TRANSKUTANÖZ ELEKTRİKSEL SİNİR SİMÜLASYONU Biyomedical.WordPress.com

TARİHÇE TENS ilk kez 1919 yılında kullanılmaya başlanmıştır. İlk kez Wall ve Sweet cilt üzerine yerleştirilen elektrotlar aracılığı ile periferik sinirlerin elektriksel olarak uyarılması sonucunda kronik ağrının geçici olarak düzeldiğini bildirmişlerdir.

İÇİNDEKİLER TARİHÇE TENS NEDİR? TEKNİK ÖZELLİKLER KAPI KONTROL TEORİSİ TENS UYGULAMALARI KULLANIM ALANLARI ELEKTRODLARIN VÜCUDA BAĞLANMASI ELEKTROD ÇEŞİTLERİ KAS KONTRAKSİYONU VE KAS GÜÇLENMESİ AVANTAJLAR DEZAVANTAJLAR İSTATİSTİKLER GÜVENLİK ÜRETİCİ FİRMALAR

1965'de ağrının Melzack ve Wall tarafından "Kapı Kontrol Teorisi" ile tanımlanmasının ardından ağrının elektrik akımlarıyla azaltılmasına büyük ilgi duyulmuş ve TENS ile yapılan araştırmalarda ve onun tedavide kullanımında büyük artışlar görülmüştür.

  Ağrı kontrolü için elektriksel stimülasyon ilk olarak eski Yunanistan'da kullanıldı. Bir sahilde deniz balığına elektrik verilerek ağrının hafifletildiği Scribonius Largus tarafından beyan edildi. 16. yy’ dan 18. yy’ a kadar çeşitli elektrostatik cihazlar baş ağrısı ve diğer ağrılar için kullanıldı.

19. yy’ da elektrat diye adlandırılan bir cihaz ve daha pek çok cihaz ağrı kontrolü ve kanser tedavileri için kullanıldı. Elektrat 20. yy‘ a kadar kullanıldı; fakat taşınabilir bir cihaz değildi ve uyarı kontrolü sınırlıydı. İlk modern Tens cihazının patenti Amerika tarafından 18 Temmuz 1974'te alındı.

Spinal kortta elektrotları vücuda yapıştırmadan önce kronik ağrı hastalarının elektriksel uyarıya toleransını test etmek amacıyla kullanıldı. Epilepsi, parkinson ve diğer hastalıkların tedavisi için elektriksel uyarı cihazı geliştirildi.

TRANSKUTANÖZ ELEKTRİKSEL SİNİR STİMÜLASYONU TENS (Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation) Amerikan Fiziksel Terapi Kurulu (APTA) tarafından ağrı kontrolü için deriye uygulanan elektriksel akım uygulaması olarak tanımlanır. TENS yöntemi deri üzerinden kas ve sinir uyarım yöntemidir. Bu yöntemde sinir ve kaslar, deri üzerinden elektrotlar ile, farklı frekans ve yoğunlukta elektrik akımları kullanılarak uyarılırlar. Uyarının amacı ağrı modülasyonu için sinir bağlantılarındaki iletimi engellemektir.

Tens yöntemi fizyoterapide; kas kasılmalarını, gevşemelerini sağlamak, acı dindirmek, sedatif etki sağlamak için kullanılır. Kas kasılması sağlamak için kasların motor noktalarına gereken dalgalar uygulanır. Aynı zamanda kasların istem dışı çalıştırılması ile kaslardaki şekerin yakılması, fazla kalorilerin harcanmasını ve kasların güçlenmesini sağlar. Bu ünite genelde iki veya daha fazla elektrot kullanılarak deriye yapıştırılır.

Tens, alçak frekans yüksek akımla kullanıldığında, beyindeki vücut ağrı kontrol sistemi harekete geçer. Endorfin gibi vücudun ağrı hafifletici, İmpusların beyne iletilmesini önleyici ve Vücuttaki kan dolaşımını arttırıcı maddelerin üretimi artar.

TENS tedavisi küçük, taşınabilir  ve genelde pille çalışan cihazlar aracılığı ile uygulanmaktadır. TENS deriye yapıştırılmış elektrotlar vasıtası ile cilt yüzeyine yakın sinir dokusunun çok düşük şiddetli elektrik akımları ile uyarılmasından ibarettir. TENS' in gelişmesi sayesinde elektrik akımıyla ağrı tedavisinin önemi artmıştır.

Başlangıçta TENS, ağrı kontrolünde bir yöntem olan dorsal kolon elektrik stimülatörünün bir yan ürünü olarak geliştirilmiştir. Bu stimulatör cerrahi olarak vücut içine yerleştirilir. Noninvazif bir teknik olarak geliştirilen TENS ise çoğu hastada ağrının azaltılmasında yeterli olduğundan dorsal kolon stimülatörü gibi cerrahi bir girişime gerek kalmadan uygulanır.

