İşlemci (CPU) Genel yapısı Çeşitleri İşlemci nedir.? İşlemci (CPU)-Genel Yapı-çeşitleri İşlemci (CPU)-Genel Yapı-çeşitleri İşlemci nasıl çalışır.? İşlemcilerin Tarihçesi.? Dünden bu güne x86 işlemciler.? İşlemci üniteleri nelerdir.? İşlemcilerin iç yapısı.?

İşlemci Nedir? CPU ingilizce olarak Central Processing Unit veya Merkezi İşlem Birimi olarak adlandırılına ve kısaca yukarıda bahsettiğimiz ve daha birçok işlemi yapan ve sistemlerin çalışmasını sağlayan bir ünite olarak adlandırılabilir. Saniyede yaptığı işlem sayısında göre bir hız birimi atanarak işlemcilerin kapasiteleri ve çalışma hızları belirlenmektedir. İşlemcinin çalışma hızları tamamen tasarım ve üretim teknolojisine bağlı olarak değişmekle birlikte yeni nesil işlemcilerde dışarıdan yapılan müdahalelerle (overclock) hız arttırımları söz konusu olmaktadır. İşlemcilerde hız birimi HZ, MHZ ve GHZ olarak adlandırılan birimle ifade edilmektedir. Bazı özel işlemcilerde ise bu birimin yerini Flop adı verilen bir birim almaktadır.

İşlemci Nasıl Çalışır? İşlemci kendi içinde bir mimariye sahip olup işlemlerin yapılabilmesi için birçok ünitesi bulunmaktadır. İşlemler yapılırken Logic (mantıksal 1 veya 0) mantığı ile yapılmaktadır. Yani iki sayıyı toplamak için ilk olarak sayıların ikilik değerleri (1001010 şeklinde) ele alınır ve bunun üzerine işlemler yapılarak sonuç elde edilir. Veya bir film izlerken ekrandaki görüntünün oluşması için hafızada bulunana ikilik değerler birleştirilerek görüntüler oluşur. İşlemciler hafızalarında bulunana komutlarla dışarıdan gelen uyarılar eşliğinde işlemleri yapmaktadırlar. İşlemcini hafızasında bulunan komutlara o işlemcinin komut seti denilebilir.

Normalde bilgisayarımızda veya başka kompleks ürünlerde sadece bir tane işlemcinin olduğunu düşünürüz oysaki detaylıca inceleyecek olursak Bilgisayarımızda; - Ekran Kartı: İkilik sistemdeki verileri görüntüye dönüştürmek ve görüntüledeki bozukluklar ile yuvarlamalar, gölgelendirmelere, hareketlendirmeler ve diğer bütün efektlerin gerçekleştirilmesi için bir işlemci bulunmaktadır. - Ses Kartı: Sistemdeki verileri ikilik sistemden alarak özel bir işleme sayesinden duyabileceğimiz şekle getiren, dolby, stereo, çok kanallı gibi özel ifadelerle belirtilen efektlerin oluşması için merkezi bir işlem ünitesine sahiptir. - Tv Kartı: Yine yayından aldığı verileri ikilik sisteme dönüştürerek işlemci üstünden ekran kartına aktarılmasını sağlayan merkezi bir işlem birimine sahiptir.

Bu örneklerin sayısı sürekli arttırılabilir yani anlıacağımız yapılan her şey için bir işlemci biriminin gerekli olduğudur. Ve işlemcilerin ne işe yaradığı yukarıdaki örneklerdede daha iyi oalrak anlaşılmıştır.

İşlemci Üniteleri Nelerdir? İşlemci üzerinde komutları icra etme işini uygulama ünite si (execution unit) ya da fonksiyon ünitesi (function unit) adı verilen üniteler gerçekleştirir. Modern işlemcilerde değişik komut türlerini işletmek üzere birden fazla fonksiyon ünitesi bulunur. Çoğunlukla aritmetik/mantıksal ünite (arithmetic/logic unit) olarak da anılan tamsayı (integer) üniteleri tam sayılar ile ilgili işlemleri yapar. Kayan nokta ünitesi (FPU-Floating Point Unit) ise 5,21 gibi küsuratlı sayılarla ilgili işlemleri yapar. Bir mikroişlemcide ne kadar fazla fonksiyon ünitesi varsa aynı anda çalışabilecek komut sayısı da o kadar artar. Register seti Register ler, işlem anında bir program tarafından kullanılmakta olan sayıların saklandığı geçici hafıza hücreleridir. Farklı komut ve register setlerine sahip olan işlemciler birbirlerinin yazılımlarını çalıştıramazlar.

