EKSTRAPULMONER TÜBERKÜLOZ Tbc yaklaşık 7000 yıldan beri bilinmekte MÖ 4000 yıllarına ait iskelet kalıntılarında Tbc bulundu MS l700 yıllarında Avrupa’da salgın yapmış ve İngiltere’ deki ölümlerin dörtte birinden sorumlu 1882’ de R. KOCH hastalığın nedenini buldu 1882’de P. ERLICH basilin ARB olduğunu buldu

EPİDEMİYOLOJİ Gelişmiş ülkelerde tbc ileri yaşlarda, gelişmekte olan ülkelerde genç yaşlarda görülmekte WHO’ya göre, dünyada her yıl 10-12 milyon yeni olgu var Her yıl tbc nedeniyle 3 milyon ölüm olmakta 2000’li yıllardan itibaren 4 milyon/yıl ABD’de yıllık insidans 100.000’de 13

EPİDEMİYOLOJİ Ülkemizde kapsamlı bir insidans çalışması yok Sadece Verem Savaş Dispanserleri verilerine göre yıllık insidans 27/100.000 1981-1982 yıllarında 8 coğrafik bölgede 80.000 kişiyi kapsayan prevalans çalışmasında tbc prevalansı binde 3.58 Bu oranın o zamanki rakamsal karşılığı 200.000

EPİDEMİYOLOJİ Sivas İlinde 1999-2001 yılları arasındaki bir retrospektif insidans çalışmasında 881 hasta tespit edilmiş Kadın %42.5 Erkek %57.5 yaş ortalaması 40  21 yıl TB n % Akciğer 423 76 Diğer 133 24

Hastaların yıllara göre dağılımı ve yıllık insidansı (1/100 000) Yıllar TB (n) VSD kayıtlarıyla insidans Tüm ilde İnsidans 1999 340 19,0 44,3 2000 299 12,4 39,0 2001 242 14,2 31,5

MİKOBAKTERİLER Temelde birçok tür içeren, diğer bakterilerden ARB boyanması ve yavaş üremesiyle ayrılan, Mycobacteriaceae ailesinden bakteriler Temelde İnsan patojenleri ve İnsan non-patojenleri olmak üzere ikiye ayrılırlar Hücre duvarlarında balmumu yapısında olan ve temelde mycolic asit olarak adlandırılan uzun zincirli hidrokarbonlar var

MİKOBAKTERİLER İNSAN PATOJENLERİ : İNSAN NON-PATOJENLERİ : MEMELİ TBC BASİLİ YAVAŞ BÜYÜYEN -M.tuberculosis -M.gordonae -M.bovis -M.gastrii -M.africanum -M.terrae complex YAVAŞ BÜYÜYEN POTANSİYEL PATOJEN -M.flavescens -M.avium-intracellulare HIZLI BÜYÜYEN -M.scrofulaceum -M.smegmatis -M.kansasii -M.ulcerans -M.marinum -M.simiae -M.szulgai HIZLI BÜYÜYEN POTANSİYEL PATOJEN -M.fortuitum complex

MİKOBAKTERİLER Balmumu tabakası, -ARB boyanmada -Hücre içine madde alımındaki seçicilikte -Patogenezde önemli rol oynar -Rutin boyalar bu bariyeri geçemez -Karbol fuksin boyasını ısı yardımıyla alır ve % 3’lük HCl içeren Etil alkol ile muamele edilmesiyle aldığı boyayı bırakmaz

MİKOBAKTERİLER Eğer zeminin zıt bir boya (metilen mavisi) ile boyanırsa; -Basiller mavi zemin üstünde pembe renkli görünür Mikobakteriler kimyasal ve fiziksel ajanlara karşı oldukça dirençlidirler; -Güneş ışığında iki saatte inaktive olurlar -l00 derecede l dk içinde inaktive olurlar Ortalama jenerasyon zamanı 24 saat

MİKOBAKTERİLER Tüberküloz Mikobakteriler -M. tuberculosis (en virulan) -M. bovis -M. africanum M. tuberculosis, Aerop, mikroskopik olarak düz veya çubuklar halinde l-4  uzunluğunda ve 0,3-0,6  çapında hareketsiz ve sporsuz bir bakteri

