Konu 5 Fiyat ve gelirin talep miktarlarına etkisi David Begg, Stanley Fischer and Rudiger Dornbusch, Economics, 6th Edition, McGraw-Hill, 2000 Power Point presentation by Peter Smith

Talebin fiyat esnekliği …talep edilen miktarın, malın fiyatındaki değişikliğe karşı duyarlılık derecesini ölçer. Şu şekilde tanımlanır: See Section 5-1 in the main text.

Esnek talep ESNEK talep Fiyat esnekliği -1’den daha küçük olduğu zaman örneğin: talep miktarındaki % değişim fiyattaki değişimi aştığında Örn. Fiyattaki %5 artışa karşılık talep miktarı %7 düşerse Esneklik: -7  5 = -1.4 See Section 5-1 in the main text.

Esnek olmayan talep ESNEK OLMAYAN talep Fiyat esnekliği -1 ile 0 aralığında değer aldığı zaman Örn: talep miktarındaki % değişim, fiyat değişiminden küçükse Örn:fiyatta %5lik bir artışa karşılık, talep miktarında %3,5luk bir düşüş var ise: Esneklik: - 3.5  5 = - 0.7 See Section 5-1 in the main text.

Birim esnek talep BİRİM ESNEK talep Fiyat esnekliği tam “-1” olduğundadır Örn. Talep miktarındaki değişim fiyattaki değişimi eşit olduğu zaman örn. Fiyattaki %5lik artışa karşılık, talep miktarında %5 lik bir azalma varsa Esneklik: - 5  5 = - 1 See Section 5-1 in the main text.

Doğrusal talep eğrisinde fiyat esnekliği Fiyat esnekliği doğrusal talep eğrisi boyunca değişiklik gösterir. Talep Birim esnek Esnek Esnek değil Miktar Fiyat

Fiyat esnekliğini ne belirler? Tüketicinin bir başka malı ikame etme özgürlüğü. ÖRNEK: Tüketiciler, bir marka deterjanı, fiyat arttığı zaman diğer bir markaya ikame ederler Bu durumda talebin esnek olması beklenir Ama, eğer ki bütün deterjan fiyatları artarsa tüketiciler herhangi bir ikameye geçiş yapamaz Bu durumda da talebin esnek olmaması beklenir In general, the more narrowly we define a commodity, the easier it is to find a substitute, so the larger will be the price elasticity. See Section 5-1 in the main text.

Uzun dönemde esneklik yüksektir Kısa dönemde, tüketiciler harcama kalıplarını ayarlayamayabilirler (veya hazır olmayabilirler). Eğer fiyat değişikliği ısrarlı olur ise, tüketiciler ayarlamaya daha yatkındırlar. Buna rağmen talebin eğilimi: Uzun dönemde daha esnektir Fakat bağıl olarak kısa dönemde elastik değildir See Section 5-4 in the main text.

Esneklik ve gelir Fiyatlar değiştiğinde, şirketin toplam gelirine (TG) etki talebin fiyat esnekliğine bağlıdır. See Section 5-2 in the main text, and Figure 5-4.

Esneklik ve metro bilet ücretleri Gelirlerini arttırmak için metro bilet ücretleri nasıl değiştirilmelidir? Yolcular otobüs, taksi, araba v.s. kullanabilir Bu durumda talep esnek olabilir (örn. - 1.4) Eğer bilet fiyatlarında artış olursa talep edilen seyahat sayısı ve toplam harcama azalır Eğer yolcuların seyahat seçeneği yoksa Talep esnek olmayabilir (örn. - 0.7) Bu durumda bilet fiyatlarındaki artışın talep edilen seyahat üzerinde az etkisi olur Ve gelir artar

Talebin çapraz talep esnekliği j ürününün fiyatına karşılık i ürününün çapraz fiyat esnekliği Bu pozitif veya negatif olabilir. Eğer iki mal birbirlerinin ikamesi ise çapraz talep esnekliği negatif olma eğilimli olur: örn. çay ve kahve See Section 5-5 in the main text. Eğer iki mal tamamlayıcı mal ise çapraz fiyat esnekliği pozitif eğilimli olur: örn. çay ve süt

Britanya Krallığı’ndaki fiyat esneklikleri Talep miktarındaki % değişim Fiyattaki %1 lik değişime karşılık: Gıda Giyim Ulaşım Yemek –0.4 0.1 Giysi ve ayakkabılar –0.5 –0.1 Ulaşım ve haberleşme 0.3 See Section 5-5 in the main text, and Table 5-7. The animation holds back the own-price elasticities.

Talebin gelir esnekliği Talebin gelir esnekliği; gelirdeki değişmenin talep miktarına olan duyarlılığını ölçer. See Section 5-6 in the main text. Gelir esnekliği pozitif veya negatif olabilir.

Normal ve düşük mallar NORMAL BİR MALIN talebinin gelir esnekliği pozitifdir Gelirde ki artış talep miktarında artışa sebep olur örn. Mandıra üretimi DÜŞÜK BİR MALIN negatif gelir esnekliği vardır. Gelirde ki artış talep miktarında azalışa sebep olur örn. kömür LÜKS BİR MALIN gelir esnekliği 1 den büyüktür. örn. şarap See Section 5-6 in the main text.

Gelir ve talep eğrisi Gelirdeki artış için: NORMAL MAL Düşük mal Fiyat Talep eğrisi sağa kayar Gelirdeki artış için: Miktar Fiyat D0 NORMAL MAL Düşük mal Talep eğrisi sola kayar D1 See Section 5-6 in the main text, and Figure 5-5. D1