Pipelining Pipelining , tıpkı bir fabrikadaki seri üretim bandı gibi çalışır. Bir fonksiyon ünitesi, her komutun işletilmesini aşamalarına ayırır. Basit bir pipeline’de beş ya da altı aşama olabilir. Bir superpipeline’da ise 10 ya da daha fazla aşama olabilir. Böyle bir pipeline’dan aynı anda birkaç komut birden akabilir. Her komut da ayrı bir aşamada işlem görmekte olabilir. Superscalar bir işlemcide her birisinin kendisine ait pipeline’ı olan iki ya da daha fazla fonksiyon ünitesi yer alabilir. Böyle bir işlemci birkaç komutu birden paralel olarak işletebilir. RISC bu tekniğe daha da elverişlidir. Çünkü basitleştirilmiş komutlar pipeline’lardan daha pürüzsüz bir şekilde akarlar ve CISC komutlarının neden olabildiği tıkanmalara maruz kalmazlar.

Cache Cache , çalışmakta olan bir programa ait komutların geçici olarak saklandığı bir hafızadır. Cache hafızalar, işlemcinin komutları daha hızlı yüklemesini sağlayan yüksek hızlı hafızalardır. Cache hafızlar, Level 1 (L1) ve Level 2 (L2) olmak üzere ikiye ayrılırlar. İşlemci ihtiyaç duyduğu komutu ilk önce L1 cache hafızada arar. Eğer işlemcinin aradığı komut burada yoksa L2 cache hafızaya bakılır. Eğer burada da yoksa (cache miss durumu) sırayla, RAM ve HDD üzerindeki sanal hafıza üzerinde arar. L1 cache hafıza bunlar içerisinde en hızlı olanıdır ve genellikle işlemcinin üzerine imal edilir. L2 cache hafıza ise L1 e göre daha yavaş olmasına rağmen gene de hızı çok yüksektir. Bir kısım işlemcilerde (Celeronların ilk nesillerinde olduğu gibi) L2 cache hafıza bulmayabilmektedir. Bu durumda L1 cache hafızaya sığmayan komutlar L2 olmadığı için direkt olarak daha yavaş olan RAM a yazılmakta ve işlemcinin performansı düşmektedir. L2 cache hafıza genelde işlemcinin yakınındaki yüksek hızlı hafıza çiplerinden oluşur. Bazı yeni işlemcilerde (Celeron 300A ve sonrası gibi) L2 cache hafıza işlemcinin içine monte edilmiş ve daha hızlı erişim sağlanmıştır.

İşlemcilerin İç Yapısı İşlemcilerin nasıl çalıştığını anlamak için iç yapılarını bilmek ve üretim teknolojilerinin arkasında ne yattığını bilmek yardımcı olabilir. Bu aşamada assembly dilini ve mühendislerin işlemci hızlarını artırmak için neler yaptığını öğrenebilirsiniz. Bir işlemci belli bir işlemi yapabilmek için belli bir talimat dizisi çalıştırır, bunu yaparken üç şey yapar: Bir işlemci ALU birimini kullanarak toplama, çıkarma, çarpma ve bölme gibi matematiksel işlemler yapabilir. Modern işlemciler üzerlerinde daha karmaşık işlemler yapabilmek için kayar nokta işlemcisi (FPU- floatin point processin unit) bulundururlar. Bir işlemci bir bellek adresindeki veriyi başka bir bellek adresine gönderebilir. Bir işlemci kararlar verip o kararları uygulamak için yeni talimatlar dizisine atlayabilir. Bir işlemci çok karışık işlemler yapabilir fakat asıl olan 3 temel işlem vardır. Aşağıda ki akış şemasında bu temel üç işi yapabilen çok basit bir işlemci görüyorsunuz.

