Vygotsky ve Sosyo-kültürel teori Öğr.Gör.Dr.Diğdem Siyez

Sosyo-kültürel teori Piaget çocuğun düşünme sürecinde ağırlıklı olarak çocuğun keşiflerinin rol oynadığını belirtirken Vygotsky, düşünmenin temelinde sosyal etkileşimlerin yer aldığını kabul etmektedir. Vygotsky’e göre çocuklar yetişkinlerin (veya ağabey ya da abla gibi kendisinden daha becerikli –donanımlı- bir çocukların) rehberliğinde bilişsel becerilerini kazanırlar. Dil gelişimi ve zihinsel gelişim arasında paralellik vardır.

Öğrenmede de yetişkinler ile olan etkileşimin yanı sıra çocukların dünyasındaki araçlarda çok önemli bir yere sahiptir. Araçlar: Kalem, kağıt, bilgisayar gibi somut gerçekler olabileceği gibi dil, matematik sistemleri ya da işaretleri gibi semboller de olabilir.

Sosyo-kültürel teori Vygotsky göre Çocuğun öğrenme yaşantılarının yapılandırılması oldukça önemlidir. Bunun sağlanabilmesi için ise: Çocuğun dikkatinin çekilmesi, Bir plan hazırlanması ya da model oluşturulması, Bütün sürecin çocuğun gelişim düzeyine adapte edilmesi (yakınsal gelişim alanının dikkate alınması) gerekmektedir.

yakınsal gelişim alanı Vygotsky bu kavramı çocuğun tek başına yapmakta zorlandığı ancak yetişkin rehberliğinde başarabileceği görevler için kullanmaktadır. ÖRNEK: Çocuk yeni kelimeler öğrenirken okumakta zorlanıyorsa ebeveynleri bu kelimeleri okuyarak çocuğun kelimeleri işitmesine yardımcı olabilir. Çocuğun halihazırdaki başarıları

Yakınsal Gelişim Alanı ile ilgili bir örnek (Seifert, Hoffnung & Hoffnung, 1997) Anne: Burada senin için 4 kitap var, abin içinde Çocuk: Aynı mı? (Abisinin kitap sayısını araştırıyor.) Hayır, onun daha fazladır (kızgın bir ifade ile konuşur). Anne: Hayır, gerçekten aynı. Onlara da bak Çocuk: Onun daha fazla. Anne: Onunkileri bir sıraya diz. Sonra da kendininkileri sırala ve karşılaştır. Çocuk: (denileni yapar) bir, iki, üç, dört. Bir iki üç, dört. Aynı. (Mutlu olmuştur.)

Vygotsky ve Eğitim Vygotsky’nin fikirleri eğitim uygulamalarında oldukça önemli bir yere sahiptir. Piaget’de olduğu gibi Vygotsky’de çocuğun keşif yapabilmesi için fırsatların sunulması gerekliliğine inanır. Vygotsky’e göre sınıf içerisinde çocuk mutlaka desteklenmelidir. Öğretmenler soru sorarak, sunum yaparak ve açıklamalar yaparak çocukların keşfetmelerine yardımcı olabilir.