını düşünmeye başladım Sık sık arkadaşlarıyla kavga ediyor Eşyalara zarar veriyor Her fırsatta kardeşine vuruyor

DÜŞÜK BENLİK SAYGISI Bir çok nedenden dolayı çevrelerinden olumsuz geri bildirim alan birey sonunda olumsuz bir benlik imajı geliştirir, kendine güveni azalır, kendini beğenmez yada kendini kötü biri olarak kabul eder

Aile ve öğretmenler düşük benlik saygısını şu cümlelerle ifade ederler Kendine güvenmiyor Kendinden küçüklerle oynamayı tercih ediyor Kimsenin onunla arkadaş olmak istemediğini düşünüyor Başarısız olduğunda hemen vazgeçiyor, uğraşmıyor Nasıl olsa yapamam diyor, denemeden vazgeçiyor Kötü çocuk olduğunu söylüyor Bizim onu sevmediğimizi düşünüyor

ANNE BABALARA ÖNERİLER Bu rahatsızlığın kesinlikle nedeni bilinmemektedir, sadece bazı görüşler ileri sürülür Tedavi edilebilir bir rahatsızlıktır Eğer tedavi edilmezse yetişkinliğe taşınabilir Erken tanı tedavi sürecini kolaylaştırır. Ailede tüm bireylerin tedaviye katılımı önemlidir.

Ev yaşamı ... Günlük programı hazırlayıp çocuğun görebileceği yere asın (T.V, bilgisayar, ev ödevi, kalkış-yatış, yemek v.b.) Eğer çocuk henüz okuma yazma bilmiyorsa günlük etkinlikler sembollerle anlatılmalıdır. Ailede davranış kurallarını açıkça ve kısaca belirleyin çocuğun kurallara uymadığı zaman neyle karşılaşacağını yazılı ve kesin hale dönüştürün

Çocuğa ne yapmamasından çok ne yapması gerektiği söylenip gösterilmelidir. Nasıl davranmaları gerektiği konusunda model olunmalıdır. Kendi başına düzgün giyinmek, kapıyı yavaş örtmek gibi küçük davranışlarda bile ödül kullanılmalıdır (ödüllendirme; sözlerle gülümseyerek, sırtını sıvazlayarak olabilir) DEHB olan çocuklar dikkatlerini yöneltip dikkatlerini yöneltip dinlemedikleri için anlamayabilirler talimattan önce çocuğun dikkati çekilmelidir. Gözlerinin içine bakın sonra ne istediğinizi net ve sakin söyleyin

Sözleriniz ile buna bağlı davranışlarınız mutlaka tutarlı olsun, aksi durumda size karşı güvenini kaybedebilir. Kendine ve başkalarına zarar vermemesi için denetimsiz bırakmamak gerekir. DEHB olan çocuk, sosyal rolleri öğrenmekte zorluk yaşar bu yüzden, arkadaşları ile olumlu ilişkiler kurduğunda ödüllendirin

DEHB olan çocuklar boş zamanlarını değerlendirmekte zorluk çekerler, kitap oku, dersine çalış, faydalı bir iş yap talimatlarından hoşlanmazlar ancak; anne baba ile oynamayı en sevdikleri oyuna bile tercih ederler. Sarılarak, dokunarak, okşayarak onu sevin, sevginizi fiziksel olarak gösterin

Uygun zamanlarda uygun ev işleri yapma sorumluluğu verin, kıyamam, yazık gibi ifadeler kullanmayın, bu durum sorumluluk almasını engeller. DEHB olan öğrenci için erken kalkmak zordur, bu yüzden gerekli hazırlıkları akşam yapın, zaman zaman okuluna giderek eğitimine önem verdiğinizi ona gösterin.

Sadece çocuğunuzu iyi not aldığında değil, dersini yapmada çaba gösterdiği zamanlarlarda da ödüllendirin.

DEHB OLAN ÇOCUKLARIN ÖĞRETMENLERİNE ÖNERİLER DEHB ile ilgili öğretmenin bazı temel bilgilere sahip olması gerekmektedir, çünkü bazı durumlarda tanı sürecinin ilk basamağını öğretmen oluşturabilir Bu tarz çocuklarla fiziksel olarak yakın olmak, kurulacak diyalog açısından önemlidir.

DEHB olan çocuklar öğretmenin söylediğini dinlerken başını sallar ve gözüne bakar, ama zihni başka yerde olabilir, bu yüzden göz temasını sürdürerek söylenenleri anlayıp anlamadığını onu kırmadan sınamak gereklidir.

Çok fazla daldıklarında gerçeğe dönmesini sağlamak için yanına gidin, sakin ve alçak bir sesle geri gelmesini isteyin Yapılan çalışmalarda yeterli süre vermeye özen gösterin ki kendini yetersiz hissetmesin

DEHB olan çocuğu, ders sırasında en çok bulunduğunuz bir yere oturtmanız dikkatini toplamasına daha çok yardımcı olmanızı sağlar DEHB olan çocukları sınıfta hoşlandıkları biri ile eşleştirin, dost olmasını sağlayın bunu pekiştirin

Dalgın oldukları için haberleşme defteri kullanmayı deneyin, bu öğretmen ve velinin günü gününe iletişim kurmasına yardımcı olur. Sık sık velilerle iletişim halinde olmak öğrencinin takibi açısından olumlu olacaktır.

TEDAVİ Tedavini ilk şartı, aile, okul, ve hekim arasında ki sıkı bir işbirliği olmasıdır. Çünkü DEHB evde olduğu kadar, okulda da sorun yaşanmasına neden olur. Öğrenme ile ilgili sorunlar yanında arkadaş ilişkilerinde yaşana sorunlar ve kurallara uyma güçlüğü, aile ve okulun ortak ve sağlıklı yaklaşımları ile aşılabilir.

DEHB olan çocuklar cezadan pek anlamazlar, aile ile iletişim kurularak çocuğa karşı olan tutumları gözden geçirilip yanlışlar ayıklanmalıdır. DEHB’nun tedavisinde ilaçlar önemli yer tutar. Dikkat arttırmaya ve davranışların kontrol edilmesine yönelik ilaç tedavisi uzun yıllar sürebilir

DEHB olan çocuklarda özel eğitim programlarının uygulanması gerekebilir. kalabalık sınıflarda dikkatlerinin dağılması nedeni ile öğrenemeyen çocuklara bireysel eğitim desteği verilmelidir.

KAYNAKÇA DOÇ.DR ZİYA SELÇUK, DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİF ÇOCUKLAR, PEGEM YAYINEVİ DR.YANKI YAZGAN, HİPERAKTİF ÇOCUK OKULDA, EVRİM YAYINLARI PROF.DR.CAHİDE AYDIN, DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU, KÜLTÜR YAYINLARI DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE VE ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ DERNEĞİ, ANKARA BİLİM VE AKLIN AYDINLIĞI, EĞİTİM DERGİSİ

http://www.hiperaktivite.org.tr/dehbeslik.html http://yayim.meb.gov.tr/yayimlar/sayi39/karlidag.htm http://pdrhizmetleri.sitemynet.com/c1.html http://www.gata.edu.tr/dahilibilimler/cocukruh/ldtest.htm http://www.tip2000.com/abone/konular/basari.asp http://www.pedam.com/cocuk_psikolojisi/adhd.htm

http://www.psikiyatrist.org/dikkatneden.htm http://www.ntvmsnbc.com/news/248621.asp http://www.bebek.com/Content/Detail.asp?ContID=1873 http://www.ozida.gov.tr/tr_files/documents/10/01/10-01-003.htm