Adres yolu (8 bit , 61 bit ve 32 bit olabilir) belleğe adres gönderebilmek için. Veri yolu (8 bit , 61 bit ve 32 bit olabilir) belleğe veri gönderip almak için. RD (read - okuma) hattı ve WR (yazma - hattı) belleğe veriyi göndermek mi yoksa okumak mı istediğini belirtmek için. Saat hattı, saat vuruşlarını sisteme göndermek için. Sıfırlama hattı, yazılım sayacını sıfırlamak ve yürütmeye yeniden başlamak için. Bu örnek için adres yolu ve veri yolunu 8 bit olarak kabul edelim. Şimdi bu basit işlemcinin parçaları:

Kütük (register) A,B ve C basitçe flip-flop devrelerden oluşan kilitlerdir. Adres kilidi (latch) ise kütük A,B ve C ile aynıdır. Yazılım sayacı ise, emir geldiği zaman 1'lik bir artış sağlayabilen basit bir kilittir. ALU sadece 8 bit sayıları toplayabilecek kadar basit olabileceği gibi, toplama, çıkarma, çarpma ve bölme yapabilenleri de vardır. Deneme (test) kütüğü üzerinde değer tutabilen özel bir kilittir ve ALU tarafından yapılan karşılaştırmalarda kullanılır. ALU iki sayıyı bu kilit sayesinde karşılaştırabilir ve birbirine eşit mi yoksa hangisinin daha büyük olduğuna karar verebilir. Deneme kütüğü ayrıca bir toplama işleminde oluşan elde sayıyı tutmak içinde kullanılabilir. Bu kütük verileri flip-flop devrelerde saklar ve sonra talimat çözücüsü bu verileri karar vermekte kullanır. Şekilde "3-State" adı altında 6 kutucuk görüyorsunuz. Bunlara üç durum tamponu (tri-state buffer) denir. Bir üç durum tamponu üzerinden 1, 0 geçirebilir veya gerektiği takdirde kendini sistemden ayırabilir. Bir üç durum tamponu çoklu sonuçların bir kabloya bağlanmasını sağlar. Talimat kütüğü ve talimat çözücüsü ise diğer bileşenlerin denetlenmesinden sorumludur.

İşlemci (CPU)-Genel Yapı-çeşitleri İşlemci (CPU)-Genel Yapı-çeşitleri Bir bilgisayarın en popüler ve en önemli parçası işlemcidir. Kısaca CPU (Central Processing Unit / Merkezi İşlem Birimi) olarak anılan işlemciler, adından da anlaşılacağı üzere bir bilgisayardaki işlemleri yürüten ve sonuçları gerekli yerlere gönderen elemandır. 1971 yılında Intel firmasının ilk defa binlerce transistörü bir silikon çip üzerinde birleştirmesinle bilgisayar çağında devrim gerçekleştirilmiş oldu. Bu şekilde daha önce sadece büyük şirketlerin ve üniversitelerin kullanabildiği bilgisayarlar iyice küçüldü ve evlere girmeye başladı.

Dünden bugüne x86 işlemciler 8086/8088 Intel, 16 bitlik 8086 işlemcisini 1978 yılında piyasaya sürdü. Yüksek seviyeli programlama dillerine ve daha etkin işletim sistemlerine sahip ilk işlemci olan 8086, IBM uyumlu sistemlerin temelini oluşturdu. Arkasından çıkan 8088 işlemci ile IBM ilk kişisel bilgisayarı (PC) piyasaya sürdü. Bu ilk PC’nin 16K hafizası, grafik özelliği olmayan ekranı ve bir teyp bandı sürücüsü vardı. Bu ilk işlemci dış veriyolu olarak 8 biti destekliyordu ve 4.77 MHz saat hızında çalışmaktaydı.

