SOĞUK VE SICAK HAVADA BETON DÖKÜMÜ Dersin Sorumlusu: Yrd.Doç.Dr. Nurhayat Değirmenci

Soğuk Hava Nedir? Soğuk hava, üç günden fazla sürede ortalama hava sıcaklığının +4C’ nin altında olması ile tanımlanır. Bu nedenle beton yerleştirilirken, bitirilirken ve kürü (bakım) yapılırken önlemler alınması gerekmektedir. Soğuk havanın betona olumsuz etkileri olabileceği bilinmektedir. Ayrıca sadece soğuk hava değil, hava sıcaklığındaki ani değişim de önlem alınmasını gerektiren bir durumdur.

Soğuk Havada Beton Nasıl Yerleştirilir Soğuk Havada Beton Nasıl Yerleştirilir? Hazır beton üreticisi beton sıcaklığını, karışım suyunu ve agregayı ısıtarak kontrol edebilir.Aşağıda tavsiye edilen beton sıcaklıkları vardır: Beton sıcaklığının beton tabakasının kalınlığına göre değişimi Beton Tabakası Kalınlığı Beton Sıcaklığı 30 cm’den az 13 30-90 10 90-180 7

Soğuk havada yerleştirilen betonun sıcaklığı yukarıdaki sıcaklık değerlerini kesinlikle 10 oC’den fazla geçmemelidir. Çünkü sıcaklık arttıkça betonun su kaybı da artar. Bunun sonucu beton çatlamaya karşı daha hassas olur. Yavaş priz alma ve dayanım kazanma beton işinin daha uzun sürmesine, kalıpların daha uzun süre kullanılmasına neden olur. Ancak betona katılacak kimyasal katkılar ile betonun priz alma ve dayanım kazanma hızı hızlandırılabilir. Kış mevsiminde bu nedenle hızlandırıcı ve su kesici kimyasal katkılar kullanılır. Kullanılacak katkıda bulunan maddeler önemlidir. Özellikle donatılı ve ön-çekmeli betonlarda bazı katkılar korozyona neden olabilir. Bu nedenle katkı seçimine dikkat edilmelidir. Aslında soğuk havada uygun yapılan

Hızlandırıcı kimyasal katkılar betonu donmadan koruyamaz Hızlandırıcı kimyasal katkılar betonu donmadan koruyamaz. Çünkü beton sıcaklığına herhangi bir etkileri yoktur. Beton pratik olarak işlenebileceği en düşük kıvam sınıfında olmalıdır. Bu terleme miktarını ve priz alma süresini düşürür. Su eklenmesi priz alma süresini uzatır ve beton terlemeye devam eder. Terlemenin devam etmesi bitirme işlemlerine başlanmasını geciktirir. Erkenden yapılan bitirme işlemi sonucunda beton yüzeyi zayıf kalabilir. Beton yüzeyinde kar, buz ya da kırağı bulunmamalıdır. Bunlar hemen beton yüzeyinden atılmalıdır. Ayrıca beton sıcaklığı ve kalıpların sıcaklığı (özelikle metal kalıp) donma sıcaklığından yüksek olmalıdır. Bu daha önceden zeminin ve temas yüzeylerinin yalıtılmasını ya da ısıtılmasını gerektirebilir. Şantiyede, betonu yerleştirirken ya da yerleştirdikten sonra erken yaşta donmaya ve hidratasyon ısısına karşı koruyacak gerekli malzeme ve ekipman bulundurulmalıdır. Genelde yalıtkan battaniyeler ve plastik örtüler kullanılır. Köşe ve uç noktalar ısı kaybına en hassas yerlerdir ve daha fazla önem isterler.

Yalıtkan battaniyeler Bir temel ayağının plastik örtü ile korunması

Betonun plastik halde iken kuruması plastik rötre çatlaklarına neden olur. Sıcak havalarda betonun nemlendirilmesi uygun iken soğuk havada uygun değildir. Çünkü beton içindeki su donma sonucu hacimce artar ve betonda gerilmeye neden olur. Soğuk havada en iyi kür uygulaması beton yüzeyini su kaybından ve soğuktan koruyacak malzemeler kullanılarak yapılır. Özellikle beton kesitinin kalın olduğu ve çok soğuk havalarda yalıtkan battaniye ve plastik örtü kullanılmalıdır. Bu malzemeler çevre koşullarına, beton karakteristiğine ve yapıya etkiyen yük durumuna göre 1 ile 7 gün arasında beton yüzeyinde bulunmak zorundadır. Yerinde beton basınç dayanımı tespiti için koruyucu malzemeler kaldırılmadan ve yük uygulanmadan hasar vermeyen metotlar kullanılır. Yapı kalite güvenliği için karot alınmayabilir.

