PROGRAM GELİŞTİRMENİN TEMEL KAVRAMLARI ÖĞr. Gör. Osman albayrak Rize- 2011 osmanalbayrak.wordpress.com

PROGRAM NEDİR? Hedeflere ulaşmak için yapılacak etkinlikler dizgesidir. Eğitimde dört çeşit programdan söz edilebilir. Bunlar ; Eğitim Programı, Öğretim Programı, Ders Programı ve Örtük ( gizil ) Program’dır. osmanalbayrak.wordpress.com

1. Eğitim Programı ( Yetişek ) Eğitim programı; öğrenene, okulda ve okul dışında planlanmış etkinlikler yoluyla sağlanan öğrenme yaşantıları düzeneğidir ( Demirel, 2005 ). Eğitim programının ögeleri ve aralarındaki ilişkiler şematik olarak şöyle gösterilebilir: HEDEF ( Niçin ? ) İÇERİK ( Ne ? ) ÖĞRENME- ÖĞRETME SÜRECİ ( Nasıl ? ) ( ÖĞRETİM DURUMLARI ) DEĞERLENDİRME ( Ne kadar ? ) osmanalbayrak.wordpress.com

Eğitim programının en temel ve en önemli öğesidir. Hedef ( Amaç ) : Yetiştirilecek bireyde bulunması uygun görülen, eğitim yoluyla kazandırılabilir istendik özelliklerdir. Eğitim programının en temel ve en önemli öğesidir. osmanalbayrak.wordpress.com

PROGRAMIN TEMEL ÖGELERİ 2. İçerik: Bir programın içinde bulunması gereken, öğretilecek konuların düzenlenmiş bütünüdür. İçeriği, konu alanı uzmanı ve program geliştirme uzmanı birlikte belirlemelidir. 3. Eğitim Durumları ( Öğretme – Öğrenme süreci); Öğretim stratejileri, yöntemler, teknikler, araç gereçler, İpucu, öğrenci katılımı, zaman, pekiştireç, dönüt, düzeltme, öğretmen davranışları, öğrenci davranışları yer alır. 4. Değerlendirme (Sınama Durumları): Öğrencide gözlenmeye karar verilen istendik davranışların kazanılıp kazanılmadığı hakkında bir yargıya varma işidir. PROGRAMIN TEMEL ÖGELERİ osmanalbayrak.wordpress.com

EĞİTİM PROGRAMININ YARARLARI 1. Eğitim faaliyetlerine yön verir. 2. Aynı eğitim basamaklarındaki okullarda amaçların aynı yönde gerçekleşmesini sağlar. 3. Eğitimde verimi arttırır. 4. Öğretmenlere rehberlik eder. 5. Zamandan tasarruf sağlar 6. Öğrenmeyi kolaylaştırır. osmanalbayrak.wordpress.com

EĞİTİM PROGRAMININ ÖZELLİKLERİ 1. İşlevsel olmalıdır. 2. Esnek olmalıdır 3. Özel ve genel olma özelliği olmalıdır. 4. Uygulanabilir ve uygulayıcılara yardımcı olmalıdır. 5. Bilimsel olmalıdır. 6. Bir amaca yönelik olmalıdır. 7. Ekonomik olmalıdır. 8. Çerçeve program özelliği olmalıdır. 9. Toplumun değer, görüş ve isteklerine uygun olmalıdır. 10. Milli Eğitimin amaçlarına uygun olmalıdır osmanalbayrak.wordpress.com

2. Öğretim Programı Eğitim programı doğrultusunda öğrenciye kazandırılması düşünülen özelliklerin ders kümeleri olarak planlanmasıdır. Ya da , Okulda ya da okul dışında bireye kazandırılması planlanan bir dersin öğretimiyle ilgili tüm etkinlikleri kapsayan yaşantılar düzeneğidir. osmanalbayrak.wordpress.com

Öğretim Programı aynı zamanda ; Sınıflarda okutulacak konuları Bunların amaçlarını Her dersin sınıflara göre haftada kaç saat okutulacağını Öğretim metotlarını tekniklerini gösteren bir kılavuz olarak kabul edilir. osmanalbayrak.wordpress.com

Eğitim ve Öğretim programı arasındaki temel fark Eğitim programı “ Ne ?” sorusuna yanıt arar . Tasarıdır , plandır, programlama sürecidir. Öğretim Programı ; “ Nasıl ? “ sorusunu yanıtlar. Bir uygulamadır. Stratejilere , yöntemlere , öğretmen niteliklerine odaklanır osmanalbayrak.wordpress.com

