BİRİNCİ BASAMAKTA ANEMİLERE YAKLAŞIM UZM.DR.F.GÖKŞİN CİHAN

ANEMİ FİZYOPATOLOJİSİ DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ VE KRONİK HASTALIK ANEMİSİNİN AYIRICI TANISI MAKROSİTOZUN EN SIK NEDENLERİ VE B12 EKSİKLİĞİNDEN AYIRMA

Anemilerin Sınıflandırılması Mikrositik (< 80 Fl) Demir Eksikliği Thalasemiler Normositik(80-100 Fl) Kronik hastalık Böbrek hastalığı Makrositik (> 100 Fl) B12/folat eksikliği KC Hastalığı; Alkol bağımlılığı Myelodisplastik sendrom Hemolitik anemi

Birinci Basamakta Anemiler Birinci basamaktaki anemilerin çoğu normositiktir. Fe eksikliği anemisi bazen atlanır bazense gereğinden fazla tanı konur. Makrositik anemiler her zaman vitamin eksikliğinden kaynaklanmaz Bazen hastalar aslında anemik değildir! 4

Eritrosit yaşam döngüsü Hormones Kidneys (EPO) G-CSF Bone marrow Iron deposition Reticulocytes Senescence Kidneys detect low oxygen or low circulating blood volume; secretes a hormone, erythyropoeiten (EPO). EPO stimulates the bone marrow to produce RBC’s (reticulocytes) Reticulocytes are released into blood stream, approx 120 days Senescent cells are phagocyotized by spleen and liver Iron recycled by transferrin and stored in liver and RES as ferritin

Demir Metabolizması Dietary Iron absorbed by duodenum Circulates via plasma transferrin Incorporated within RBCs Storage within RES and Liver via ferritin

Birinci Basamakta Anemiler Demir eksikliği Artmış kan kaybı Böbrek disfonksiyonu Kİ bozukluğu Artmış yıkım(hemoliz)

Testler Tam kan sayımı Demir TDBK Ferritin Vitamin B12/Folat MMA, HCY Retikülosit sayımı Periferik yayma TSH Laktat dehidrogenaz (LDH) Haptoglobin Coombs testi Kemik İliği

En sık yapılan yanlışlar Ferritin düzeyine bakmadan demir eksikliği tanısı koymak Kronik hastalık anemisinde demir tedavisi vermek Tüm makrositik anemilerde B12 eksikliği düşünmek hemolitik anemi, myelodisplazi Tedavi sonucunu takip

Demir eksikliği anemisi Demir kaybı > dietle alınan demir Malabsorbsiyon Kan kaybı Akut Kronik

TDBK ve Transferrin Saturasyonu Total Demir Bağlama Kapasitesi transferrin saturasyonu ile ilişkilidir. Transferrin molekülü Artmış TDBK demir için boş koltuk Düşük TDBK demir için boş yer az Transferrin sat: Demir/TDBK=% saturasyonu TIBC inversely related to transferrin saturation. Transferrin “transports” iron in the serum. Think of TIBC as “open seats” on a bus. Transferrin saturation basically is the percentage of “seats” filled with iron. Typically ranges from 200-500

Ferritin Vücudun total demir depolarını gösterir Demir kaybı ile ilk etkilenen parametredir Ferritin demir eksikliği anemisini en iyi ortaya koyan testtir Now that I’ve spent all that time on tibc and transferrin sat, I want you to understand that there is a much better test. If you had 1 test to diagnosis iron deficiency, this is it.

Ferritin < 15: Demir eksikliği anemisi 15-44: olası DEA 45-100: şüpheli tanı > 100: DEA değil

Kronik Hastalık Anemisi İkinci sıklıkta görülen anemidir Demir metabolizmasında bozukluk Demiri kullanamama RES te demir retansiyonu Bozulmuş eritropoez

Kronik Hastalık Anemisi Enfeksiyonlar (18-95%) Akut Kronik Maligniteler (39-77%) Otoimmün (8-71%) Kronik Böbrek Hastalığı (23-50%) Your body is smart. If you have infections (both acute and chronic) or cancer or autoimmune disease which is trying to utilize the iron to feed the illness, your body is going to hide it. Where? Ferritin. I don’t know who perpetuated the myth that ferritin is not a useful test in chronic or acute illness b/c it’s an acute phase reactant. Weiss et al. Anemia of Chronic Disease. NEJM 2005;352:1011-23

Kronik Hastalık Anemisi Demir normal veya düşüktür TDBK normal veya düşüktür Normositik veya mikrositik Yüksek ferritin düzeyi Ferritin > 100 tanı koydurur

Makrositik Anemiler MCV> 100 FL Etyoloji Alkol Kronik KC hastalığı Vitamin B12/folat eksikliği Myelodisplazi Hemoliz Retikülositoz

Akut Makrositik Anemi Rule out hemoliz, retikülositculocytosis Reticulocyte count Peripheral smear Haptoglobin LDH Coombs test

Oh R. Brown DL. Vitamin B12 Deficiency. AFP 2003 Serum B12 not accurate Methylmalonic acid (MMA) Homocysteine (HCY) Macrocytic anemia Invariably with low serum b12 Oh R. Brown DL. Vitamin B12 Deficiency. AFP 2003