SİNİR SİSTEMİ

OMURİLİK Sinir dokudan yapılmıştır. Tüm beynin devamı olarak omurga kanalı boyunca uzanır. Yukarda soğanilikten başlar. Aşağıda ise lumbal 1 ve lumbal 2. bel omurları arasında sonlanır. Omurga kanalı uzunluğunun 2\3 üst bölümünde bulunur. Kanalın geri kalan alt parçasına filum terminale ve cauda equina denir.

Her bir omurilik segmentinden birer çift duyurucu ve calıştırıcı sinir omurlar arası delikten giriş çıkış yaparlar. Boz maddenin ortasında merkez kanal vardır, içinde BOS bulunur. Omurilikte kısa sinirsel yollar Omurilikte uzun sinirsel yollar

Omuriliğin Görevleri Vücuda dağılan sinirler ile beyin arasındaki baglantıyı sağlar Otonom sinirlere merkezlik yapar Refleks olayını gerçekleştirir.

Beyin Bosluklari Tüm beynin içindeki boşluklara beyin karıncıkları denir. Karıncıkların duvarlarında damarsı ağ vardır. Bu ağlar BOS salgılarlar.

Beyin Omurilik Zarları beyin ve omurilik, üç katlı bir zar yapısı ile çevrelenmiş durumdadır. Bu zarlar dıştan içe doğru dura mater (sert zar), araknoid (örümceksi) zar ve pia mater (ince zar) olarak sıralanırlar.

BOS Beyin karıncıklarından salınır. Duramater ile araknoid arasını ve omurilik merkez kanalını doldurur. Beyin ve omuriliği mekanik ve termik etkilere karşı korur. Beyin ve omuriliğe besin maddelerinin ulaşmasını sağlar. Beyin ve omuriliğin metabolizma artığı ürünlerinin atılmasını sağlar. Hastalıkların tanısında yardımcı olur.

ÇEVRESEL SİNİR SİSTEMİ Beyin sapına ve omuriliğe giriş-çıkış yapan 43 çift sinirden oluşur. Duyurucu sinirler(affarent) organizmanın iç ve dış ortamından aldığı uyarıları gangliona merkeze taşınır. Motor sinirler Somatik Otonom İskelet kaslarına Düz kas, kalp kası ve salgı bezlerine

Çevresel sinirler 1. N. Olfaktorius (koku siniri) 2. N. Opticus (görme siniri) 3. N. Oculomotoris (göz oynatan sinir) 4. N. Trochlearis (Makara sinir) 5. N. Trigeminus (Üçüz sinir) 6. N. Abducens (gözü dışa oynatan sinir) 7. N. Facialis (yüz siniri) 8. N. Stato, N. Vestibulokohlearis (işitme ve denge siniri) 9. N. Glassofarinks (dil ve yutak siniri) 10. N. Vagus (akciğer-mide siniri) 11. N. Accessorius (kafa spinal siniri) 12. N. Hipoglossus (dil altı siniri) Kafa Çiftleri Omurilik sinirleri

Omurilik sinirleri Duyurucu lifler epitel, doku ve deriye Motor lifler kaslar ve bezlere 1. Boyun sinir ağı 2. Kol sinir ağı 3. Bel sinir ağı 4. kuyruk sokumu sinir ağı 5. pudendal sinir ağı (edep siniri) 6. koksiks sinir ağı

OTONom sinir sistemi İsteğimiz dışında organizmanın işlevsel ihtiyaçlarına göre kendiliğinden çalışan ve organların işleyişini etkileyen sinir sistemidir. 1. sempatik 2. parasempatik

Otonom sinir merkezleri Omurilik soğanı Pons Hipotalamus Beyin korteksi

Sempatik sistem Çekirdeği omuriliğin trokal ve lumbal segmentlerinin yanlarında yer alır. Hipotalamusla bağlantılıdır. Ganglion zinciri omurganın 8.boyun segmenti ile 3. bel segmenti arasındadır. Nörotransmiteri (uyartı taşıyıcı) noradrenalindir. Organizmayı koruyucu ve uyarıcı sistem olarak çalışır. Organizmaya enerji sarfettirir. Hızlandırıcı etkisiyle solunum sayısı ve kalp atışı artar.

Yavaşlatıcı etkisi; göz yaşı, tükrük ve mide bezi salgıları azalır. Küçük arter ve venler genişler. Mide ve bağırsak hareketleri yavaşlar. Akciğer bronşları genişler. İdrar kesesi gevşer. Vucut ısısı düşer.

Parasempatik sistem Çekirdekleri beyin sapında ve omuriliğin sakral bölgesinde bulunur. Ganglionlar organlara yakın yada organ duvarları içinde bulunur. Nörotransmiteri asetilkolindir. Enerji koruyucu sistemdir. Kalp kasını yavaşlatır, sindirim sistemi aktivitesini arttırır

Beyin parasempatikleri Merkezi beyinde bulunan 3., 7., 9., 10. kafa çiftlerinden çıkar. Göz kasları, kulak zarı, tükrük bezi, tiroid, paratroid, timus, akciğer, kalp, yemek borusu, mide, ince ve kalın barsak, karaciğer, dalak, pankreas, böbrek ve böbrek üstü bezi, cinsiyet bezleri Kuyruk sokumu parasempatikleri Lifleri 3. ve 4. omurilik sakral sinirleri ile çıkarak pelvis boşluğu iç organlarına dağılır.

Parasempatik sinirlerin etkileri Hızlandırıcı etkisi; mide ve bağırsak haraketleri artar. Göz yaşı, mide, bağırsak ve tükrük bezi salgıları oluşur. Karaciğerde safra akımı uyarılır. Akciğer bronşları, küçük arter ve venler daralır. İdrar kesesi kasları kasılır. Göz bebeği daralır. Vücut ısısı artar.

Yavaşlatıcı etkiler; Solunum sayısı ve kalp atış hızı azalır Periferik arterler genişler Kan basıncını düşürür İdrar kesesi kapakçığı gevşer

refleks Refleks arkı Rol alan organlar ve uyartı iletim yolları Reseptör organ Afferent yol Refleks merkezi(omurilik) Efferent yol Effektör organ