Tens kas iskelet sisteminden, iç organlardan ya da sinir sisteminden kaynaklanan akut ya da kronik ağrıların tedavisinde kullanılmaktadır. Aynı zamanda periferal dolaşım problemlerini çözmede ve yara iyileşmesini desteklemede etkin olduğu kanıtlanmıştır. Tens tek başına bir tedavi yöntemi olmakla beraber farmakolojik ve diğer fizik tedavi yöntemlerine destek olacak şekilde de kullanılabilir. İlaç ve akapunktur tedavisi gibi diğer yöntemlerle kombine şekilde de kullanılabilir.

Piyasada 2 tip TENS Cihazı vardır: ÜNİTE ÇEŞİTLERİ   Piyasada 2 tip TENS Cihazı vardır: Bir tanesi basitleştirilmiş versiyon olarak piyasaya sürülmüş LCD ekranlı ve dijital kontrollü, fazla fonksiyonel olmayan, diğeri ise daha karmaşık bir ünitedir. Sağlık profesyonelleri tarafından kullanılmak üzere programlanmış olan bu kompleks versiyon dijital veya analog olarak kontrol edilebilir. Bazı modeller hastanın kendi ayarlarını yapmalarını sağlayacak şekilde üretilmişdir.

TEKNİK ÖZELLİKLER TENS ünitesi bir bateri, bir veya daha fazla elektriksel sinyal jeneratörü, iki veya daha fazla elektrot ile işlem görür. Küçük ve programlanabilirdir. Sinyal genişliği, frekans ve şiddeti değiştirilebilir. Jeneratörler uyarıyı değişken sinyal oranı, sinyal genişliği, akım değerleriyle iletir. Tercih edilen dalga form bifaziktir.

Tek yönlü akımın etkilerinden korunmak için uyarı parametrelerinin genel kurulumu aşağıdaki gibidir: - Akım düşük seviyede, eşiğin üzerinde, - Sinyal genişliği 10-1000 mikrosaniyede, - Genellikle yüksek frekansta (>50 Hz) , - Eğer uyarı şiddeti yüksek ise 0,5-10 Hz arasında çalıştırılır.

KAPI KONTROL TEORİSİ Ağrılı uyarı meydana geldiğinde, bilgi C fiberler tarafından T hücrelerine taşınır ve kapıyı açar. Talamus kortekse ağrı gönderimine izin verir. Kapı kontrol teorisi kortekse nosiseptif (zararlı uyarı) bilgi gönderimini engeller. Kapıyı kapatmak için önerilen mekanizma, C fiberlerin uyarılarının aktive edilmiş miyelinli fiberlerde sinyaller tarafından engellenmesidir.

Yüksek frekanslı TENS, Melzack ve Wall’un 1965’te sundukları kapı kontrol teorisine uygun şekilde bir etki sağlar. Bu teoriye göre, A Beta liflerine gönderilen uyarımlar ağrı duyusunun üst merkezlere taşınarak algılanmasına engel olurken, ağrının spinal kord seviyesinde kalmasını sağlarlar. A-Beta liflerinin elektriksel uyarım eşikleri düşüktür, yani bu sinirler deriden yapılacak bir uygulama ile uyarılabilirler.

Bu uyarımlar A-Alfa motor efferentlerini uyarırlar ve ağrılı bölgede gözle görülebilir bir kontraksiyon oluştururlar. Kaslarda oluşan bu uyarım sonucu vücuttan endorfin salınımı ve dolaylı yoldan ağrının azaltılması mümkün olur. Bu uygulama türünde uyarım frekansı genel olarak 2 Hz düzeyindedir.

TENS UYGULAMALARI Ağrının tedavi edilmesinde güvenilir ve etkili olduğundan ve "Besin ve İlaç Yönetimi" (FDA) onayını aldığından TENS birçok cerrahi girişimden sonra ve çeşitli hastalıkların yol açtığı akut ve kronik ağrılarda kullanılır. FDA medikal cihaz kullanım yönetmeliğine göre TENS’ in hastaya dağıtımı ve uygulanması lisanslı bir doktor tarafından yapılmalıdır.

TENS KULLANIMI TENS uygulamalarında elektrot konumlandırılması çok önemlidir. Genellikle elektrotlar ağrılı yüzey üzerinde konumlandırılır. Fakat kutanöz sinirler, sinir başlangıç noktaları, akupunktur bölgeleri daha iyi yarar sağlayabilir. Elektrotlar, deri yüzeyine yapıştırılmış bir antenden güç alan alıcılara bağlanmıştır.

TENS KULLANIM ALANLARI Bel ve boyun fıtıkları   Boyun Ağrıları               Eklem Ağrıları                   Bel Ağrıları                       Romatizma                        Böbrek Hastalıkları            Aşırı Yorgunluk                 Amaliyat Sonrası Ağrılar    Varis                                 Migren                              Selülit                                                       

Romatizma Bel Tutulması Kireçlenme Menstruasyon (Adet Görme) Kısmi Geçici Felç Belde ve Boyun Bölgesinde Disk Kayması Siyatik Kramp Tansiyon Menopoz Zayıflama 

HANGİ TİP AĞRILARDA TENS KULLANILIR? TENS pek çok ağrı çeşidinin tedavisinde kullanılabilir; Uzun süren ağrılar ile cerrahi sonrasında gelişen ağrılarda kullanıldığı gibi kaslardan ya da eklemlerden kaynaklanan ağrıların tedavisinde de yararlı bir seçenek olabilmektedir. TENS yan etkisi olmayan bir tedavi seçeneği olup ağrı kesici ilaçları alamayan kişilerin tedavisinde de etkin olarak kullanılmaktadır.