BULAŞMA VE BULAŞICILIK Yiyecek ve içeceklerle bulaşma nadir Gerçek bulaşma hasta bireyin öksürme, hapşırma, konuşma gibi hareketleriyle basillerin havaya yayılması ve buharlaşmasıyla daha küçük partiküllerin oluşması, bu partiküllerin sağlam kişiler tarafından solunum yoluyla alınmasıyla olur Hemen tüm vakalar, havada asılı bulunan 1-5  çapındaki 1-2 basil içeren partiküllerin alınması sonucu oluşur

TÜBERKÜLOZU KOLAYLAŞTIRAN NEDENLER Çocuklar Yaşlılar Uzun süreli immünsüpresif ilaç kullanımı Endemik bölgede yaşamak Hamilelik KOAH Kaşeksi oluşturan durumlar Alkolizm Diabet AIDS Çok sigara içme İmmün sistem baskılanması Kronik Böbrek yetmezliği

AIDS ve TÜBERKÜLOZ HIV infeksiyonu günümüzde tüberküloz sorununa yeni boyutlar getirdi ABD’de normal populasyonda 9,4/l00.000 olan tüberküloz insidansı, AIDS’li hastalarda 3960/l00.000 HIV infeksiyonunun yaygın olduğu l0 Afrika ülkesinde hasta sayısı son yıllarda % l00 arttı AIDS’lilerde etken Mycobacterium avium complex

EKSTRAPULMONER TÜBERKÜLOZ Tüberküloz her doku ve organı tutabilir Akciğer dışında yerleşen ve Ekstrapulmoner Tüberküloz sinsi olarak ilerleyerek primer infeksiyondan yıllar sonra bile ortaya çıkabilir Yada hızla ilerleyerek akut bir tablo oluşturabilir Tüberkülozun endemik olduğu bölgelerde pek çok hastalığın ayırıcı tanısında düşünülmeli

EKSTRAPULMONER TÜBERKÜLOZ Centers for Disease Control (CDC)’nin 1986’da 3942 tüberkülozlu olguyu irdelediği çalışmada; -EPTB oranı %17.5 olarak belirlenmiş -EPTB formlarının dağılımı; %30,9 tüberküloz lenfadenopati %23 tüberküloz plörezi %11.9 genitoüriner tüberküloz %7.3 kemik-eklem tüberküloz %7.3 miliyer tüberküloz %4.6 tüberküloz menenjit %3.3 periton tüberküloz %9.8 diğer formlar

EKSTRAPULMONER TÜBERKÜLOZ PATOGENEZ (1) EPTB, pulmoner odaktan; 1)Direkt (örn. Subplevral odaktan plevral aralığa veya tüberküloz nodülünden perikard veya peritona yayılım), 2)İntralüminal (örn. pulmoner sekresyonların solunum sistemi veya gastrointestinal sistem ile yayılımı), 3)Lenfohematojen yolla yayılır (en sık yayılım)

EKSTRAPULMONER TÜBERKÜLOZ PATOGENEZ (2) Normal seyrinde tüberküloz basili genellikle primer odaktan bir hafta içinde hematojen yolla en iyi kanlanan doku ve organ alanlara gider (Akciğer apeksi, böbrekler, uzun kemiklerin epifizi, vertebra cisimleri vb.) Hücresel bağışıklık geliştiğinde odaklardaki infeksiyon geriler ve asemptomatik kalır

EKSTRAPULMONER TÜBERKÜLOZ EKSTRAPULMONER TÜBERKÜLOZDA KLİNİK (1) Genel semptomlar Tuttuğu organ veya dokuya özel semptomlar 1) Genel semptomlar olguların 1/3’ünde var, HIV(+)’lerde %92 En sık semptomlar; -Halsizlik (%34) -Ateş (%31) -Kilo kaybı (%31) -Dispne (%13)

EKSTRAPULMONER TÜBERKÜLOZ EKSTRAPULMONER TÜBERKÜLOZDA KLİNİK (2) ppd pozitifliği (%75), akciğer grafi bulgusu ve eskiden geçirilmiş tüberküloz veya aktif tüberkülozlu ile yakın ilişki öyküsü önemlidir Olguların %20-25’inde ppd negatifliği ve %50’sinde akciğer grafisinin normal olması tanıyı zorlaştırır Şikayetlerin başlaması ile tanı arasında geçen süre bir hafta-4 yıl arasında değişebilir