80286 Kısa bir süre sonra Intel, 80286 işlemcisini çıkartarak PC performansını yeni bir seviyeye yükseltti. 80286 işlemci 16 bit veriyolunu hem içte hem de dışta kullanabiliyordu. Bu da kendinden önceki işlemcilerden çok daha fazla ilgi görmesine sebep oldu ve artık PC’ler için daha güçlü yazılımlar üretilmeye başlandı.

80386 Intel’in bir kuşak sonraki işlemcisi olan 80386 işlemcisi PC dünyasına büyük değişiklikler getirdi. SX ve DX modelleri olan bu işlemcinin en büyük özelliği 32 bit bir işlemci olmasıydı. 286’lardaki veri yolunun iki katına çıkartılması PC’lerde grafik işlemlerini artırdı. Ayrıca saat hızının 16 MHz’den 33 ve 40 MHz’e çıkartılması işlemleri daha da hızlandırdı.

i486 Intel Nisan 1989 yılında i486 işlemciyi piyasaya sürdü i486 Intel Nisan 1989 yılında i486 işlemciyi piyasaya sürdü. i486 işlemcisi entegre bir chiptir. Bu chip dört farklı işlev grubunu (asıl CPU’yu, bir matematik yardımcı işlemcisini, bir önbellek denetleyicisini ve DX/DX2 modellerinde bir adet genel önbellek, DX4 modellerinde ise iki adet ayrık 8K önbelleği) bir bileşende birleştirmektedir. i486 hem içten hem de dıştan 32-bit yapı kullanır. Saat hızı olarak da 100 MHz’e ulaşmıştır.

Pentium i486 işlemcilerin hızla yaygınlaştığı bir dönemde Intel P5 kod adıyla tasarladığı yeni işlemci ailesini Pentium adıyla piyasaya sürdü. Dış veriyolu 64-bit iç veriyolu ise 256-bit olan bu işlemci iki adet ayrık 8K’lık önbelleğe sahiptir. Pentium işlemci 486’lardan farklı olarak iki adet tamsayı işlemcisine sahiptir. Kayan nokta işlemcisi de iyice geliştirilmiştir. Ayrıca 486 işlemcilerde olmayan Branch Protection (dallanma tahmini) teknolojisi kullanılmıştır. Bu teknoloji, program sırasında işletilecek olan dallanma (jump) komutlarının dallanacağı tahmin edilen kod kümelerinin daha hızlı erişilen bir ortama kopyala***** işlenmeye başlanmasına dayanır. Bu şekilde %25 oranında performans artışı sağlanır. Pentium işlemciler 0.28 mikronluk BICMOS ve CMOS teknolojisi ile üretilmişlerdir. 60 MHz, 75 MHz, 90 MHz, 100 MHz, 120 MHz, 133 MHz, 166 MHz, 200 MHz ve 233 MHz saat hızında üretilmişlerdir.

Pentium Pro Pentium işlemcilerin yaklaşık iki katı işlemci gücüne sahip olan bu işlemcilerde 5.5 - 6.1 milyon arasında transistör kullanılmıştır. +2.9V besleme gerilimi ile çalışan bu işlemci 166 MHz, 200 MHz, 233 MHz ve 266 MHz saat hızlarında üretilmişlerdir. Bu işlemci daha çok server bilgisayarlar için tasarlanmıştır ve x86 tabanındaki işlemciler için yazılmış tüm yazılımları desteklemektedir. Pentium Pro öncelikle 32 bitlik programlara ihtiyaç duyar. Bu sebeple işlemcinin tam performansla çalışabilmesi için Windows NT gibi gerçek 32 bitlik işletim sistemi kullanılmalıdır.