3. Ders Programı Bir ders süresi içinde planlanan hedeflerin bireye nasıl kazandırılacağını gösteren tüm etkinliklerin yer aldığı bir plandır. osmanalbayrak.wordpress.com

Eğitimde Program Hiyerarşisi Eğitim programı Öğretim programı Ders programı Ünitelendirilmiş yıllık plan Günlük Ders plan osmanalbayrak.wordpress.com

Posner`in Eğitim Programı Sınıflaması Resmi (kuramsal, açık, yazılı) program İşlevsel (gözlenen, gerçekleşen, uygulanan) program İhmal edilen (geçersiz, görmezden gelinen) program Örtük (gizli, yazılı olmayan) program Ekstra program osmanalbayrak.wordpress.com

Resmi (kuramsal, açık, yazılı) Program Tanımlanmıştır. Yazılı bir doküman haline getirilerek eğitim otoritelerince onaylanmış ve okullara gönderilmiştir. Eğitim felsefesini ve politikasını yansıtır, resmidir, teoriktir, açık ve ilan edilmiştir. Tasarıdır, varsayımsal olarak olması gerekeni ortaya koyar. osmanalbayrak.wordpress.com

İşlevsel (gözlenen, gerçekleşen, uygulanan) Program Okulda öğretmenler aracılığıyla uygulamaya konulan programdır. Okuldan okula farklılık gösterebilir. Kuramın uygulamaya dönüşmesidir. Resmi programın okula, çevreye ve öğretmene göre farklılaşmasıdır. Resmi programın uygulamada yaşama geçirilmiş biçimidir. Bu nedenle daha somuttur. osmanalbayrak.wordpress.com

İhmal Edilen (geçersiz, görmezden gelinen) Program Resmi programın atlanan, eksik bırakılan, üstünkörü geçiştirilen yanlarını oluşturur. Bu durum okulun sahip olduğu olanaklardan ya da öğretmen yeterlik, tutum ve davranışlarından da kaynaklanabilir. Örneğin, fen laboratuarı olmayan okullarda bazı deneylerin yapılmaması, liselerde LYS`soru çıkmayan konuların üstünkörü geçilmesi ya da işlenmemesi osmanalbayrak.wordpress.com

Ekstra Program Resmi program dışı olan örtük programdan farklı olarak planlı olan; sportif, sanatsal, kültürel etkinlikleri kapsar. Öğretmenlerin gözetim ve rehberliği altındadır. Katılım, gönüllülük esasında dayalıdır. Okulun fazladan düzenlediği çalışmalardır. Okul korosu, öğrenci toplulukları, konferanslar gibi. osmanalbayrak.wordpress.com

Örtük (gizli, yazılı olmayan) Program İlk olarak Jackson (1968) tarafından ortaya atılmıştır. Resmi programda yazılı olarak yer almayan, kasıtlı olarak düzenlenmemiş ve planlanmamış öğrenmeleri içeren programdır. Resmi programı destekleyen ya da engelleyen daha çok okul kültürü ve ikliminden kaynaklanan, kurumdaki bireylerin sahip olduğu inanç, değer, tutum ve yaklaşımlardan doğan program türünü yansıtır. osmanalbayrak.wordpress.com

PROGRAM TASARISI HAZIRLAMA VE HEDEFLERİN BELİRLENMESİ - YAZIMI

Bir program tasarısı ; Ölçme- Öğelerinden oluşur

Eğitim Durumları “ Nasıl ? “ Hedef “ Niçin ? “ İçerik “ Ne ?” Eğitim Durumları “ Nasıl ? “ Ölçme- değerlendirme “ Ne kadar ? “ Sorularına cevap arar

Türk Milli Eğitiminin Genel Amaçları 1973 tarihli 1739 sayılı Temel Eğitim Kanunu’nda belirtilmiştir. Eğitimde hedefler dikey hedefler ve yatay hedefler olarak ikiye ayrılır.

1. Dikey Hedefler ;  a. Uzak Hedefler: Ülkenin politik felsefesini yansıtır. Örnek: Türkiye’nin Avrupa birliğine girmesi çalışmaları, ülkenin çağdaş uygarlık düzeyine ulaşması uzak hedeflerdir.  b. Genel Hedefler: Öğretim kademelerinin ve okulların hedefleridir. Okulun iş görüsünü yansıtır. Uzak hedeflerin yorumudur. Örnek: İlköğretimin hedefleri, ortaöğretimin hedefleri.  c. Özel Hedefler: Öğrenciye kazandırılması uygun görülen özellikler ya da bir çalışma alanı için hazırlanmış olan hedeflerdir. Örnek: Matematik dersinin hedefleri, ünite hedefleri, konunun hedefleri.

