www.farukdemir.info.tr X-ışınları 7. Ders Doç. Dr. Faruk DEMİR

PROBLEMLER VE ÇÖZÜMÜ DEVAM www.farukdemir.info.tr PROBLEMLER VE ÇÖZÜMÜ DEVAM 2 MMM216 X- ışınları 7. Ders

X-IŞINLARININ UYGULAMALARI www.farukdemir.info.tr X-IŞINLARININ UYGULAMALARI SOĞURMA VASITASIYLA KİMYASAL ANALİZ Bir karakteristik x-ışınının dalga boyu onun bir karakteristiği olduğu gibi soğurma kıyısı dalga boyu da soğurucunun karakteristik bir özelliğidir. Bu nedenle, eğer birçok element içeren bir numune bir soğurucu olarak kullanılırsa ve eğer bu numunenin oluşturduğu azaltma (veya soğurma) dalga boyunun bir fonksiyonu olarak ölçülürse soğurma kıyıları belli olur. Bu soğurma kıyılarının dalga boyu numunedeki elementlerin hangi elementler olduklarını söylemeye yardım eder. Eğer kıyılarının her birinde gerçekleşen soğurmadaki değişim ölçülürse metot nitel hale de konabilir. 3 MMM216 X- ışınları 7. Ders

X-IŞINLARININ UYGULAMALARI www.farukdemir.info.tr X-IŞINLARININ UYGULAMALARI Dalga boyu kontrol edilebilen diğer bir monokromatik x-ışını kaynağı gerektirir. Böyle bir x-ışını kaynağı genellikle bir x-ışını tüpü tarafından uyarılan farklı elementlerin karakteristik x-ışınları kullanılarak farklı dalga boylarından x-ışınları elde edilebilir. Burada kullanılan elementlerin atom numaraları Z, Z+1, Z+2,…. şeklinde değişiyorsa süreksiz olarak değişen karakteristik x-ışınları elde edilir. Bu sürekli x-ışınları gibi her dalga boyunu taramasa da soğurma ölçümü almak için oldukça pratik bir araçtır. 4 MMM216 X- ışınları 7. Ders

X-IŞINLARININ UYGULAMALARI www.farukdemir.info.tr X-IŞINLARININ UYGULAMALARI Soğurma Kıyısı Metodu Birçok element içeren bir numunedeki A elementinin konsantrasyonunu belirlemeye çalışalım. Tek düze kalınlığa sahip olacak şekilde hazırlanan bir numune dalga boyu kontrol edilebilen bir x-ışını şuasına konulur ve A elemanının soğurma kıyısının her iki tarafındaki bir seri dalga uzunlukları için numuneden geçen x-ışınlarının I şiddetleri ölçülür. Sonuçta bağlayan eğri, geçirilen şiddet, kenarın uzun dalga boyu kıyısında birdenbire artacağından Şekil ’deki gibi olacaktır. 5 MMM216 X- ışınları 7. Ders

X-IŞINLARININ UYGULAMALARI www.farukdemir.info.tr X-IŞINLARININ UYGULAMALARI 6 MMM216 X- ışınları 7. Ders

X-IŞINLARININ UYGULAMALARI www.farukdemir.info.tr X-IŞINLARININ UYGULAMALARI 7 MMM216 X- ışınları 7. Ders

X-IŞINLARININ UYGULAMALARI www.farukdemir.info.tr X-IŞINLARININ UYGULAMALARI 8 MMM216 X- ışınları 7. Ders

X-IŞINLARININ UYGULAMALARI www.farukdemir.info.tr X-IŞINLARININ UYGULAMALARI 9 MMM216 X- ışınları 7. Ders

X-IŞINLARININ UYGULAMALARI www.farukdemir.info.tr X-IŞINLARININ UYGULAMALARI 10 MMM216 X- ışınları 7. Ders

X-IŞINLARININ UYGULAMALARI www.farukdemir.info.tr X-IŞINLARININ UYGULAMALARI 11 MMM216 X- ışınları 7. Ders