ÜNİVERSİTE SAĞLIK MERKEZLERİNİN DURUMU Dr. Sibel KIRAN Üniversite SAĞLIK Merkezleri II. Sempozyumu Aralık 2006

YÖNTEM Oluşturulan anket formları 77 üniversitenin sağlık merkezlerine gönderilmiş, 47’sinden yanıt alınmıştır (% 61,0)

ANKETİ YANITLAYAN ÜNİVERSİTELER Abant İzzet Baysal Ü. Abant İzzet Baysal Ü. Afyon Kocatepe Ü. Afyon Kocatepe Ü. Akdeniz Ü. Akdeniz Ü. Eskişehir Anadolu Ü. Eskişehir Anadolu Ü. Ankara Ü. Ankara Ü. Atılım Ü. Atılım Ü. Aydın Adnan Menderes Ü. Aydın Adnan Menderes Ü. Balıkesir Ü. Balıkesir Ü. Başkent Ü. Başkent Ü. Bilgi Ü. Bilgi Ü. Bilkent Ü. Bilkent Ü. Cumhuriyet Ü. Cumhuriyet Ü. Çanakkale Onsekiz Mart Ü. Çanakkale Onsekiz Mart Ü. Çukurova Ü. Çukurova Ü. Dokuz Eylül Ü. Dokuz Eylül Ü. Dumlupınar Ü. Dumlupınar Ü.

ANKETİ YANITLAYAN ÜNİVERSİTELER Elazığ Fırat Ü. Elazığ Fırat Ü. Erciyes Ü. Erciyes Ü. Gazi Ü. Gazi Ü. Gaziantep Ü. Gaziantep Ü. Hacettepe Ü. Hacettepe Ü. Harran Ü. Harran Ü. Hatay Mustafa Kemal Ü. Hatay Mustafa Kemal Ü. İnönü Ü. İnönü Ü. İstanbul Kültür Ü. İstanbul Kültür Ü. İstanbul Ü. İstanbul Ü. İstanbul Ticaret Ü. İstanbul Ticaret Ü. İstanbul Teknik Ü. İstanbul Teknik Ü. İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Kafkas Ü. Kafkas Ü. Zonguldak Karaelmas Ü. Zonguldak Karaelmas Ü. Kocaeli Ü. Kocaeli Ü.

ANKETİ YANITLAYAN ÜNİVERSİTELER Mersin Ü. Mersin Ü. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Ü. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Ü. Muğla Ü. Muğla Ü. Niğde Ü. Niğde Ü. Ortadoğu Teknik Ü. Ortadoğu Teknik Ü. Ondokuz Mayıs Ü. Ondokuz Mayıs Ü. Osmangazi Ü. Osmangazi Ü. Pamukkale Ü. Pamukkale Ü. Sabancı Ü. Sabancı Ü. Sakarya Ü. Sakarya Ü. Süleyman Demirel Ü. Süleyman Demirel Ü. Tokat Gaziosmanpaşa Ü. Tokat Gaziosmanpaşa Ü. Trakya Ü. Trakya Ü. Uludağ Ü. Uludağ Ü. Yüzüncü Yıl Ü. Yüzüncü Yıl Ü.

SAĞLIK MERKEZLERİNİN HEDEF NÜFUSLARI Öğrenci: Ortalama Öğrenci: Ortalama En çok İstanbul Üniversitesi’nde (57.248), En az Niğde Üniversitesi’nde (1.081). Personel: Ortalama Personel: Ortalama En çok Ankara Üniversitesi’nde (18.032), En az İstanbul Ticaret Üniversitesi’nde (275) Diğer: Ortalama (20 üniversite) Diğer: Ortalama (20 üniversite) En çok Gazi Üniversitesi’nde (20.000), En az Dokuz Eylül Üniversitesi’nde (181)

VERİLEN HİZMETLER VarYok Poliklinik Hizmetleri 452 Diş Hekimliği Hizmetleri 388 Laboratuar Hizmetleri 3016 Radyolojik Tetkikler 1234 Psikolojik Danışmanlık 2620 ÜS Danışmanlık / Poliklinik 640 Sigara Bırakma Danışmanlığı 1440 Acil Poliklinik Hizmetleri 1927 Periyodik Sağlık Muayenesi 11*35 Eczane Varlığı 641 *7 sağlık merkezi Check-up hizmeti vermektedir.