2. YATAY HEDEFLER ( AMAÇLAR ) Hedeflerin aşamalı sınıflandırılmasıdır. Bloom taksonomisine göre yapılır. Amaçlar 3’ ayrılır: Duyuşsal Amaçlar Psiko-motor Amaçlar (Devinişsel ) Bilişsel Amaçlar

BİLİŞSEL HEDEFLER ( Bloom ) KARMAŞIK ÜST BASAMAK DEĞERLEN-DİRME SENTEZ ( Birleştirme – Yaratma ) ANALİZ ( Çözümleme ) BASİT ALT BASAMAK UYGULAMA KAVRAMA ( Anlama ) BİLGİ ( hatırlama )

Eğt. Plan. Ve Değ. İle ilgili temel kavramların bilgisi BİLİŞSEL HEDEF ÖRNEKLERİ: 1. Bilgi Basamağı ( Hatırlama ): Bilgiyi olduğu gibi tekrar etmek. Öğrenme, hatırlama, tanıma; öğrenci kendinden bir şey katmaz. Örnek; Eğt. Plan. Ve Değ. İle ilgili temel kavramların bilgisi Bilgisayarda donanım parçalarını tanıyabilme Bilgisayar donanımıyla ilgili terimler bilgisi Sosyal bilgiler dersinde geçen başlıca tarihi olguların bilgisi Fen bilgisi dersinde başlıca kavramların bilgisi

2. Kavrama ( Anlama ) Basamağı: (kavrayabilme, açıklayabilme, yorumlayabilme vs.) Bilgiyi kendi cümleleri ile ifade etme kendisine ait örnekler vermek Örnekler Eğitimde program modellerinin özelliklerini kavrayabilme Coğrafya dersi ile ilgili haritaları okuyabilme İstatistik dersinde bazı ölçme puanlarını grafikle gösterebilme Bilgisayar dersinde kelime işlem programlarının özelliklerini kavrayabilme

3. Uygulama Basamağı: (Yapabilme, hazırlayabilme, uygulayabilme vs 3. Uygulama Basamağı: (Yapabilme, hazırlayabilme, uygulayabilme vs.) Bilgileri yeni bir sorunun çözümünde kullanma. Bilgileri yeni duruma uygulama Örnekler Eğt. Planlama dersinde kendi alanı ile ilgili günlük plan hazırlayabilme Eğt. Planlama dersinde kendi alanına uygun öğretim yöntemlerini kullanabilme Matematik dersinde dört işlemden yararlanarak problem çözebilme Bilgisayar dersinde donanım parçalarını kurallarına uygun şekilde çıkarabilme Bil. Dersinde bilgisayarın temel donanım bileşenlerinin kurulumunu yapabilme

4. Analiz ( Çözümleme ) Basamağı: (Ögelerine ayırabilme, analiz edebilme, çözümleyebilme vs.) Parçalara ayırma, parçalar arasındaki farklılıkları bulma, benzerlik ve farklılıkları bulma, ilişkileri saptama. Birey durumu kendisi çözümler. Başkasının bilgilerini tekrarlamaz. Akıl yürüterek sonuca ulaşır.  Örnekler Eğt. Planlama dersinde program ögeleri arasındaki ilişkileri ayırt edebilme Kimya dersinde bir doğal bileşiği elementlerine ayırabilme Bilgisayarda verilerin nasıl işlendiğini saptayabilme

5. Sentez ( Yaratma ) Basamağı: (geliştirebilme,, önerebilme, düzenleyebilme vs.) Çözümlemenin  karşıtı. Küçük parçaları birleştirerek yeni bir şey ortaya çıkarmak. Orijinal bir fikir üretmek. Yeni fikirler ekleyerek yeni şeyler ortaya çıkarır.   ( Not: Bu basamak son düzenlemeye göre , en son basamak olarak nitelendirilmiştir) Örnekler Eğt. Planlama dersinde alanıyla ilgili yeni bir program tasarısı hazırlayabilme Bil. Programlama dersinde özgün bir program yazabilme

6. Değerlendirme Basamağı: (Yargılayabilme, eleştirebilme, değerlendirebilme vs.) Bir ürünü belli ölçütlere göre eleştirme. Sonucu değerlendirme. İç ve dış ölçütlere göre değerlendirme.  Örnekler Bir ders planını, plan hazırlama ilkelerine göre değerlendirebilme Pprogram modellerini karşılaştırıp, ülkemize uygunluğunu değerlendirebilme Materyal geliştirme dersinde hazırlanmış olan powerpoint sunusunu, sunu hazırlama ilkelerine göre eleştirebilme