RENAL TÜBERKÜLOZ Tbc basillerinin kan yoluyla yayılması sonucu oluşur Renal kortekse gelen basiller eğer doku direnci normalse tahrip edilirler. Eğer basillerin virulansı fazla ve doku direnci düşükse klinik Renal tüberküloz ortaya çıkar Böbreğin harabiyeti için l5-20 yıl geçmesi gerekebilir Kaliks veya pelvis tutulunca klinik ortaya çıkar Tbc foküsleri glomerüllere yakın olarak gözükürler

RENAL TÜBERKÜLOZ Böbrek ve üreterlerde makroskopik ve mikroskopik kalsifikasyonlar olur Gross olarak böbrekler normal gözükse de dikkatle incelendiğinde sarı renkli yumuşak lokalize bir kabarıklık bulunur İleri dönemde parankim tamamen kazeöz madde veya fibröz doku tarafından istila edilmiştir Perinefritik abse nadir de olsa gelişebilir

RENAL TÜBERKÜLOZ Klinik bulgular (1) Çoğu hasta 20-40 yaşları arasında Erkeklerde iki kat daha fazla %20 klinik semptom olmayabilir -Hematüri -Künt ve müphem böğür ağrısı -Pıhtı veya taş geçişine bağlı üreteral kolik -Ateş -Gece terlemesi başlıca semptomlar

RENAL TÜBERKÜLOZ Klinik bulgular (2) Hastalarda tedaviye cevap vermeyen, tekrarlayan sistit %l0 vakada makroskopik hematüri %50 vakada mikroskopik hematüri vardır Şu durumlarda Renal tbc araştırılmalı; l-Uygun tedaviye cevap vermeyen, verse bile tekrarlayan sistit 2-Steril piyüri 3-Makroskopik veya mikroskopik hematüri 4-Kronik, drene olan skrotal sinüs 5-Mevcut veya geçirilmiş tbc öyküsü

RENAL TÜBERKÜLOZ Laboratuvar bulguları %90 idrar analizleri anormal En sık rastlanan bulgu steril piyüri Hematüri ve proteinüri de eşlik eder İdrar ARB %60 pozitif M. Smegmatis ARB boyanabilir Pozitif idrar ARB, kültürle doğrulanmalı İdrar ARB yaklaşık %90 pozitif (mümkünse beş, en az üç kez idrar ARB kültürü yapılmalı) Kobay inokulasyonu

RENAL TÜBERKÜLOZ Radyolojik yöntemler ve bulgular l- PA Akciğer Grafisi: 2-Direkt Üriner Sistem Grafisi: 3-IVP (İntravenöz Piyelografi): Erken safhada IVP normal, lezyon ilerlemişse %90 değişiklikler l- Fokal kalsifikasyon (Sıklıkla tbc) 5-Tesbih şeklinde üreter 2- Üreteral darlık 6-Hidronefroz 3-Üreterlerin düz bir hal alması 7-Parankim kavitasyonu 4-Tirbüşon şeklinde üreter 8-Otonefrektomi

RENAL TÜBERKÜLOZ Diğer radyolojik yöntemler Voiding sistogram Perkütan anterograd piyelografi Arteriyografi Üreteroskopi Sistoskopi USG CT

RENAL TÜBERKÜLOZ IVP:Kalikslerde genişleme ve multiple dolum defektleri (ok) CT: Kalikslerde kalkül (ok) ve debris MR: Sol üst kalikslerdwe belirgin, alt kalikslerde dilatasyon

RENAL TÜBERKÜLOZ Ayırıcı Tanı l- Kronik nonspesifik sistit ve piyelonefrit 2-Medüller sünger böbrek 3-İnvaziv transizyonel Kanser 4-Renal amiloidoz 5-Schistosoma haematobium infestasyonu 6-Coccidiomycosis infeksiyonları

ERKEK GENİTAL TÜBERKÜLOZ Olguların % 80’inde Renal tbc ile birlikte Renal odaktan; -Prostat -Veziküla seminalis -Epididimis, -Testis -Ddiğer organlar yayılır En sık orşit/epididimit Skrotal kitle, abse ,sinus gelişimi önemli Kronik drene olan scrotal sinüs genelde var Oligospermi sıktır ve tedaviye çok zor cevap verir

ERKEK GENİTAL TÜBERKÜLOZ                                Prostat CT (Kontrastlı): Prostat kalsifikasyonu (ok başı), etrafta diffüz granülasyon dokusu

