E- T I CARET‘İN SINIFLANDIRILMASI VE KATEGORİ’LER I NE (TÜRLER I NE) AYRILMASI

D OĞRUDAN E-T ICARET ; Fiziki ürün satışı olmayan fakat yine ücreti karşılığında müşteriye sağlanan hizmetler bütünüdür. Örneğin; Akıllı telefonlarımıza satın aldığımız oyunlar, müzikler, uygulamalar, görsel veya işitsel olarak hazırladığımız bazı çalışmaların online ortamda alıcılarına teslim edilmesi doğrudan e-ticarete belirgin örneklerdendir. Ürün teslim, takip, kargo, iade gibi aşamaları olmadığı için veya tamamen kısa zamanlar harcadığı için kolay benimsenen bir e- ticaret sınıfıdır.

D OLAYLı E-T ICARET ; Fiziki ürün satışı yapılan sınıftır. Kullanıcı bir ürünü beğenip satın aldığı taktirde satıcı firma ürünü paketleyip, kargolayıp takibini yapmakla ve ürünü özelliklerinde belirtilen şekilde alıcıya teslim etmekle yükümlüdür. Bu sınıf çok daha yaygın olmakla birlikte alışveriş sektörünü fazlasıyla kolaylaştıran bir oluşum haline dönüşmüştür.

E -T ICARET ' IN TÜRLERI ; 1-) Şirketler Arası (B2B- Business To Business) Bu elektronik ticaret yönteminde yalnızca şirketler arasındaki e-ticaret işlenir. Basit bir örnek vermek gerekirse; Türkiye'de hizmet veren hepsiburada.com elektronik satış mağazası ürünlerini bir başka toptancı veya toptancılardan temin eder. Bu temin etme işlemine ve buna benzer diğer elektronik ticaret yöntemlerine b2b yani şirketler arası e-ticaret denir. Şirketler arası elektronik ticarete üreticiden toptancıya aktarılan ürünler de dahildir. Yani bir ürünü üreten firma toptancıya satar, toptancı perakendeciye satar. Buradaki perakendeci bizlerin internet üzerinden alışveriş yaptığı e-ticaret siteleridir. Bizim dışımızda gelişen tüm bu olay zinciri şirketler arası e-ticaret olarak tanımlanır. Şirketler arasında yapılan elektronik ticaret; günümüzdeki tüm elektronik ticaretin %90'l?k bir kısmını oluşturmaktadır.

Business to business sisteminin faydaları şunlardır; Yeni ürün ve hizmetlerin pazara hızla sunulması Daha iyi servis Daha iyi alış ve satış işlemleri Daha az işletim maliyeti Daha az üretim maliyeti Daha düşük stok maliyeti

2-) Satıcıdan Müşteriye (B2C BUSINESS TO CONSUMER) Günümüzde en yaygın olarak kullanılan ve sunulan e-ticaret türüdür. Yine küçük bir örnek; beğendiğimiz elbiseyi, ayakkabıyı ve benzeri ürünleri perakende yani kişisel olarak satın aldığımız tüm ürünleri bize sağlayan e-ticaret siteleri B2C yani satıcıdan müşteriye hizmet sağlayan e-ticaret siteleridir. Bu tür e-ticaret siteleri, toptancılardan aldığı ürünlere kendi kâr marjını ekleyerek satışa sunar. Tabii satışa sunmadan önce tüm ürünlerin isimleri, fotoğrafları, ve diğer tüm özelliklerini eksiksiz olarak web sayfalarında sergilemeleri gerekmektedir. Bu bir mecburiyet değildir fakat müşteri her zaman hakkında detaylı bilgi ve fotoğrafları ile yayınlanmış ürünleri tercih eder.