MMX Teknolojisi Intel, 1997’nin başlarında Pentium MMX işlemciyi piyasaya sürerek Pentium tasarımına yeni bir boyut kazandırdı. Multi Media Extension’ın kısaltılmışı olan MMX , Pentium işlemcisine 57 adet yeni komutun eklenmesiyle oluşmuş bir işlemcidir. Yani birkaç komutun yaptığı bazı işlemler tek komutta toplanmıştır. Single Instruction - Multiple Data -SIMD (Tek Komut - Çoklu Veri) teknolojisinin kullanıldığı bu işlemcilerde tek bir komutun getirdiği bir çok işlem paralel olarak bir arada yapılabilmektedir. Bu işlemcilerde multimedya için komut setinin genişletilmesiyle birlikte L1 önbellek kapasitesi de 32 KB’a yani iki katına çıkartılmıştır. İşlem performansı söz konusu olduğunda MMX işlemcilerin verimliliği tartışılmaz. MMX işlemcilerin hızlı olmasındaki en büyük faktör önbelleğin büyüklüğüdür. Ayrıca MMX işlemcilerde besleme gerilimi 5V veya 3.2V’tan 2.8V’a düşürülerek işlemci çekirdeğindeki kayıp performans düşürüldü. Bu sayede yüksek saat hızına rağmen işlemci daha az ısınmaktadır.

Pentium II MMX teknoloji ile yakaladığı performansı Pentium Pro ile birleştiren Intel Pentium II işlemcileri piyasaya sürdü. Pentium II işlemciler hem yapı olarak hem de fiziki olarak önceki işlemcilerden farklılıklar taşımaktadır. Önceki işlemcilerde Soket 7 yi kullanan Intel Pentium II ile birlikte SEC (Single Edge Contact) adını verdiği ve Slot 1’e girecek yapıda bir dizayn kullandı. Pentium II ailesinin ilk modeli 233 MHz hızında üretildi. Arkasından 266 MHz, 300 MHz ve 333 MHz modelleri geldi. Intel bu aşamadan sonra 66 MHz’lik veri yolunun yanında 100 MHz’lik veri yolunu da kullanmaya başladı ve daha sonra çıkan işlemciler 350 MHz, 400 MHz ve 450 MHz olarak çıktı. Pentium II’lerin yapılarındaki ve veriyolu hızlarındaki bu değişiklikler beraberinde anakartların da çeşidini artırdı. 66 MHz veri yolunu kullanan Pentium II’ler için 440LX chip set kullanan anakartlar üretildi. Arkasından 100 MHz veri yolu kullanan işlemciler için 440BX chip setli (aynı zamanda 66 MHz veri yolunu da destekler) anakartlar üretildi. Pentium II ailesinin son ferdi olan 450 MHz den sonra Pentium III’ler piyasaya sürüldü.

Celeron Daha çok iş istasyonları ve CAD/CAM gibi geniş uygulamalar için tasarlanan Pentium II’ler son kullanıcılar için pahalı gelmekteydi. Bu durumu değerlendiren Intel, son kullanıcılara yönelik yeni bir işlemci piyasaya sürdü. Celeron ismini verdiği bu işlemcilerin Pentium II’den en büyük farkı L2 ön belleğinin olmamasıydı. Bu serinin ilk ferdi 266 MHz olarak tasarlanmıştır. L2 ön belleği olmayan Celeronlar Pentium Pro ile aynı performansı göstermektedir. 266 MHz işlemcinin arkasından yine L2 önbelleği olmayan Celeron 300 üretildi. İlk nesil Celeron işlemcilerin fiyatı çok cazip olmasına rağmen önbellek gerektiren uygulamalarda yetersiz kalması bu işlemcilere ilgiyi azalttı. Bu sırada Intel yine bir atak yaparak 128KB L2 önbelleğe sahip Celeron 300A işlemcisini üretti. Arkasından gelen 333 MHz, 366 MHz, 400 MHz, 433 MHz ve 466 MHz işlemciler 128 KB önbellek geleneğini devam ettirdiler. Celeron işlemciler 333 MHz’e kadar Slot-1 yapısında üretilirken (Şekil 3 ) bundan sonra Soket-370 yapısında üretilmiştir. Bu işlemciler 0.25 mikron CMOS teknolojisi ile imal edilmişlerdir. Önbellek içermeyen Celeron işlemcilerde 7.5 milyon transistör varken önbellek içeren işlemcilerde 19 milyon transistör olduğunu görmekteyiz.