KADIN GENİTAL TÜBERKÜLOZ Olguların çoğu (%94) hematojen yolla oluşmuş endosalpenks tbc’siyle başlar Buradan %50 endometriuma, % 30overlere, %5-l5 servikse ve %l0 vajene yayılır En önemli sorun infertilite Abdominal ağrı ve menstrüel disfonksiyon en sık semptomlar Gebelik ile birlikteyse sıklıkla ektopik Teşhis mentrüel kanama ve operasyonla alınan materyellerden yapılan ARB boyama ve ARB kültürlerle konabilirse de daha çok operasyon sırasında dokuların gözlenmesiyle

KADIN GENİTAL TÜBERKÜLOZ                                Kadın genital CT (Kontrastlı): Overde multiloküle kitle (tubo-ovarian tüberküloz absesi)

TÜBERKÜLOZ ARTRİT Mikobakteriler, Brucella, Sporotrichosis schenckii, Coccidioides immitis, Blastomyces dermatidis, Candida spp ve Borrelia burgdoferi Kronik Monoartrit yapar Eklemdeki infeksiyon yavaş ilerler Vücut ağırlığını taşıyan eklem tbc’ si daha çok 60 yaşından küçüklerde Vücut ağırlığını taşımayan eklem tbc’ si ise daha çok 60 yaşından büyüklerde M. cansasii ve M. marinum gibi non-tbc basiller de artrit yapabilir

TÜBERKÜLOZ ARTRİT DİZ 24 KALÇA 20 EL BİLEĞi 20 AYAK BİLEĞİ 12 İNTERFALANGİEL 12 DİRSEK 8 OMUZ 4

TÜBERKÜLOZ PLÖREZİ Çocuk ve gençlerde primer infeksiyondan birkaç ay sonra, yaşlılarda akciğerdeki kavitesinin plevral boşluğa açılması ile gelişir Yaşlılarda %30 akciğer tbc’si ile birlikte Çoğu olguda < 1 ay süren non-spesifik semptomlar Plöretik ağrı, hafif irritan öksürük ve dispne Olguların %90’ında plevral effüzyon tek taraflı, orta derecede (500-2500 ml) ve sıklıkla sağda %10-30 milier tbc ile birlikte, sıklıkla bilateral

VERTEBRAL TÜBERKÜLOZ İskelet tbc’sinin % 25-50’si omurgayı tutar Omurga tbc’si ya komşuluk yolu, yada hematojen yolla oluşur İlk odak, vertebranın anterior-süperior veya anterior- inferior bölgesi Buradan diğer vertebraya ve intervertebral diske yayılır En sık tutulan alt torasik vertebralar Başlangıçta sırt ağrısı, ilerleyen dönemlerde paralizi ve deformiteler gelişir

VERTEBRAL TÜBERKÜLOZ Hastaların yarısında paraspinal soğuk abseler gelişir Abse materyeli sıkı ligamentöz yapılar tarafından sıkıştırılır; -Lokalize kitle -Supraklaviküler bölgede soğuk abse -Kasıkta soğuk abse -Anal bölgede soğuk abse -Posterior iliak bölgede soğuk abse -Popliteal fossada soğuk abse -Barsaklara açılarak batında gaz görünümü Hastaların yarısında alt ekstremitelerde paralizi gelişir Tüm olgularda iltihabi dokudan yapılan mikroskopiler %50, patolojik incelemeler %75 oranında pozitif

VERTEBRAL TÜBERKÜLOZ Düz vertebra grafisi (AP): Vetebrada çökme (vertebra tbc) Spinal MR: Vertebrada sinyal artışı (vertebra tbc)

VERTEBRAL TÜBERKÜLOZ Spinal MR: T4 de sinyal azalması, vertebral çökme (vertebra tbc) Spinal MR: Bilateral paraspinal abse (vertebra tbc)

MİLİER TÜBERKÜLOZ Sıklıkla çocuklukta görülmekle birlikte son zamanlarda erişkinlerde daha sık Amerika’da yeni saptanan olguların %30’u >65 yaş Endemik bölgelerde ateş 10 günden fazla devam ediyorsa mutlaka düşünülmeli Klasik milier tüberkülozda olguların 2/3’ünde plevral effüzyon (%23-33), peritonit ve menenjit (%17-22) ile birlikte

MİLİER TÜBERKÜLOZ Akut milier tbc: Basillerin tipik doku reaksiyonu verdiği tip Kriptik milier tbc: Uzamış bir hastalık tablosu, bir-iki adet klinik bulgu ve sıklıkla gerilemiş histolojik doku cevabıyla birlikte Non-reaktif milier tbc: Histolojik olarak çok sayıda basillerin olduğu, küçük organize doku cevabının olduğu, sıklıkla septik veya tifoidal klinikle seyreden tip

