=>CÜMLEDE ANLAM<=

1=)Aşağıdaki cümle/er/n hangisinde "beni" sözcü­ğü kullanıldığı yere göre cümlenin en önemli öğesi durumuna getirilmiştir? A)Dün sabah Ayten okulda beni aramış. B)Arkadaşım şubat tatilinde beni İstanbul'a çağı­rıyor. C)Sınıfımı geçersem babam beni İzmir'e götüre­cek. D)Öğretmen sınavda beni en ön sıraya oturttu.

ÇÖZÜM: A'da 'beni" sözcüğü, yükleme en yakın yerde kullanılmıştır ÇÖZÜM: A'da 'beni" sözcüğü, yükleme en yakın yerde kullanılmıştır. YANIT: A

2=)Aşağıdaki cümlelerin hangisi öznel bir yargıdır? A)Yunus Emre'nin bu şiirinde "bulut”un gizli gizli ağlamasından söz edilerek buluta insan niteliği verilmektedir. B)Bedri Rahmi Eyüboğlu'nun bu şiirlerinde doğa­daki nesnelerin özellikleri insanlar için kullanılmıştır. C)Faruk Nafiz Çamlıbel'in, "Han Duvarları"nda birçok kez kişileştirmeye başvurduğu görül-mektedir. D)Ahmet Haşim'in "Sonbahar" şiirindeki kişileştirme de çok ilgi çekicidir.

ÇÖZÜM: Öznel yargı kişiden kişiye değişen ve sözün sahibini bağlayan yargıdır. D'deki "ilgi çekici" sözü de görecelidir; bu yüzden öznel yargıdır. Diğer seçeneklerdeki yargılar, her zaman kanıtlanabilir, nesnel yargılardır. YANIT: D

3=)Aşağıdaki cümlelerin hangisi, dolaylı anlatıma örnek olabilir? A)Şöyle bir olayları anımsar, üzülürüz ve "İşte bu dünya böyledir!" diye düşünürüz. B)Öğretmen, Ali'ye: "Arkadaşına söyle, yarın ödevini mutlaka getirsin!" dedi. C)Paul Valery, şiir yazma yönteminden söz eder­ken "ilk dize Tanrı vergisidir, ondan sonrası da çaba..." demiş. D)Tiyatrodan çıktığımda arkadaşım, Hâzım'ın sahnede canlandırdığı prensin gerçek hayatta da yaşamış olduğunu söyledi.

ÇÖZÜM: D seçeneğinde konuşan kişi, arkadaşı­nın tiyatrodan çıktığında söylediği bir sözü, dolaylı olarak aktarmıştır. Aktarılan söz anlamını koruyor; ta­kat biçimini yani cümle değerini yitirmiştir. Oysa diğer seçeneklerdeki sözler dolaylı anlatımı örnekleyecek özellikte değildir. Bu anlatımlar sahibine ait söyleniş özelliğini korumaktadır. YANIT: D

4=)Kimi yargılar genel bir nitelik taşır 4=)Kimi yargılar genel bir nitelik taşır. Şu örnekte ol­duğu gibi: "Dağlık bölgelerin insanları sert yara­dılışlı olur." Bu tür yargılar zihnin genel düşünce­ler üretmesinin ya da özelden genele gidişinin sonucudur. Aşağıdakilerden hangisi bu parçada belirtilen yargı türüne örnek olamaz? A)Dünyanın bütün ülkelerinde polisiye romanlar çok satar. B)Yazarlar, yaşlılık dönemlerinde üne kavuşur­lar. C)Üslup, kelimeleri seçme ve kullanma sanatıdır. D)Davranışları etkilemede iletişim araçlarının bü­yük payı vardır.

ÇÖZÜM: A'da bütün ülkeler, B'de bütün yazarlar diyerek genelleme yapılmış. D'de iletişim araçlarının tümü için konuşulmuş. E'de heyecanlı olma durumu sıcak ülkelerdeki her insan için geçerli sayılmış. Ancak C'de üslup tanımlanmış. Yani özelden genele gitme diye bir şey yok. YANIT: C

5=)Aşağıdakilerden hangisi bir tanım cümlesidir? A) Lirik şiir, akıldan çok düş gücüne, düşünceden çok duyguya yaslanır. B) Lirik şiirde, aşkın her türlü görünüşü, bütün yönleriyle dile getirilir. C) Lirik şiirde şair, sözcükleri seçerken, onların ses ve görüntü gücünü göz önünde tutar. D) Lirik şiir, duyguların, çok etkili ve coşkulu bir biçimde dile getirildiği şiir türüdür.

ÇÖZÜM: D seçeneğindeki yargı, "Bu nedir ÇÖZÜM: D seçeneğindeki yargı, "Bu nedir?" sorusunun yanıtıdır; yani bir tanım cümlesidir. Diğer seçeneklerde ise lirik şiirin farklı yanlarına değinilmiştir. YANIT: D

6=)I) Minübüsle , sabahleyin yola çıktık 6=)I) Minübüsle , sabahleyin yola çıktık. (II) Yeşilin, açığından koyusuna değin bütün tonlarıyla bezen­miş ağaçların süslediği yamaçlardan, tepelerden geçtik. (III) Şırıl şırıl akan derecikleri aşa aşa so­nunda yeryüzü cennetine vardık. (IV) Çevresini irili ufaklı ağaçların kuşattığı mavi, duru, büyük göle bakan bir yamaçta durduk. (V) Kameramızı çıkarıp bu manzarayı görüntüledik. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin, hangile­rinde betimlemeye yer verilmemiştir? A) I.ve II. B) I.ve V. C) II.ve III. D) II. ve IV.

