Elektronların Dizilimi ve Kimyasal Özellikler
İÇİNDEKİLER ELEKTRONLARIN DİZİLİMİ KARARLI ATOMLAR DUBLET KURALI OKTET KURALI İYON-ANYON-KATYON
ELEKTRONLARIN DİZİLİMİ Element atomlarında elektronlar çekirdek etrafında belirli enerji düzeylerinde hareket ederler.Bu enerji düzeylerine yörünge denir.Çekirdek etrafındaki yörüngelerde bulunan elektron sayısı belirlidir. Örneğin 1. yörüngeye en fazla 2 elektron alır.2. yörüngeye en fazla 8 elektron alır.3. yörüngeye ise en fazla 18 elektron alır ve 8 elektron ile kararlı hale gelir
KARARLI ATOMLAR Atomların sahip olduğu elektronlar belirli katmanlarda bulunur.Bir atom tek katmana sahip ise en fazla iki elektrona sahip olabilir.Çünkü bir atom çekirdeğinin ilk katmanı hatırlayacağımız üzere en fazla iki elektron alabiliyordu.Bu durumlarda yani atomun tek katmanlı olup da ve iki elektrona sahipse KARARLIDIR.Atomun iki katmanı varsa ve son katmanında sekiz elektron bulunuyorsa ya da 3 katmanlı ise ve son katmanında yine sekiz elektronu bulunuyorsa bu cins atomlar da kararlı yapıya sahiptir.
Bu şekilde birinci katmanında iki elektronu olan helyum; Helyum atomu
Bir atom kararlı hale gelebilmek için her zaman son yörüngesin deki |e| sayısını 8’e ta- mamlar.Sadece H,Li gibi atomlar 2’ye tamamlar Çünkü onların |e| sayıları en fazla 4’tür.Dolayısı ile 8’e tamamlamak yerine elektron vererek 2’ye tamamlamaya çalışırlar.
Diğer elementlerin son enerji düzeylerinde 8e’dan daha az elektron bulunur bu elementlere kararsız atom denir.
DUBLET KURALI Helyum,neon,argon atomları, katmanlarında kararlı atomların sahip olduğu elektron diziliminde sahip oldukları için elektron alışverişi yapmama konusunda kararlıdır.Diğer atomlar ise elektron alışverişi yaparak kararlı atomların elektron dizilimine ulaşmaya çalışırlar.Bazı atomlar elektron alarak veya vererek helyum atomunun elektron dizilimine sahip olurlar ve bu kavram ’’Dublet Kuralı’’olarak bilinir
ÖRNEĞİN; BİR ELEKTRON VEREREK; KARARLI DURUMA GELİR. 3 p 3 n 3 p 3 n BİR ELEKTRON VEREREK; KARARLI DURUMA GELİR. (lityum atomu) (lityum iyonu)
OKTET KURALI Benzer şekilde bazı atomlar da elektron alışverişi yaparak neon veya argon atomunun elektron dizilimine sahip olmak isterler.Bu durum ’’Oktet Kuralı’’olarak bilinir. Yani bir atom tek katmana sahipse ve katmandaki elektron sayısını 2’ye tamamlamışsa Dublet Kuralı’nı,birden fazla katmana sahipse ve son katmanındaki elektron sayısını 8’e tamamlamışsa Oktet Kuralı’nı gerçekleştirmiş olur.
ÖRNEĞİN; 9 p 9 p 9 n 9 n BİR ELEKTRON ALARAK; KARARLI DURUMA GELİR. (flor atomu) (flor iyonu)
1+ veya 1- yük fazlalığı gösterilirken atomun sembolünün üzerine 1 yazılmadan ‘+’ Ya da ‘-’ işareti ile göstermek mümkündür.
İYON ANYON KATYON - - Atomlar elektron alarak veya vererek kararlı atomların elektron dizilimine ulaştıklarında iyon olarak adlandırılır. Atomlar elektron aldığında negatif yükle yüklenerek iyon haline gelirler.negatif yüklü bu iyonlar anyon olarak adlandırılır.Bir iyonda negatif yük sayısı pozitif yük sayısından ne kadar fazla ise o sayı sahip olduğu yükle birlikte atomun sembolünün sağ üst köşesine yazılır. Atomlar elektron vererek pozitif yüklü iyon haline gelir.Pozitif yüklü bu iyonlar katyon olarak adlandırılır.Katyonlarda pozitif yük sayısının negatif yük sayısından ne kadar fazla olduğu bulunur ve fazla olan yük sayısı ise, sembolün sağ üst köşesine yazılır.
Elektronlar yerleştirilirken 1. yörünge dolmadan 2 Elektronlar yerleştirilirken 1. yörünge dolmadan 2. yörünge doldurulamaz.2. yörünge doldurulmadan 3.yörüngeye geçilmez.
İki taneciğin(atom veya iyon)kimyasal özelliğinin aynı olabilmesi için, proton sayısı ve elektron sayısı birbirine eşit olmalıdır.Proton veya elektron sayısından biri,iki atomda;farklı ise kimyasal özellikleri de farklıdır.
11 proton 11elektron Na iyonu 10 elektron F 9 proton 9 elektron ATOMLAR İYONLAR KATYON YÜKLÜ İYON ANYON Na 11 proton 11elektron Na iyonu 10 elektron F 9 proton 9 elektron F iyonu
Proton Elektron Elektron Proton İYONLAR KATYON ANYON Proton Elektron Elektron Proton sayısı sayısı sayısı sayısı
DENEYLER
11 p 9 p 11 n 9 n ELEMENT ADI 1.KATMAN ELEKTRON SAYISI 2.KATMAN TOPLAM ELEKTRON PROTON NÖTR MÜ? NEDEN?
KONU SONU DEĞERLENDİRMESİ Ben isterim!!