İSİM TAMLAMALARI Bir ya da birden çok adın bir araya gelerek oluşturduğu söz öbeklerine isim tamlamaları denir. İsim tamlamalarında tamlayan ve tamlanan olmak üzere iki unsur vardır. Arabanın rengi Tamlayan tamlanan (-ın,-in,-un,-ün) ( -ı,-i,-u,-ü) KOYUNUN KUZULARI (KUZULAR KİME AİT?) (KOYUNA AİT OLAN NELER?) ÇOCUĞUN PARMAKLARI (Parmaklar kime ait?)
İSİM TAMLAMALARI DÖRDE AYRILIR
BELİRTİLİ İSİM TAMLAMASI TAMLAYAN DA TAMLANAN DA EK ALIR. GÜL-ÜN YAPRAK-I Tamlayan Tamlanan BU TÜR TAMLAMALAR VARLIĞIN KİME VEYA NEYE AİT OLDUĞUNU BELİRTİR. YAPRAKLAR NEYE AİT? (GÜLE) TAMLAYANLA TAMLANAN ARASINA SÖZCÜK GİREBİLİR. ÇİÇEĞİN SARI YAPRAĞINI KOPARDIM. TAMLAYAN ,TAMLANAN ÇOĞUL EK ALABİLİR. ÇİÇEĞİN YAPRAKLARI DÖKÜLDÜ.
BELİRTİSİZ İSİM TAMLAMASI BU TAMLAMA ÇEŞİDİNDE TAMLAYAN EK ALMAZ MASA ÖRTÜS-Ü BAKMAYA GİTTİK. TAMLAYAN TAMLANAN TAMLAYANI GENEL, BELİRSİZ BİR NİTELİK TAŞIR. ÇOCUK KİTAPLARINI ANLIYORUM. TAMLAYAN VE TAMLANAN ARASINA SÖZCÜK GİRMEZ. DÖRT BELEDİYE İŞÇİSİ YARALANMIŞ. B.’siz İ.T. ÇOCUK KİTABI (KİTABIN KİME AİT OLDUĞU BELLİ Mİ, KİTABIN TÜRÜ BELLİ Mİ?) ÇOCUĞUN KİTABI NE KADAR KALIN! (KİTABIN KİME AİT OLDUĞU BELLİ Mİ?)
TAKISIZ İSİM TAMLAMASI TAMLAYAN VE TAMLANANIN EK ALMADIĞI TAMLAMA ÇEŞİDİDİR. TENEKE SOBALAR ESKİDE KALDI. TAMLAYAN TAMLANAN TAMLAYAN TAMLANANIN HANGİ MADDEDEN YAPILDIĞINI veya NEYE BENZEDİĞİNİ BELİRTİR. KAĞIT PARALARI CEBİNE KOYDU. (PARA HANGİ MADDEDEN YAPILMIŞ?) KIZIN İPEK SAÇLARI VARDI. (KIZIN SAÇLARI NEYE BENZİYOR?) PARA KAĞITTAN YAPILMIŞ TAKISIZ İSİM TAMLAMAS SAÇLAR İPEĞE BENZETİLMİŞ
ZİNCİRLEME İSİM TAMLAMASI TAMLAYANI, TAMLANANI VEYA HER İKİSİ DE İSİM TAMLAMASI OLAN TAMLAMA ÇEŞİDİDİR. BU TAMLAMA İÇİN EN AZ ÜÇ KELİME ŞARTTIR. KUŞ SESLERİNİN KOROSU TAMLAYAN TAMLANAN BELİRTİSİZ İ.T. SESLERİN HANGİ KUŞA AİT OLDUĞU KONUSUNDA BELİRSİZLİK VAR. BUNDAN DOLAYI BELİRTİSİZ İSİM TAMLAMASIDIR. KUŞLAR HEP HEP BİRLİKTE SES ÇIKARDIĞINDAN KORO KELİMESİ DE BU TAMLAMANIN BİR PARÇASIDIR. TAMLAYAN TAMLANAN OKULUN BAHÇE KAPISI TAMLAYAN TAMLANAN BELİRTİSİZ İ.T. TAMLAYAN TAMLANAN ZİNCİRLEME İSİM TAMLAMASI
A) Sınıfın kapısı bozulmuş. B) Annenin sesi çocuğa güven verir. DEĞERLENDİRME 1) Aşağıdakilerden hangisinde belirtili isim tamlaması kullanılmamıştır? A) Sınıfın kapısı bozulmuş. B) Annenin sesi çocuğa güven verir. C) Duvar saati durmuş. D) Dükkanın içi su dolmuş 2) ‘Bakır kaplar’ ne çeşit isim tamlamasıdır? A) Takısız isim tamlaması B) Belirtili isim tamlaması C) Belirtisiz isim tamlaması D) Zincirleme isim tamlaması 3) Hangisi belirtili isim tamlaması değildir? A) Suyun kaynağı B) Evin çatısı C) Arkadaşlarının notları D) Demir kapının tokmağı 4) “ Davulun sesi uzaktan hoş gelir” tamlamasında kaç tane isim tamlaması vardır A) 2 B) 1 C) 3 D) 4
CEVAP ANAHTARI 1.C 2.A 3.D 4.B