DUYUŞSAL HEDEFLER

DUYUŞSAL HEDEFLER KARMAŞIK BASİT KİŞİLİK HALİNE GETİRME ÖRGÜTLEME DEĞER VERME BASİT TEPKİDE BULUNMA ALMA

Kişilik Haline Getirme: Kişinin bu basamaktaki davranışları onun karakterini yansıtır. Bir bakıma dünya görüşünü, yaşam anlayışını ortaya koyar. Kişinin tüm yaşamı boyunca oluşturduğu duyuşsal özelikleri, bu basamakta hem tutarlı olmuş hem de kapsam bakımından genişlemiş ve zenginleşmiştir. Artık kişinin davranışları büyük bir olasılıkla kestirilebilir.Yeni değerler sistemi ile tutarlı tepkide bulunmaktır. Örnek: Trafik kurallarına uymayı alışkanlık haline getirme.

PSİKO-MOTOR ( DEVİNİŞSEL) HEDEFLER YARATMA KARMAŞIK DURUMA UYDURMA BECERİ HALİNE GETİRME MEKANİKLEŞME BASİT KLAVUZ DENETİMİNDE YAPMA KURULMA ALGILAMA ( UYARILMA )

Beden Eğitimi dersinde vücut hareketlerini gözleyebilme PSİKO-MOTOR ALAN 1. UYARILMA (UYARILMA ) Bu basamakta kişi, doğru becerinin nasıl yapıldığını önce dikkatlice izler. Belli bir durumu duyu organlarını kullanarak tanır. Beden Eğitimi dersinde vücut hareketlerini gözleyebilme Fen Bilgisi dersinde temel doğal maddeleri çeşitli duyu organlarıyla tanıyabilme Bilgisayar birimlerini tanıyabilme

2. KURULMA ( HAZIRLIK ) Kurulma bireyin bir yaşantıya ya da davranışa karşı hazır bulunulduğunu ifade eder. Bu basamakta kişi belirli bir beceriyi gerçekleştirmek için vücudunu ya da duyu organlarını uygun konuma getirir. Örnek: Bedenini bisiklet kullanmaya hazır duruma getirme, Keman çalmak için vücudu uygun konuma getirme

3. KLAVUZ DENETİMİNDE YAPMA (Davranışlar öğretmen yardımıyla, öğretmenin gözetimi ya da denetiminde yapılır.) Örnek; Fen Bilgisi dersinde basit deneyleri laboratuarda öğretmen yardımıyla yapabilme Öğretmen yardımıyla istenilen bir enstrümanı çalabilme Bilgisayarın donanım parçalarını öğretmen gözetiminde sökebilme

4. MEKANİKLEŞME Bu basamakta kişi söz konusu beceride otomatikleşmiştir. Ancak beceriyi sergilerken hala öğretmen gözetimindedir. Örnek: Resim dersinde fırçayı hareket ettirebilme, basit bir dans adımını gösterme

5. BECERİ HALİNE GETİRME (Öğrenci, davranışları kendi başına, hiç kimseden yardım almadan; istenilen nitelikte, istenilen sürede ya da istenilen yeterlikte yapabilir.) Örnek: Müzik dersinde melodiyi ezgisine uygun icra edebilme İlk yardım hizmetlerini kurallara uygun yapabilme Bilgisayarda on parmakla yazı yazabilme Bilgisayar donanım parçalarını kurallarına uygun bir şekilde sökebilme Beden Eğ. De.de yüz metreyi 13 saniyenin altında zorlanmadan koşabilme

6. DURUMA UYDURMA (Kazanılan becerilerin yeni bir problem durumuna kolayca uygulanmasıdır. Bilgi transferi söz konudur.) Elde ettiği becerilerle ilk kez karşılaştığı başka bir müzik aletini çalabilme Elde ettiği becerilerle, ilk kez karşılaştığı bir elektronik aleti kolayca sökebilme Elde ettiği becerilerle, programların yeni versiyonlarını kolayca çalıştırabilme

7. YARATMA (Senteze eşdeğerdir 7. YARATMA (Senteze eşdeğerdir. Yeni, orijinal bir şey ortaya koyma esastır.) Yeni ve orijinal bir hareket yapabilme Duygu ve düşünlerini anlatan özgün bir resim yapabilme

SONNNNNNNN osmanalbayrak.wordpress.com