TÜBERKÜLOZ PERİKARDİT Perikarda komşu bölgedeki lenf bezinden yayılmayla (sık) Hematojen yayılma (az) Akut idiopatik perikarditle karışabilir Konjestif kalp yetmezliği gelişebilir %40 perikard effüzyonu gelişir Hemodinamik durum iyi ise perikardiyosentez yapılmalı

TÜBERKÜLOZ PERİKARDİT Plevral effüzyon birlikte ise tanısal materyal olarak kullanılabilir Perikard sıvısında ortalama l000-2000 hücre/ml (mononükleer) ARB kültürü % 50 pozitif Steroidler, mortaliteyi ve perikardiektomi operasyonunu azaltır Tedaviye rağmen mortalite yüksek (%40)

TÜBERKÜLOZ MENENJİT Az gelişmiş ülkelerin majör problemi Hastalarda yakın zamanda temas sıklıkla var Günümüzde olguların %75’i 20-65 yaş arasında Gelişmekte olan ülkelerde olguların çoğu çocuk

TÜBERKÜLOZ MENENJİT Genelde 2-8 hafta süren; Semptomlar; -Halsizlik -Yorgunluk -İrritabilite -Davranış değişikliği -Düşük dereceli ateş -Kilo kaybı Semptomlar; -Baş ağrısı -Bulantı -Kusma -Apati/davranış bozukluğu –Ateş -Meningismus -Kafa çifti tutulumu -Koma

TÜBERKÜLOZ MENENJİT İlk başvuruda hastaların %70’inde diplopi var Klinik olarak Üç evreye ayrılabilir; Birinci evre: Başağrısı, ateş, kusma, kabızlık, fotofobi, apati İkinci evre: Birinci evreden iki hafta sonra ense sertliği, kernig, brudzinski, DTR’de artma Üçüncü evre: Hastalar uyaranlara cevapsız, tbc menenjitin hemiparezi, kafa çifti felçleri, hidrosefali gibi komplikasyonlar var

TÜBERKÜLOZ MENENJİT Patogenez Basiller, kan yoluyla serebral kortekse ulaştıktan sonra; -Burada olgunlaşarak kazeöz lezyonlar oluşturur -Rüptüre olmadan kitle ile beyin tümörünü taklid edebilir -Bu odaklar zamanla travma, sistemik bir infeksiyon hastalığı sonucu aktive olup tbc menenjit oluşturabilir Basiller bazen meninkslere komşu organlardan yayılır

TÜBERKÜLOZ MENENJİT Tanı İyi bir fizik muayene ve anamnez Göz dibi mutlaka incelenmeli (tüberkülom?) Ayırıcı tanı LP ile, kesin tanı, BOS ‘ta bakteriyi göstermek -BOS basıncı: artmış -Görünüm: ksantokromik -Glikoz: düşük -Protein: artmış -Hücre sayısı: 0-l500/ml (ağırlıklı lenfosit) -BOS’ta örümcek ağı pozitif

TÜBERKÜLOZ MENENJİT Kranial CT (kontrastlı): Multiple tüberkülomlar (Tbc meningoensefalit)

TÜBERKÜLOZ MENENJİT Prognoz Hastalığın bulunduğu evre önemli Mortalite: Evre I’de %9 Evre II’de %25 Evre III’de %70-73 Komplikasyonlar -Hidrosefali -Spinal blok -Beyin apsesi -Spinal kord tüberkülozu -Kafa çifti felçleri

GİS TÜBERKÜLOZU Ağızdan anüse kadar herhangi bir yerde görülebilir En sık ileo-çekal bölgede Primer GİS tüberkülozu: Basilin süt-peynir gibi yiyeceklerle doğrudan alınması ile Sekonder GİS tüberkülozu: Balgamın yutulmasıyla Miliyer yayılım sırasında gelişebilir Kadınlarda genital organ tüberkülozuna sekonder gelişebilir

GİS TÜBERKÜLOZU İlio-çekal bölgede sık, çünkü: l-Bu bölgede fizyolojik stazın artması 2-Bu bölgenin lenf dokusundan zengin olması 3-Bu bölgeye kadar absorbsiyonun çoğunlukla bitmiş olması 4-Bu bölgede basil-mukoza serbest temasının olması

