Bazal ganglionlar:Çekirdekler; Putamen, kaudat, subtalamik çekirdek (Luy’s body),Substansiya nigra, Globus pallidus, n.accumbens
globus palIidus: internal/eksternal substantia nigra: pars reticulata, pars compacta,
Terminoloji:: Neostriatum (Dorsal striatum):Kaudate+putamen Ventral Striatum (limbik striatum):N.acccumbens Corpus Striatum:Neostriatum+ventral striatum Striatum:Caudate+putamen+G.Pallidus
putamen ve globus pallidus:lentiform,lentiküler çekirdek
Girdiler:kaudat ve putamene (giriş kapısı): Substansiya nigra kompakt bölüm ve motor korteks alanlarından
Substansiya nigra retiküler bölüm, Globus pallidus internal çıktı kapısı: Gerisin geriye talamus aracılığı ile motor korteks alanlarına Beyin Sapına
Nörotransmitter devreleri: Motor korteksden kaudat ve putamene gelen yollar glutamat kullanır(eksitatör) Substansiya nigra kompakta dan kaudat ve putamene gelen yollar dopamin kullanır Neostriatum (kaudat ve putamen) çıktıları:direkt ve indirekt yollar: GABA’erjik Globus pallidus internal ve substansiya nigra retikülerden talamusa çıktı :GABA kullanır(inhibitör) Talamustan gerisin geriye motor korteks alanlarına yol:glutamerjik Substansiya nigra kompaktadan kaudat ve putamene gelen dopaminerjik yollar direkt yolu aktive,indirekt yolu inhibe eder
Nucleus akumbens (ventral striatum) bazal önbeyinde İnput: limbik alanlardan insula, amygdala and hippocampus. Dopaminerjik innervasyonu: ventral tegmental alandan
ventral tegmental alandan: 1- mesokortikal sistem:Dorsolateral prefrontal alana: yürütücü işlevler 4-mesolimbik sistem: akumbens çekirdeği ve limbik yapılara
Mezolimbik dopaminerjik sistem:ödül yolağı Bireyin doğal ödüllere (yiyecek, seks, sosyal ödüller) verdiği yanıtları düzenler, motivasyon ve güdüleri düzenlemede önemli Bireye ödül kazanmak için ne yapması, neyi tekrar etmesini söyler:
Bu yolun moderatörleri: endojen ve eksojen opiatlar:;endorfin, enkefalinler: Endorfinler:GABA’erjik internöronlara: Endorfin seviyesini arttırırsanız (endojen ya da eksojen): akumbens dopaminle daha fazla uyarılacak: positif pekiştirme (positive reinforcement)
Kronik stimulasyon: homeostatik mekanizma: Bağımlılık yapan maddeler bu sisteme etkili: Nikotin kolinerjik sisteme, eroin opiat sisteme ekili Kokain akumbens çekirdeğinde dopaminin etkisini arttırıyor Kronik stimulasyon: homeostatik mekanizma: Down regulasyon:drug toleransı
Beyin Sapına: The substantia nigra pars reticulata (SNr): Otomatik motor hareketlerin kontrolü: yürürken ritmik kol hareketleri
Functions of Basal Ganglia Primitive cortex for voluntary muscular activity Planning of movements Control of complex & reflexive movements Timing of movements Speed of movements Inhibition of motor tone Control the group movements for emotional expression Controls subconscious execution of learned patterns of movement
Hughlings Jackson: Negatif belirtilerin gözüktüğü hastalıklar: hipokinezi, hipertonik kaslar Pozitif belirtilerin gözüktüğü hastalıklar: (release phenomena):hiperkinezi, hipotonik kaslar
Hastalıkları:pozitif belirtilerin gözüktüğü hastalıklar: Kaudat ve putamenin indirekt GABAerjik çıktısında dejenerasyon Atetozis Kore(Chorea) Ballismus Huntington koresi
Negatif belirtilerin gözüktüğü hastalıklar:Parkinson hastalığı Substantiya nigra pars compactadan caudat ve putamene gelen dopaminerjik yollarda dejenerasyon Akinezi Bradikinezi Maske yüz İstirahat tremoru Depresyon+kronik yorgunluk Demans
Parallel Fronto-Striatal Circuits SNC VTA 25
Bazal Ganglia Devreleri
Putamene göre daha yeni bir yapı,baş kısmı ise kaudatın en yeni yapısı Kaudat:Baş,gövde ve kuyrukdan oluşur Serebrumun tüm loblarına uzanır:Frontal lobun anterioründen başlar, posterior olarak parietal ve oksipital loplardan geçer, ‘’C’’ harfi şekinde dönerek temporal lopta sonlanır Putamene göre daha yeni bir yapı,baş kısmı ise kaudatın en yeni yapısı
Okulomotor devre: Frontal ve suplementel motor göz alanlarından:Kaudat gövdeye Direkt ve indirekt yollarla Talamus aracılığı ile frontal göz alanına ve superior kolikulusa İstemli göz hareketlerinde bozukluk
Dorsolateral prefrontal devre: Executive functions: planlama,planların yürütülmesi,strateji belirleme/değiştirme (switch), kompleks problemlerin çözümü,çalışma belleği Yürütücü işlevlerde bozukluk,motor planlama bozuklukları Yaratıcılık, insiyatif kaybı,merak kaybı,duygu , güdü,yargı ve düşünmede yavaşlık, apati,amaca yönelme veya ardışık düşünceyi sürdürememe
Lateral orbitofrontal devre: Çevreden gelen uyarıların inhibisyonu, impuls kontrol,empati,mood,sosyal çevreye uyum Hasarı:Disinhibisyon Yargılama, içgörü,öngörü kaybı,dürtüsellik, haz almayı erteliyememe, pişmanlık hissi yitimi, uygunsuz toplumsal tepkiler
Tourette Sendromu: Bazal ganglionlarda atrofi Motor,vokal tikler Yaklaşık 7 yaş:Motor tikler, basitten karmaşığa göz kırpma,omuz sallama,koklama,alkışlama,eğilme,el kol hareketleri ekopraksi Vokal tikler:basitten karmaşığa: öksürme, burun çekme,havlama cümle tekrarı sayıklamak ,küfür Ekolali Koprolali Dikkat dağınıklığı, hiperaktivite Yaklaşık 5 yıl sonra:Obsesif kompulsif belirtiler