Ağrı kesicilerin alışkanlık yapmasından endişe edilen durumlarda da ağrı kesiciler ile TENS tedavisi kombine olarak kullanılmaktadır. Böylece kişinin kimyasal bir maddeye bağımlılık geliştirmeden tedavi edilmesi mümkün olmaktadır.

ELEKTROTLAR HANGİ KRİTERLERE GÖRE VÜCUDA YAPIŞTIRILIR? Elektrotlar ağrı noktasının tam üzerine, yakınına, ağrı noktası ortaya alınacak şekilde iki elektrot arasına veya ağrı noktası ile bağlanan sinirlerin üzerine yapıştırılır.

Silikon lastik elektrotlar ELEKTROT ÇEŞİTLERİ Silikon lastik elektrotlar Uzun ömürlü ve ekonomiktir.

Yapışkan elektrotlar Kullanımı kolaydır.

Özel elektrotlar Her türlü kullanım yeri için özel hazırlanmıştır.

Aluminyum elektrotlar Yüksek derecede iletkendirler.

KAS KONTRAKSİYONU VE KAS KUVVETLENDİRME TENS, kalın çaplı afferent sinir liflerinin (A delta lifleri) uyarılmasıyla, ağrının azaltılması amacıyla, deriye değişik elektrik akımı veren elektrotlarının uygulanmasıdır. Birçok fizik tedavi uzmanı TENS ünitelerini diğer stimülatörlerden daha küçük oldukları ve pille çalıştıkları için tercih ederler.

KULLANILAN ELEKTROTLAR Elektroterapide tedavi amacıyla çok çeşitli elektrot tipleri kullanılmaktadır. Elektrotlar değişik şekil ve büyüklüktedir. Güçlü bir uyarımdan kaçınma ve istenilenin aksine ağrıyı artırmamak için elektrotların 4 cm2 den küçük olmaması gerekir. .

Elektrotlara akım ileten kabloların, negatif veya pozitif kutuplara bağlantısını belirtmek üzere ayrı renkte olmaları istenir. Bu renkler çoğunlukta kırmızı ve siyahtır. Akımın uygulanacağı bölge ile elektrotlar arasında daha iyi empedans uyumu sağlamak ve uygulanan akımdan kayıp olmasını engellemek için elektrot yüzeylerine jel sürülmesi ya da elektrotlar için ıslak sünger pedlerin kullanılması gerekmektedir.

TENS CİHAZININ AVANTAJLARI İlacın yan etkilerinden dolayı sonradan görülen zararlar TENS terapisinde yoktur. Her türlü kullanım için çeşitli elektrotlar hazırlanmıştır. TENS aynı zamanda kan dolaşımını arttırmakta da kullanılabilir, bu yönüyle bacak ülserlerinin tedavisinde de etkin bir seçenek olarak düşünülebilir.

TENS CİHAZININ DEZAVATAJLARI Nadir olarak görülen derideki kızarıklıklar kullanılan jele, elektrot maddelerine ve elektrik akımına karşı olabilecek alerjilerden ileri gelirler. 1997'de Oxford Üniversitesi'nde yapılan çalışmalara dayanarak TENS'in postoperatif (ameliyat sonrası ) ağrı ve doğum ağrılarında etkili olmadığı belirtilmiştir.

İSTATİSTİKLER Başarı oranı ortalama %60 civarındadır. TENS terapisinin etkisi büyük klinikler ve bilimsel araştırmalar sonucu kanıtlanmış ve 20 yıldan fazla bir süredir birçok ülkede kullanılmaktadır.

GÜVENLİK TENS elektrotları asla gözde veya göze yakın; ağızda, şakaklarda, boynun ön kısmında (hipertansiyon riski yüzünden), uyuşmuş deri bölgesinde, yaralı deride, kırık bölgelere yakın deri yüzeylerinde, trigeminal sinirlerin üzerinde veya yakınında kullanılmamalıdır. TENS epilepsi hastalarında kullanılabilir.

Hamile bayanlarda da kullanılabilir; fakat uterus bölgesi civarında kullanılmamalıdır , çünkü gelişen fetüse elektriksel uyarı gönderiminin etkisi bilinmemektedir. Tens cihazı kalp pili taşıyan hastalarda kullanılması risk taşıdığı için sakıncalıdır. Eğer hasta kalp hastasıysa, göğüs kafesi üstünde kullanımı sakıncalıdır.  

ÜRETİCİ FİRMALAR Pyrawork medical systems Medomer Wollex Vivocare Scaneo Beurer Omron Lanaform Compex İntelect Acura Tepemedikal Cefar

Biyomedical.WordPress.com TEŞEKKÜRLER…