OKUL ÇAĞI ÇOCUKLARINDA SAĞLIKLI BESLENMENİN ÖNEMİ CANAN TANRIÖVER DİYETİSYEN İL HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ

OKUL ÇAĞI ÇOCUKLARINDA SAĞLIKLI BESLENMENİN ÖNEMİ NEDİR? YAŞAM BOYU SÜRECEK BESLENME ALIŞKANLIKLARI BU DÖNEMDE KAZANILIR Kazanılan alışkanlıklar yetişkinlik döneminde kalıcı alışkanlıklara temel oluşturur BESLENMEYE BAĞLI BAZI KRONİK HASTALIKLARIN TEMELİ BU DÖNEMLERDE ATILMAKTADIR (Şişmanlık, kalp-damar hastalıkları,bazı kanser türleri,şeker hastalığı, gut ve artrit gibi ) BU DÖNEMDE BÜYÜME HIZLIDIR. Büyüme süreci; enerji ve yeni dokuların yapımı için daha fazla miktarda protein, mineraller ve vitaminleri gerektirir OKUL ÇAĞI ÇOCUKLARINDA SAĞLIKLI BESLENMENİN ÖNEMİ NEDİR?

Beyin gelişimi büyük oranda yaşamın ilk yıllarında, özellikle de anne karnında ve doğumdan sonraki ilk beş yılda hızlı olmakla birlikte, geç ergenlik dönemi sonuna değin devam etmektedir. Bu gelişimi etkileyen ana bileşenler, beslenme, çevre ve eğitimdir

 Planlama, Strateji üretme, Problem çözme,  Dikkat,  Hafıza gibi fonksiyonları düzenleyen frontal lobun gelişimi ergenlik döneminde de devam eder. İyot, Demir, Çinko, Çoklu doymamış yağ asitleri ve B vitaminlerinin uzun süreli yetersiz alınmasının bilişsel performans ve beyin gelişimine zararlı etkileri vardır.

DEMİR EKSİKLİĞİ 0-5 yaş grubu çocuklarda ortalama % 50 Okul çağı çocuklarında % 30 Beynin çeşitli bölgeleri demir yetersizliğine karşı çok hassastır. Demir, sinir hücreleri arasında veya bir sinir hücresi ile başka bir tür hücre arasında iletişimi sağlayan kimyasalların sentezinde yardımcı maddedir. Demir, hemoglobin sentezi için gereklidir. Demir yetersizliği oksijen taşıma kapasitesinin azalmasına ve bağışıklık ile büyüme ve gelişmenin etkilenmesine neden olur.

ÇİNKO EKSİKLİĞİ Çinko eksikliği; Çinko, merkezi sinir sistemi gelişimi ve fonksiyonları üzerinde etkilidir. Çinko eksikliği; dikkat, aktivite, davranış ve motor gelişimi etkileyebilir

B VİTAMİNLERİ B vitaminlerinden Folik asit, B12 ve B6 vitaminleri eksikliğinde çocukluk döneminde bilişsel gelişim, yetişkinlerde de bellek performansı olumsuz etkilenir. Folik asit yetersizliği, Demir yetersizliğinden sonra en sık anemi nedenidir.

Özellikle ergenlik döneminde uzama atağı yaşandığı için potansiyel boy uzunluğunun gerçekleşebilmesi için gerekli olan kalsiyum ve D vitamininin karşılanması gereklidir

OBEZİTE (ŞİŞMANLIK)? Besinlerle alınan enerjinin harcanandan fazla olması durumunda vücutta yağ dokusunun artması olarak özetlenebilir ENERJİ ALIMI ENERJİ HARCAMASI

ÇOCUKLUK ÇAĞI OBEZİTESİ; Kalp-damar hastalıkları, Tip 2 Diyabet, Ortopedik problemler, Zihinsel bozukluklar, Okul başarısında düşme, Kendine güvensizlik, Psikolojik sorunlar Bu nedenle, çocukluk çağı obezitesi ile mücadele etmek önemli ve önceliği olan bir husustur.

ÇOCUK VE ADÖLESANLARDA OBEZİTEYE YOL AÇAN FAKTÖRLER: Ayaküstü beslenme, Tatlandırılmış içeceklerin tüketimi, Okullarda enerji yoğunluğu fazla olan atıştırmalık besinlerin ve ayaküstü besinlerin varlığı, Evde ve okulda hareketsiz yaşam

HAFİF ŞİŞMAN: %14,0 ŞİŞMAN: %6,5 DOĞU MARMARA ( BURSA, SAKARYA) BEDEN KÜTLE INDEKSİ ÇOK ZAYIF: %0,7 ZAYIF:%8,5 NORMAL: %70,4 HAFİF ŞİŞMAN: %14,0 ŞİŞMAN: %6,5 TOÇBİ PROJESİ

