KOMPOZİSYON YAZMA GİRİŞ BÖLÜMÜ
GİRİŞ BÖLÜMÜNÜN ÖZELLİKLERİ Kısa ve ilgi çekici bir cümledir. Bağlayıcı öğelerle bağlanmaz. ( Çünkü,Mesela gibi…) Yazıda ele alınacak konuyu tanıtır; yazarın konuya nasıl bir yaklaşım getireceğini sezdirir. Tanımlama, açıklama soru cümlesi biçiminde kurulabilir.
KOMPOZİSYON GİRİŞ CÜMLELERİNE ÖRNEKLER: Herhangi bir halk şiiri antolojisi baştan sonuna kadar okumayı hiç denediniz mi? Sanat insanları etkiler mi? Şiir , ne söylendiğinden çok, nasıl söylendiği ile çekiciliğe ulaşır..
GELİŞME BÖLÜMÜNÜN ÖZELLİKLERİ Gelişme bölümü konuyu açıklayan, ana düşüncenin ortaya çıkmasında katkıda bulunan yardımcı düşünceleri oluşturur. Konu bu bölümde açılır. Bunun için de örneklerden, benzerliklerden, karşıtlıklardan,tanık göstermelerden yararlanılır. Ayrıntılar, gelişme cümlelerinde birbirini tamamlayarak, birbirine bağlayıcı öğelerle bağlanarak sıralanır. Gelişme bölümündeki paragraflardan her biri, dil ve düşünce yönünden kendisinden önceki ve sonraki paragrafa bağlıdır.
GELİŞME BÖLÜMÜNE ÖRNEK: Giriş bölümü: Tiyatronun görevi yeni kelimeler tanıtmak ve dile yerleştirmek değildir. Gelişme bölümü: Bu görev televizyon gibi yayın araçlarına düşer. Özellikle gerçekçi oyunlarda yeni türetilen ve halkın henüz kullanmadığı kelimelerin kullanılmasına karşıyım. Şinasi: Tiyatroda kişilerin,kişiliklerine göre konuşması gerektiğini söylerken en doğru ilkeyi göstermiştir. Alışılmamış kelimeler sahnede kullanıldığında halkta tepki yaratıyor. Bugün Türkçe’yi iyi kullanan yazarların yanı sıra aşırı ve öz Türkçe kelimelerle dolu eserlerle de karşılaşıyoruz. Tiyatro eserlerinde bunu yapamazsınız. Tiyatroda rol alan her oyuncu, kahraman mensup olduğu toplum kesimine uygun biçimde konuşur.
SONUÇ BÖLÜMÜNÜN ÖZELLİKLERİ Dil ve düşünce yönünden kendinden önceki paragrafa bağlıdır. Kısa bir biçimde kurulan bu bölüm, toparlayıcı ve özet niteliğinde olan bağlayıcı öğelerle ( kısaca, özetle,denilebilir ki) başlayabilir. Öykü, roman anı gibi türlerde olayın bitiş durumunu içerir. Sonuç bölümünde yazar kompozisyonunun ana fikrini birkaç cümle ile ifade eder. Düşüncesini sonuçlandırır.
Başlık: Bir yazıya verilen ada başlık denir. Başlık, bir yazının neyi anlattığını ya da bu yazının yazılma gerekçesini sezdirecek bir özellik gösterir.Kısaca konuyu tanıtan, ana düşünceyi birkaç sözcükle yansıtan sözdür. Başka bir deyişle başlık ; konu-ana düşünce uyumunu yansıtan bir özellik taşır.
KOMPOZİSYONDA YAZARKEN DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR BİÇİMSEL YÖNDEN: Kompozisyon yazdığınız kağıdın kenarlarında uygun boşluklar bırakınız. Gerekli malzemeyi hazırlayınız. Amacınızı, ana düşüncenizi iyi tespit ediniz. Kompozisyonunuzu düzgün ve okunaklı bir el yazısı yazısı ile yazınız. Paragraf başlarını biraz içeriden 2 cm bıraktıktan sonra başlatınız. Satırları fazla sıkıştırmayınız. Kağıdınızın sağında ve solunda boşluk bırakınız.
İÇERİKSEL YÖNDEN Kompozisyon konusunu oluşturan temel kavramlar üzerinde durunuz. Düşüncelerinizi ilgi ve önem sırasına göre sıralayınız. Yazınızda konuya uygun bir başlık koyunuz; Başlıksız yazı olmaz. Başlık ilgi çekici ve kısa olmalıdır. Öne sürdüğünüz ana düşünceyi vurgulayınız. Düşünceyi geliştirme yollarında ( örnekleme, karşılaştırma,tanık göstermelerden) yararlanınız. Yazınızda gereksiz bölümler, tekrar ettiğiniz düşünceleriniz varsa atınız. Okuyucunun kafasında resim yaratacak sözcükler kullanmaya çalışınız. Noktalama işaretlerini doğru kullanınız.