Arteriel Kan Gazı Değerlendirilmesi Dr Emre Karakoç İç Hastalıkları Yoğun Bakım Bilim Dalı

H++HCO3- H2CO3 CO2+H2O

pH PCO2 HCO3 Baz excess (fazlası) Ölçülen Hesaplanan

pH Hidrojen iyonu konsantrasyonunun ters logaritması pH7.1-7.5 arasında her 0.01 değişme hidrojen iyon konsantrasyonunda 1 nmol değişiklik yapar

Baz Excess Standart ısı ve basınçta incelenen kanın Ph sının 7.40 olması için eklenmesi veya çıkarılması gereken HCO3 miktarı

H=24xPCO2/HCO3 PCO2 Primer solunum; HCO3 Primer metabolik; solunumsal kompanzasyon dakikalar içinde Metabolik kompanzasyon günler içinde

pH Asidoz Alkaloz Metabolik Solunumsal Metabolik Solunumsal HCO3 HCO3 ? HCO3 HCO3 ? CO2 CO2 CO2 CO2

pH=7.35-7.45 PCO2=35-45 HCO3=22-26

Primer bozukluk ne? pH, PCO2 Kompanzasyon mekanizması Anyon Gap Delta Anyon Gap veya excess anyon gap

pH PaCO2 HCO3 Resp Acid. Resp Alk. Metab Acid Metab Alk

pH PCO2 N Artmış Azalmış N Res asid+met alk veya Kom res asid Res alk+met asid Komp res alk Met alk +res alk Met alk Res Alk Met asid+respir asid Res asid Met asid

Kompanzasyon Primer Bozukluk Kompanzasyon Formülü Metabolik asidoz PCO2=1.5xHCO3 +8 Metabolik alkaloz PCO2= 0.9xHCO3+16 Respiratuar Asidoz 10 mmHg PCO2 için pH akut 0.8 kronik 0.3 azalır Respiratuar alkaloz 10mmHg PCO2 için pH akut 0.08 kronik 0.03

Anyon Gap Na-(Cl+HCO3) =12 Delta AG/Delta HCO3 >2 metabolik alkaloz <1 non anyongap metabolik asidoz Excess anyon gap: Anyon gap-12 EAG+HCO3>30 metabolik alkaloz EAG+HCO3<23 nonanyongap metabolik asidoz

Vaka 1 pH = 7.25, pCO2 = 30, HCO3- = 22 55 = 24 x 30/22 55 ≠ 32 LABORATUAR HATASI

Vaka-2 34 yaşında erkek hasta acile 5 gündür bulantı v3 48 sattir kusma şikayeti ile başvuruyor, oral alım yok. Hematemez melena yok.Günde yarım şişe votka içiyor, şikayetleri başladığından beri almamış.

Vaka-2 Fizik muayenede belirgin sıkıntısı yok. Ateş 37 C nabız 101 dk yatarken, 126/dk ayakta. Solunum sayısı 20/dk Kan basıncı yatarken 110/85 ayakta 95/70mmHg.

Serum Elektrolitleri ABK Sodyum 134 mEq/L PO2 89 mm Hg Potasyum 3.8 mEq/L PCO2 32 mm Hg Klor 83 mEq/L pH 7.48 HCO3 24 mEq/L

(A) Respiratuar alkaloz Vaka-2 Aşağıdakilerden hangisi bu hastadaki laboratuar bulgularını açıklar? (A) Respiratuar alkaloz (B) Respiratuar alkaloz and metabolik asidoz (C) Metabolik asidoz (D) Respiratuar alkaloz, metabolik asidoz, ve metabolik alkaloz (E) Metabolik alkaloz, respiratuar alkaloz, ve respiratuar asidoz

Laboratuar Hatası Değil! Vaka-2 Na = 134 Cl = 83 HCO3 = 24 pH = 7.48 pCO2 = 32 HCO3 = 24 32 = 24 x (32/24) 32 = 32 Laboratuar Hatası Değil!

Vaka-2 Metabolik asidoz pH yüksek PCO2 düşük Respiratuar alkaloz Na = 134 Cl = 83 HCO3 = 24 pH = 7.48 pCO2 = 32 HCO3 = 24 pH yüksek PCO2 düşük Respiratuar alkaloz Anyon gap: 134 – 107 = 27 Metabolik asidoz

Vaka-2 Metabolik alkaloz Excess Anyonn gap 27 – 12 = 15 Na = 134 Cl = 83 HCO3 = 24 pH = 7.48 pCO2 = 32 HCO3 = 24 Excess Anyonn gap 27 – 12 = 15 15 + 24 > 30 Metabolik alkaloz

Vaka-3 Daha önce sağlıklı 45 yaşında erkek hasta acil servise 12 saatlik ilaç alımı öyküsü ile getiriliyor.