DOĞU MARMARA ( BURSA, SAKARYA) BOY UZUNLUĞU ÇOK KISA: %3,9 KISA:%16,5 NORMAL: %67,6 UZUN: %9,9 ÇOK UZUN: %2,1 TOÇBİ PROJESİ

İZLEYİN ! AŞIRI ZAYIFLIK VE ŞİŞMANLIK DURUMLARINI ÇOK GEÇ OLMADAN ÖNLEMEK İÇİN ÇOCUKLARDA BÜYÜMENİN İZLENMESİ GEREKLİDİR Yaşamın erken dönemindeki büyüme duraksamasının (bodurluğun) en azından 8 yada 9 yaşına kadar ve hatta 15 yaşına kadar süren IQ skorları, okul başarısı ve konuşma testleri üzerinde kalıcı etkileri olduğunu ortaya koymuştur.

5-19 yaş için BKİ standartları tablosu

5-19 yaş için BKİ standartları tablosu

HEDEFİMİZ SAĞLIKLI BESLENMEYİ A'dan Z'ye ANLATMAK DEĞİL KALICI VE DOĞRU BESLENME ALIŞKANLIKLARI KAZANDIRMAK

Günde 2 bardak sağlıklı süt 1 Günde 2 bardak sağlıklı süt Organizmanın büyüme ve gelişimi için gerekli olan besin öğelerinin tamamına yakınını içerir Çocuklukta ve gençlikte özellikle kemiklerin güçlü olması için gerekli bir besindir. Yapısında bulunan yağ asitleriyle çocuğun beyin gelişimi için gereklidir.

2 Her Sabah Mutlaka Kahvaltı Gece uzun süre aç kalan vücudun özellikle sabahları uygun şekilde beslenmesi gerekmektedir. Kahvaltı alışkanlığı kazanan çocuklarda, okul başarısında gelişme olduğu, uzun dönemde ise çocukların beslenme durumunda gelişme olduğu, mikrobesin ögesi yetersizliklerinin düzeldiği ve çocuğun bilişsel olarak da etkilendiği saptanmıştır. Süt, peynir, yumurta, taze meyve suyu, kuru ve taze meyveler domates, salatalık, havuç, tahin-pekmez, tam tahıl ekmeği

3 Günde 5 porsiyon sebze-meyve Vitamin ve minerallerden zengindirler Birçok antioksidan ve sağlığa yararlı besin öğesi içerirler Sindirim sistemi için son derece önemli posadan zengindirler

4 Haftada 2 gün Kurubaklagil Esas bileşimleri karbonhidrat ve proteindir. Posa içerikleri yüksektir. B12 dışındaki B vitaminlerinden, kalsiyum, Çinko, Magnezyum ve Demir yönünden de zengindir. Protein miktarı yüksek olmasına karşın kalitesi orta derecededir.

5 Haftada 2 Gün Balık Sardalya, somon, ton ve uskumru gibi balıklar omega-3 yağ asitlerinden zengindir. Omega-3 yağ asitleri hücre zarının bütünlüğü ve beyin gelişimi için önemlidir. Kendi yağını ve suyunu kaybetmeden fırında veya buğulama yöntemi ile pişirilmesi omega-3 yağ asitlerinden daha iyi faydalanılmasını sağlar.

6 Her gün 1 Avuç Ceviz,Fındık,Badem B grubu vitaminleri, mineraller, yağ ve proteinden zengindirler Yağlı tohumlar; doymamış yağ, Evitamini ve flavanoidler içerdiğinden koroner kalp hastalığı ve kanser riskini azaltırlar.

7 Şeker Yerine Sütlü Tatlı ve Kuru-Taze Meyveler Ben de tatlıyım. Çok tatlıyım, sana sadece enerji veririm! Sağlığın için gerekli başka hiçbir şey yok bende! Ben de tatlıyım. Hem enerji veririm hem de sağlığın için gerekli vitamin, mineral ve posadan zenginim!

8 İşlenmiş Ürünler Yerine Doğal ve Sade Olanlar Özellikle salam, sosis, sucuk gibi işlenmiş et ürünleri koruyucu katkı maddeleri, yüksek oranda doymuş yağ ve tuz içerirler. Hazır çorbalar, soslar ve cipsler lezzet verici aroma maddeleri, yüksek oranda tuz, katkı maddesi ve yağ içerirler.

9 Beyaz yerine Tam Buğday Ekmeği Kabuk ve ruşeym kısmı ayrılmadan üretilen undan yapılan tam buğday ekmeği vitamin, mineral ve posadan zengindir. Beyaz ekmeğe göre daha çabuk doymayı sağlar ve uzun süre tok tutar.

10 Her öğünde tek yönlü değil, çok yönlü beslenmek Her öğünde 4 besin grubunun en az 3’ünden besin olmasına dikkat edelim.

www.beslenme.saglik.gov.tr 28

TEŞEKKÜRLER !