Celeron’ların içerdiği 128 KB önbellek işlemcinin içerisindedir ve çekirdek ile aynı hızda çalışırlar. Bu, Celeron işlemcilerin daha kolay overclock edilmelerini sağlar. Ancak Pentium II’ler her zaman Celeron’lara göre daha üstündürler. Çünkü daha önce de belirttiğimiz gibi Celeron’lar son kullanıcılar için, Pentium II’ler ise daha kapsamlı işler için tasarlanmıştır.

Pentium III Katmai olarak isimlendirilen çekirdekle tasarlanan işlemci, beraberinde bir çok yenilikler de getirdi. Daha önce MMX işlemcilerde gördüğümüz (fakat onlardan çok daha karışık) şekilde 70 adet yeni komutla gelen bu işlemcinin asıl performansı temel yapısındaki değişiklik olmadığı için hemen birden bire bilgisayarımızda bir performans artışı gözlenememektedir. Intel, Pentium III’te de Pentium Pro’dan beri iyileştirilerek kullanılagelen çekirdek kısmı kullanılmıştır. İşlemciye 70 adet yeni komut eklenmiş ve bu komutları kullanan birimlerde değişiklikler yapılmıştır. Bu komutlar MMX’teki gibi belli bir konuya mahsus komut değillerdir ve üç ana başlık altında toplanırlar. Intel’in SIMD (Single Instruction, Multiple Data Parallelism - Çoklu Veri Paralelliği Sağlayan Tek Çevrimli Komutlar) genişletmeleri olarak adlandırdığı bu komutlar işlemci içinde farklı çalıştırma birimlerinde işletilirler. Bu komutlardan ilk 50’si FPU (Floating Point Unit - Matematik İşlem Birimi) içerisinde işlenir. Bu şekilde SIMD FPU komutları normalde onlarca saat çevriminde halledilebilecek 32-bitlik çarpımları tek bir saat çevriminde yapabilmekte ve bu komutlarda aynı anda 4 tanesi birden işletilebilmektedir.

INTEL PENTIUM IV: Su an piyasada yayginlasmaya baslayan bu islemci en son 2200 Mhz hiza ulasmistir. INTEL PENTIUM III: 99'un ilk çeyreginde çikan bu islemci, su an 450, 500 ve 550, 660, 733, 800, 866, 1000 MHz hizlarinda modellere sahiptir. 0.25 mikron teknolojisiyle üretilmisti (yakin zamanda 0.18 mikrona geçilecek). Içinde 9.5 milyonun üzerinde transistör bulunur. Yazilim destegi olarak üzerinde MMX ve SIMD komutlari bulunur Bu komutlar sayesinde uygun yazilim ve donanimlarla bazi çoklu ortam uygulamalarinin (video, grafik isleme gibi) dahi hizli ve sorunsuz olmasini saglar.

AMD ve INTEL arasındaki fark. Amd işlemcileri ilk başlarda internet cafe makinalarında kullanılan performansı düşük oyun makinası işlemcileri olarak görülüyordu. Nitekim Sempron işlemcileri öyle idi. Ancak AMD nin son zamanlarda çıkardığı Athlon 64 bitlik işlemcileri gerçekten de p4 de her alanca rakip oldu diyebilirim. (Tabi fiyat hariç :D ) p4 işlemcileri de bildiğiniz gibi. Kutulu / kutusuz, önbellekleri farklı birçok p4 işlemci çeşitleri var. Alırkan dikkat edilmesi gerekir. Bu konu hakkında daha fazla bilgi var. Ancak öncelikle bu başlığa olan ilgi ve gereksinimlere göre anlatmama devam etmek istiyorum. Çünkü bu konu hakkında yazılacak çok şey var. AMD ile Intel arasında yaşanan platform savaşlarında geride bıraktığımız yıl pek çok gelişme yaşandı. Açıkçası AMD, Quad-FX platformu ile ilk etapta aradığını bulamadı. Zira platform Intel'in dört çekirdekli işlemcileri ile performans anlamında yarışmak bir kenara, yüksek maliyeti sebebiyle de tercih sebebi olabilecek gibi gözükmüyordu. Tüm bunlara ek olarak platforma yataklık eden sadece tek bir anakart alternatifinin olması ve FX-70 serisi işlemcilerin yüksek güç tüketimleri ile termal sorunları, fiyat ve performansın yanında Quad-FX platformunu olumsuz etkileyen diğer önemli parametrelerdi. Fakat AMD yetkilileri Quad-FX ile ilgili yaptıkları hemen her beyanatta firmanın gelecek planları arasında çift işlemci destekli özel platform girişimlerinin olduğunu da ifade etmekten geri kalmıyorlardı. Kaldı ki yakın zamana kadar AMD cephesinde FASN8 olarak adlandırılan yeni nesil yonga seti ve işlemciler ile revize edilmiş Quad-FX hazırlıkları yapılmaktaydı.