Soğuk Havada Hazır Beton Dökümünde Alınacak Önlemler Donma riski olan havalarda dökümden kaçınılmalıdır. Yüksek çimento dozu ve düşük su / çimento oranı tercih edilmelidir. Yüksek hidratasyon ısısı veren çimentolar tercih edilmeli, kimyasal katkılarla hidratasyon ısısı yükseltilmelidir. Betonun ilk sıcaklığının donma derecesine dusmemesi için agrega, çimento ve özellikle su ısıtılmalıdır. Beton yerleştirilmeden önce, kalıpların betona değecek bütün yüzeyleri kar, buz ve dönmus kısımlardan temizlenmelidir. Betonla temas edecek yüzeylerin sıcaklığı ile dökülen betonun sıcaklığı arasındaki farkın büyük olmamasına özen gösterilmelidir. Gerekirse beton dökülecek yer ısıtılmalı, sıcaklığın belli bir yerde yoğunlaşması da önlenmelidir. Isıtılmış yerlerde dökülen betonun ani kuruması uygun bir kur ile önlenmelidir.

Kalıp sökme sureleri don yapan günler kadar uzatılmalıdır. Betonu koruma önlemleri örtü, izolasyon, kaplama veya ısıtma olarak önceden belirlenmelidir. İzolasyon malzemesi olarak polietilen kopuk levha, poliüretan kopuk, vinil örtü, seluloz lif, saman veya plastik örtüler kullanılabilir. Düşük kıvamlı beton dökülmesine dikkat edilmelidir.

Sıcak Havada Hazır Beton Dokumu Beton dokumu için en olumsuz ortam, aşırı sıcak, kuru ve rüzgarlı havalardır. Yeni yerleştirilmis taze betonda, hızlı buharlaşma sonucu aşırı su kaybı olur. Bunun sonucunda cökme kaybı, priz hızlanması, hava boşlukları ve yüzeyde plastik rötre çatlakları oluşur. Bu da betonun dayanıklılığını olumsuz yönde etkiler. Beton dökerken hava sıcaklığının 30oC’den fazla olması beton için önlemler alınmasını gerektirir.

Sıcak Havada Hazır Beton Dökümünde Alınacak Önlemler Taze betonun sıcaklığı, rüzgarın hızı, bağıl nem ve ortam sıcaklığı denetlenmelidir. Çimento su ve agregalar olabildiğince soğuk olmalıdır. Agrega gölgede stoklanmalı, karısım suyu beyaza boyanmış tanklarda tutulmalıdır. Agregalar periyodik olarak ıslatılmalı ama agregalarda farklı nem oranlarının oluşmamasına dikkat edilmelidir. Düşük çimento dozu ve hidratasyon ısısı duşuk çimentolar tercih edilmelidir. Döküm yerine ulasan beton bekletilmeden yerleştirilmeli ve vibrasyon kısa surede tamamlanmalıdır. Dokumun gecikmesi halinde priz geciktirici kimyasal katkılar kullanılmalıdır.

Gece beton dokumu tercih edilmelidir. Dokum sırasında taban ve kalıplara su püskürtülmesi beton karışımındaki suyun emilmemesi açısından yararlıdır. Böylece, betonla temas edecek yüzeylerin sıcaklığını düşürerek nem miktarı arttırılabilir. Dökümden sonra ilk yarım saatten başlayarak 72 saat boyunca su kuru uygulanmalı, buharlaşma ve su kaybına karsı yüzeyler su geçirmez örtüler ile rüzgara karsı da rüzgar koruyucularla örtülmelidir. Normal betonarme yapılarda kur suresi yaz aylarında en az üç gün olmalı, yüzey sürekli nemli tutulmalıdır. Günes ve rüzgarın doğrudan etkisine karsı korumak için açıkta kalan beton yüzeyler, ıslak çuval ve plastik örtü gibi malzemelerle örtülmelidir.