VERİLEN HİZMETLER Sayı Poliklinik Hizmetleri Diş Hekimliği Poliklinik Hizmetleri Laboratuar Hizmetleri Psikolojik Danışmanlık Sigarayı Bırakma Danışmanlığı 506 Periyodik Sağlık Kontrolü Sevk İşlemleri

MERKEZ SAYISI Üniversite Sayısı 1 Merkez 20 2 Merkez 14 3 Merkez 7 4 Merkez ve Üstü 5 Toplam46

FİZİKSEL YETERLİLİK Fiziksel Yeterlilik Sayı% Yeterli1429,8 Kısmen yeterli 2042,6 Yetersiz1123,4 Yanıtsız24,2 Toplam47100,0

ARAÇ-GEREÇ DURUMU VarYok Ultrason cihazı 1235 Atık kabı 3413 Dekontaminasyon2422 Acil müdahale seti 3710 Ambulans2720 *n=47

EĞİTİM ARAÇLARININ VARLIĞI VarYok Tepegöz938 Slayt makinesi 938 TV-Video1235 Maket-pelvik model 245 Kitap, broşür, afiş 2720 Bilgisayar452 Barkovizyon1433 *n=47

HEKİM VARLIĞI DURUMU Yok Pratisyen Hekim Aile Hekimliği Uzmanı Halk Sağlığı Uzmanı Klinik Dal Uzmanları * 3 Üniversitede hiç hekim bulunmamaktadır.

PERSONEL DURUMU Yok123+ Diş Hekimi Psikolog Eczacı406-1 Hemşire/Ebe Sağlık memuru Beslenme Uzmanı 4052-

PERSONEL DURUMU Yok123+ Biyolog3674- Röntgen Teknisyeni Laboratuar Teknisyeni Sosyal Hizmet Uzmanı Memur24869 Şoför31934 Hizmetli *Çok az sayıda üniversitede tıbbi teknolog, ÇST, tıbbi sekreter, koruma görevlisi de bulunmaktadır.

DANIŞMANLIK HİZMETLERİ VarYok ÜS/CS Danışmanlığı 2027 Aile Planlaması Danışmanlığı 1829 Beslenme Danışmanlığı 1829 Sigarayı Bırakma Danışmanlığı 1433 Psikolojik Danışmanlık 3710 *n=47

SAĞLIK EĞİTİMİ ÇALIŞMALARI Sağlık Merkezinde Sağlık Merkezi Dışında VarYokVarYok Bireysel Eğitim Grup Eğitimi Seminer Konferans *n=47

KORUYUCU AMAÇLI PROGRAM VARLIĞI  Hepatit B taraması  Kan şekeri taraması  Erişkinde bağışıklama  19 sağlık merkezinde bu programlardan en az biri yürütülmektedir.

SAĞLIKLI YAŞAM BİÇİMİNİ SÜRDÜRME PROGRAMI  Stresle baş etme,  Zaman yönetimi,  Alkol bırakma,  Sigara bırakma.  17 sağlık merkezinde bu programlardan en az bir tanesi yürütülmektedir.

ÇEVRE SAĞLIĞI HİZMETLERİ (n=21) Su numuneleri incelemeleri/Klor bakiye ölçümü, Su numuneleri incelemeleri/Klor bakiye ölçümü, Kantin, kafeterya ve yemekhanelerin denetlenmesi, Kantin, kafeterya ve yemekhanelerin denetlenmesi, Mutfakların denetlenmesi, Mutfakların denetlenmesi, Portör muayenesi, Portör muayenesi, Su deposu temizliği, Su deposu temizliği, Haşere mücadelesi, Haşere mücadelesi, Tuvaletlerin denetimi. Tuvaletlerin denetimi.