Centrino işlemci Sistem performansı, pil ömrü, güç tasarrufu, yüksek tanımlı ses kalitesi, video oynatımı ve işlevselliği ile kablosuz performans ve işlevselliği kullandığınız işletim sistemi, donanım, chipset, bağlantı hızı, sitenin durumu ve yazılım konfigürasyonunuza bağlı olarak farklılık gösterecektir. Kablosuz da dahil olmak üzere gelişmiş performansa ilişkin değerler için önceki nesil Intel® teknolojileri ile yapılan kıyaslamalara bakın. Kablosuz bağlantı ve bazı özellikler, ek yazılım, servis veya harici donanım satın almanızı gerektirebilir. Halka açık kablosuz ağ erişim noktaları sınırlı sayıda olabilir, kablosuz bağlanabilirlik ülkeden ülkeye değişebilir ve bazı bağlantı noktaları Linux* tabanlı Intel®  Centrino™ işlemci teknolojisi sistemlerini desteklemeyebilir. Performans, kablosuz özelliği, güç tasarrufu ve enerji tüketimi açısından verimlilik hakkında daha fazla bilgi için, www.intel.com/products/centrino/index.htm   adreslerini ziyaret edin.

En son nesil üretim öncesi Intel® Core™2 Duo İşlemci T9500 ve T8100 ile benzer bir frekansa sahip tek çekirdekli bir Intel® Pentium® M İşlemciyi kıyaslayan SPEC*CPU2006 ölçümlerine göre. Gerçek performans farklı olabilir. Önemli ek bilgiler için, www.intel.com/performance/mobile/benchmarks.htm   adresini ziyaret edin. SPEC, SPECint, SPECfp, SPECrate, SPECweb, SPECjbb Standard Performance Evaluation Corporation’ın ticari markalarıdır. Standartlar hakkında daha fazla bilgi için, bkz: http://www.spec.org  . ³  2 uzamsal akışa sahip 2x3 Draft N uygulamaları ile sağlanan isteğe bağlı Intel® Next-Gen Wireless-N teknolojisi ile 2 kata kadar daha fazla kapsama alanı ve 5 kata kadar daha yüksek performans. Gerçek sonuçlar özel donanımınız, bağlantı hızı, site koşulları ve yazılım konfigürasyonlarına bağlı olarak değişebilir. Daha fazla bilgi için, www.intel.com/performance/mobile/wireless/index.htm   adresini ziyaret edin. Bunun yanı sıra, Connect with Intel® Centrino® işlemci teknolojisi onaylı bir wireless-n erişim noktası gerektirir. Connect with Intel Centrino işlemci teknolojisine sahip olmayan wireless-n erişim noktaları, daha yüksek performans elde etmek için ek donanım yazılımı gerektirebilir. Ayrıntılı bilgi için, bilgisayar ve erişim noktası üreticinize başvurun. Centrio leptoplarda kullanılan işlemci görevi gören bilgisayar parçasıdır.centrio nun leptoplarda kullanılma neden leri hem hızlı oluşu hemde fazla ısınmamasıdır.

CYRIX İŞLEMCİLER cyrix cpular via tabanlı mb lerde çalışan ucuz işlemciler. amaçları performanstan (video edit, 3d gf vs.) çok ucuz office pclerinin üretimini sağlamak. intel cpularla karşılaştırılıcak olursa celeron seviyesin de denilebilinir.Cyrix işlemciler şuan kullanılmamaktadır.

Motorola