Vaka -3 Serum elektrolitleri: Sodyum 140 mEq/L Potasyum 4.0 mEq/L Klor 105 mEq/L Arteriel Ka Gazı pO2 98 mm Hg pCO2 29 mm Hg pH 7.18 HCO3 10 mEq/L

Vaka-3 Aşağıdaki ilaçların hangisini alması en muhtemel? (A) Trisiklik antidepressan (B) Aspirin ve kodein (C) Parasetamol (D) Parasetamol ve kodein (E) Isopropyl alkol

Artmış anyon gap metabolik asidoz Vaka-3 pH = 7.18 Bikarbonat = 10 pCO2 = 29 Na = 140 K = 4 Cl = 105 HCO3 = 10 Lab hatasımı? 62 = 24 (29/10) 62 = 69 Muhtemelen değil Anyonn gap= 140 – (105=10) Anion gap = 25 Artmış anyon gap metabolik asidoz

Vaka-3 Kompanzasyon yeterli olsaydı PCO2 23 mmHg olmalıydı pH = 7.18 Bikarbonat = 10 pCO2 = 29 Na = 140 K = 4 Cl = 105 HCO3 = 10 Compensation for Metabolic Acidosis pCO2= 1.5xHCO3 +8 =1.5x10 +8 pCO2=23 Kompanzasyon yeterli olsaydı PCO2 23 mmHg olmalıydı PCO2 nin 29 olması respiratuar asidozu gösteriyor.

26 yaşında erkek hasta evde şuuru kapalı bulunmuş pH: 7.25 Na:137 Vaka-4 26 yaşında erkek hasta evde şuuru kapalı bulunmuş pH: 7.25 Na:137 PCO2: 60 K:4.5 HCO3:26 Cl:100 PO2 :55

Vaka:5 67 yaşında erkek erken diabetik nefropatisi var. Şikayet yok, rutin biyokimya sonrası kan gazı istendi pH: 7.35 Na:135 PCO2 :34 K: 5.1 HCO3 :18 Cl:110

Vaka:6 68 yaşında bayan hasta . Metastatik kolon Ca nedeni ile takipte. Acile 1 saat önce başlamış göğüs ağrısı, nefes darlığı ile başvuruyor. Önceden kalp, akciğer problemi yok. pH:7.49 Na:133 PCO2:28 K:3.9 HCO3:21 Cl:102 PO2:52

Vaka:7 6 yaşında kız çocuk ciddi gastroenterit nedeni ile rehidrasyon amacı ile yatırılıyor. Yatışının 2. gününde HCO3 yüksek saptanıyor pH:7.47 Na:130 PCO2:46 K:3.2 HCO3:32 Cl:86 PO2:96

Vaka:8 75 yaşında morbid obez erkek hasta . 4 saattir devam eden ateş, titreme şikayeti ile geliyor. Acilde nabız:116 KB:84:46 pH:7.12 Na:138 PCO2:50 K:4.2 HCO3:13 Cl:99 PO2:52

Vaka:9 25 yaşında tip 1 diabetli bayan hasta . 24 saattir devam eden bulantı, kusma ve abdominal ağrı ile başvuruyor pH: 7.15 Na: 138 PCO2: 25 K: 5.6 HCO3: 10 Cl: 88 PO2: 88 Cr: 1.1

Vaka:10 68 yaşında ciddi KOAH olanbayan hasta .!2 saattir giderek artan öksürük ve nefes darlığı ile geliyor.3 ay önce rutin kontrolünde HCO3 34mq/L pH: 7.21 Na:135 PCO2: 85 K:4 HCO3: 33 Cl:90 PO2: 47

Vaka:11 36 yaşında erkek hasta . Alkolizm öyküsü var. Apartmanın koridorunda şuuru kapalı, kusmuk bulaşık ve yanında boş bir ilaç kutusu ile bulunmuş. pH:7.03 Na:134 PCO2:75 K:5.2 HCO3:19 Cl:90 PO2:48

TEŞEKKÜRLER