ÇALIŞMA SAATLERİ Sayı Nöbet Yok 28 Nöbet Var 6 Çalışma Saatlerini Uzatarak Hizmet Veren 13 Toplam47

RUTİN DIŞI HİZMETLER (n= 44) Spor karşılaşmaları, Spor karşılaşmaları, Konserler, Konserler, Öğrenci Kampları, Öğrenci Kampları, Bahar Şenliği, Bahar Şenliği, Anaokulu taramaları, Anaokulu taramaları, Diploma törenleri, Diploma törenleri, Beden Eğitimi Yüksek Okulu seçme sınavları Beden Eğitimi Yüksek Okulu seçme sınavları

 Kişisel Sağlık Kartı  Poliklinik Kayıt Defteri  Hasta Dosyası  Bilgisayar  Genellikle birden fazla kayıt sistemi bulunmaktadır. Yalnızca 18 merkezde kayıtlarda bilgisayar kullanılmaktadır. KAYITLAR

DÖNER SERMAYE VarYok Döner Sermaye Varlığı 641 Döner Sermaye gelirini Kullanma 443 Döner Sermayeden Pay Alma 542

DÖNER SERMAYEDEN PAY ALAN SAĞLIK MERKEZLERİ Anadolu Üniversitesi Anadolu Üniversitesi Ankara Üniversitesi Ankara Üniversitesi Erciyes Üniversitesi Erciyes Üniversitesi Hacettepe Üniversitesi Hacettepe Üniversitesi Sakarya Üniversitesi Sakarya Üniversitesi

SONUÇLAR Üniversite sağlık merkezlerinde fizik yapı, personel dağılımı ve donanım açısından bir standart yoktur. Üniversite sağlık merkezlerinde fizik yapı, personel dağılımı ve donanım açısından bir standart yoktur. Verilen hizmetler açısından da bir standart yoktur. Verilen hizmetler açısından da bir standart yoktur. Kayıtlarda hala poliklinik defterinin kullanılması dikkat çekicidir. Ancak 18 merkez, kayıtlarında bilgisayar kullanmaktadır. Kayıtlarda hala poliklinik defterinin kullanılması dikkat çekicidir. Ancak 18 merkez, kayıtlarında bilgisayar kullanmaktadır.

SONUÇLAR Birinci basamakta performansa dayalı ödeme nedeniyle sağlık ocakları ile aradaki parasal uçurum artmıştır. Birinci basamakta performansa dayalı ödeme nedeniyle sağlık ocakları ile aradaki parasal uçurum artmıştır. Oysa üniversite sağlık merkezlerinin de hizmet üretimi bağlamında performansı yüksektir Oysa üniversite sağlık merkezlerinin de hizmet üretimi bağlamında performansı yüksektir Döner sermaye yalnızca 6 üniversitede var olup, bunlardan 5’i döner sermayeden pay alabilmektedir. Döner sermaye yalnızca 6 üniversitede var olup, bunlardan 5’i döner sermayeden pay alabilmektedir.

SONUÇLAR Personel yetersizliği, pek çok sağlık merkezinde hizmetin yalnızca tedavi edici hizmetle sınırlı kalmasına, hatta poliklinik hizmetlerinin bile gereği kadar yapılamamasına yol açmaktadır.

ÖNERİ Üniversite sağlık merkezleri; kuruluş amacına uygun, minimum standardı olan, koruyucu, sağlığı geliştirici, erken tanı ve tedavi hizmetlerini de kapsayan “Temel Sağlık Hizmetleri”ni bütüncül bir yaklaşımla verecek halde güçlendirilmeli, donanımları sağlanmalıdır.

TEŞEKKÜR EDERİZ