GİS TÜBERKÜLOZU Klinik Hastalarda karın ağrısı, zayıflama ve kronik ishal var Özofagus tbc komşu lenf bezinden yayılarak darlık ve fistül gelişebilir Mide ve duedonal tutulumda ülserler İntestinal tutulumda; Kanama, perforasyon, tıkanma, fistül, malabsorbsiyon, peritonit, intraabdominal abse ve massif kanama olabilir

GİS TÜBERKÜLOZU Tanı Radyolojik yöntemler -Baryumlu grafi: İnce barsakta yer yer dilatasyon, kuştüyü görünümü, çekumda lokalize dolma defekti, mukozal kalınlaşma sonucunda baryumun şerit halinde geçişi, baryumun bu bölgeden irritasyon nedeniyle hızla geçmesi Endoskopiyle alınan biyopsi materyelinden histopatolojik inceleme Kültür

GİS TÜBERKÜLOZU Ayırıcı Tanı -Crohn hastalığı -Sarkoidoz -Lenfoma -Periapendisiyal abse -Ülseratif kolit -Lenfogranüloma venereum -Kolon Ca -Kolon Divertikülü -Ameboma

GRANÜLOMATÖZ HEPATİT Mikobakteriler granülomatöz hepatitin sık nedenleri arasında Genellikle asemptomatik Genellikle Alkalen fosfataz ve bilirübinler artar ama transaminazlar artmaz Fokal veya multiple abselerle seyredebilir

TÜBERKÜLOZ PERİTONİT Plastik (az) ve Seröz olmak üzere iki tipi var Patogenez: -Abdominal lenf nodlarının rüptürü -İntestinal fokustan -Fallop tüplerinden -Milier yayılım

TÜBERKÜLOZ PERİTONİT Generalize semptomlar sık Peritoneal mayi eksuda karakterinde ve 500-2000 hücre/ml Peritoneal mayi ARB kültürü % 25 oranında pozitif Teşhis amacıyla peritoneal biyopsi de kullanılabilir Tanıda peritoneal mayi ADA (adenozin deaminaz) aktivitesi oldukça duyarlı ve özgül

TÜBERKÜLOZ LENFADENİT Ekstrapulmoner tbc’nin en sık formu Tbc insidansının yüksek olduğu bölgelerde çocukluk döneminde, düşük olduğu bölgelerde 20-40 yaş grubunda daha sık Sıklıkla genç yetişkin kadınlarda HIV negatif olgularda genelde tek taraflı ve servikal yerleşimli HIV pozitif olgularda generalize ve majör sistemik semptomlarla birliktedir. Ppd tüberkülin testi tüm olgularda pozitif

TÜBERKÜLOZ LENFADENİT Ayırıcı Tanı l- Akut piyojenik infeksiyonlar 7- Sarkoidoz 2- Fungal infeksiyonlar 8- Hodgkin Hastalığı 3- Kedi tırmığı hastalığı 9- Lenfosarkom 4- Bruselloz l0-Tiroid Kanseri 5- İnfeksiyoz mononükleozis 11- Toksoplazmozis 6- Lösemi 12-Kronik ÜSYE

TÜBERKÜLOZDA HIZLI TANI YÖNTEMLERİ Sıvı besiyerleri: Petrognani, Middlebrook 7Hl0-7Hll-7Hl2 BACTEC Sistemi: Sıvı besiyerlerine radyoaktif karbon katılmakta ve üremekte olan basillerin ortaya çıkardığı radyoaktif 14C’e bağlı CO2, radyometrik yolla saptanarak kültür sonuçları en erken 2, en geç 43, ortalama l4 günde alınabilir Mikobakteriel antijenin immünoassay yöntemiyle tesbiti: Klinik örneklerde mikobakteriel antijenler RIA, ELISA, lateks agg ve hemagglutinasyon yöntemleriyle gösterilebilir

TÜBERKÜLOZDA HIZLI TANI YÖNTEMLERİ 4. Özel DNA ve RNA problarıyla mikobakteriel antijenin tesbiti 5. Seroloji: ELISA yöntemiyle kanda mikobakterilere özgü IgG sınıfı antikorların gösterilmesine gidilmiştir 6. PCR (Polimeraz Zincir Reaksiyonu): Prensip olarak küçük miktarlardaki DNA’nın çoğaltılmak suretiyle belirlenmesi esasına dayanır 7. Klinik örneklerde tüberkülostearik asit araştırılması 8. Kan izolatör sistemleri 9. Klinik örneklerde ADA bakılması