(I). Minibüsle, sabahleyin yola çıktık. (Sadece öy- küleme) (II) (I) Minibüsle, sabahleyin yola çıktık. (Sadece öy- küleme) (II) Yeşilin ... bütün tonları ... (Görme duyusu) (III) Şırıl şırıl akan derecikler ... (işitme ve görme duyusu) ... mavi, duru, büyük göl ... (Görme duyusu) Kameramızı çıkarıp bu manzarayı görüntüle­dik. (Sadece öyküleme) Görüldüğü gibi II, III, IV. cümlelerde "Nasıl bir ortam?" sorusuna yanıt bulmaktayız. I. ve V. cümleler ise duyulara seslenme veya izlenim uyandırma amacı yani betimleme yoktur.

7=)“…………. öğrenmiş olmalıydım;…. iki yıldır bu işte çalışıyorum 7=)“………….. öğrenmiş olmalıydım;…. iki yıldır bu işte çalışıyorum." sözleri en uygun biçimde aşa­ğıdakilerden hangisi ile tamamlanabilir? A)Bunları - elbette B)Artık bunu - çünkü C)Bu nedenle - topu topu D)Hemen - yalnızca

ÇÖZÜM: "öğrenmiş olmalıydım" ifadesi "geçen zaman yeterliliğini" anlattığı için cümlenin başına bu anlamı veren "Artık bunu" sözcükleri; ikinci bölüm de sebep bildirdiğine göre buraya "çünkü" bağlacı getiril­melidir. YANIT: B

8=)Birçok sanatçının sanat dünyasından silinip gitmesinin nedeni 8=)Birçok sanatçının sanat dünyasından silinip gitmesinin nedeni ..... Bu cümle, düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi ile sürdürülemez? A)Gelişme ve değişimlere uyum sağlayamamasıdır. B)Her geçen gün yeni sanatçıların ortaya çıkmasıdır. C)Kendisini sanatına bütünüyle vermemiş olmasıdır. D)Yeni ve özgün yapıtlar ortaya koyamamasıdır.

ÇÖZÜM: A, C, D ve E'de verilen sözler, biçim olarak cümleyi tamamlayabilecek özelliktedir. Anlamca da cümlede işlenen konuya uygun düşmektedir. B'de verilen söz, cümleye biçimce uygun olsa bile, anlam (düşünce) yönünden uymamaktadır. Çünkü yeni yeni sanatçıların ortaya çıkması doğaldır; bu bazı sanatçıların silinip gitmesine yol açacak bir durum değildir. Özgün yapıtlar veremeyen, kendini sanatına bütünüyle veremeyen, gelişmelere - değişmelere ve çağın gereklerine ayak uyduramayanlar sanat dünyasından silinip gideceklerdir. YANIT: B

9=)Bu kez de başarılı olamadım;…… sözleri, aşağıdakilerin hangisiyle sürdürülürse cümle "bir iş­te kendine güvenini yitirmiş" bir insanın tutumu­nu yansıtır? A)Ama bir daha denemekte yarar var. B)Bir daha böyle bir işe girişmeyelim. C)Artık bu başarısızlığın nedenini bulmalıyım. D)Ancak bu böyle sürüp gidemez.

ÇÖZÜM: A, C, D, E'deki cümlelerde mücadeleci bir insanın sözleri var ÇÖZÜM: A, C, D, E'deki cümlelerde mücadeleci bir insanın sözleri var. Ancak B'de bir daha işe giriş­meyeceği söylenerek kendine güvenini yitirmiş bir in­sandan söz edilmiş. YANIT: B

10=)I. Yapılan her yanlış, daha iyi bir sistem oluş­turmak için bir fırsattır. Iı.Yaptıklarının bilincinde olmayanlar, yanlışla­rını sürekli yinelerler. Iıı. Hiç yanlış yapılmaması, her şeyin kusursuz olduğu anlamına gelmez. ıv. Doğruya ulaşabilmek için, yapılan yanlışlar­dan ders almasını bilmek gerekir. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangi­leri anlamca birbirine en yakındır? A)I.ve II. B)I.ve IV. C)II.ve III. D)II.ve IV.

ÇÖZÜM: I numaralı cümlede "her yanlışın, daha iyi bir sistem oluşturmak için bir fırsat olduğu"; II'de “yaptıklarında bilinçli olmayanların yanlışlarını devamlı yinelediği"; III'te, "hiç yanlış yapılmamasının her şeyin kusursuz olacağı anlamına gelmediği"; "doğruya ulaşmak için yapılan yanlışlardan ders alınması gerektiği" düşünceleri işlenmiştir. O hâlde I ve IV numaralı cümleler yakın anlamlıdır. Bu iki cümle "Doğrulara, yanlış yapılarak ulaşılabileceği" ortak düşüncesine sahiptir. YANIT: B