Bir kaç faydası; Ürünler arasında kolay karşılaştırma Kolay piyasa analizi Eve teslim alma rahatlığı Bir kaç dezavantajı; Bilgi korsanl??? Veri güvensizliği iade & değişim süreçlerinin uzun olabilmesi

3-) Tüketiciden Şirkete (C2B CONSUMER TO BUSINESS) Tüketicilerin şirketlere sunduğu hizmetler karşılığında aldıkları ücret C2B türüne genel tanım olarak gösterilebilir. Şirketlere sunulan hizmetler karşılında ücret alınmasa bile ücret yerine puan, hediye çeki, ayrıcalık, statü verilebilir. Örnek olarak; bir giyim sitesinde bir ürüne yapılan yapıcı ve olumlu bir eleştiri bu ürünün gelişimine yardımcı olacaktır ve elektronik bir fikir ticareti gerçekleşmiş olacaktır. Bunun yanı sıra daha elle tutulur bir örnek olarak freelancer.com isimli web sayfasını söyleyebiliriz. Bu sayfada "abc" hizmetini arayan kişiler ile "abc" hizmetini sağlayan kişiler buluşturulur. Şirket, "abc" hizmetini arayan kişiden örneğin 10 TL alırken "abc" hizmetini sağlayan kişiye 9 TL ödeme yapar ve 1 TL komisyon ve/veya işlem ücreti adı altında kesinti yaparak devamlılığını sağlar.

Olumlu yanları; Hizmet arayan ve sağlayanlar birbirlerini kolaylıkla bulur. Hizmet onaylanana kadar ücret bir havuzda tutulduğu için dolandırıcılık en aza indirilir. Olumsuz Yanı; Hizmeti sunabileceğini iddia eden kişi eğer sunamaz ise zaman kaybı yaşanacaktır.

4-) Tüketiciden Tüketiciye (C2C - CONSUMER TO CONSUMER) Birbirini tanımayan iki kişinin bir web sitesi aracılıyla ticaret yapmasını sağlayan oluşumdur. Örneğin; Ayşe teyze evinde patik örüyor. Ve bu patikleri bir web sitesine ekleyerek bu ürüne ihtiyacı olan kişilere satarak para kazanıyor. Bu işlem iki tüketici arasında yapılan ticarete en güzel örnektir. Neden her iki taraf da tüketici Çünkü Ayşe teyze de aynı veya farklı web siteleri üzerinden bu patikleri örebilmek için ip satın alıyor.

Faydaları; Alıcı ve satıcı tarafların birbirini kolay bulması Pazarlık imkanı Açık arttırma imkanı Satıcıyla direkt irtibat kurabilme imkanı Ürün onayından sonra aktarılan ödeme sayesinde maddi güvence Olumsuz Yönleri; Erişilmesi zor ürünlerin diğer tüketiciler tarafından yüksek fiyatlara satılıyor olması İkinci el ürün satışlarında her zaman göze alınması gereken riskler

5-) Kamu Kuruluşlarından Tüketiciye (C2G - Citizen to Government) Vatandaş ile resmi kurumlar arasındaki her türlü ticari faaliyete denir. Örneğin; trafik cezası ödemesi, motorlu taşıtlar vergisi ödemesi, vatandaşlık haklarının online kontrolü gibi işlemleri yaptığımız web sayfalar? C2G e-ticaret kategorisinin birer ürünüdür. Faydaları; Resmi kurumlara gitmeden kolaylıkla hizmet alma Sıra beklemeden binlerce kişinin aynı işlemi yapabilmesi Resmi ve yasal takipleri kolaylıkla yapabilme.

6-) Satıcıdan Kamu Kuruluşlarına (B2G - Business To Goverment) Satıcı kuruluşlar ve bazı devlet kurumlarının bir arada bulunduğu, ihale & teklif usulü ile ürün alışverişi yapılan elektronik ticaret kategorisidir. Örnekle; Bu tür e-ticaret sistemleri üzerinden bir ticari işletme, bir devlet okulunun demirbaşlarından biri olan sıra ve masaları için fiyat teklifi hazırlar sunar, kabul görmesi halinde anlaşma sağlanır ve gerekli ödeme planları çizelgeleri işleme alınarak ücreti karşılığnda bu hizmet kamu kuruluşuna sağlanmış olur. Türkiye'de gösterilebilecek örneği ise 'dir. En büyük faydası ise bilişim çağına ayak uydurmaya çalışan devletlerin en büyük yardımcısıdır. B2G e ticaret kategorisi; oldukça yavaş işleyen devlet düzenini hızlandırmak için yeni bir umuttur.