Not Tutma ve Etkin Dinleme

NOT TUTMA VE ETKİN DİNLEME

ETKİN DERS DİNLEME Öğrenme üzerinde en az bozucu etki yapan faaliyet uykudur. Bu sebeple bir öğrenci yatmadan önce o gün çalıştığı dersleri tekrarlayarak uykuya geçerek ve sabahleyin de güne bir gün önce yapmış olduğu tekrarı yaparak başlarsa çalıştıklarını korumak açısından çok önemli bir avantaj sağlamış olur.

Dinlemek ve Not Tutmanın Önemi Sheakspeare bir eserinde “dinlemek ve not almamak hastalığı nedeniyle başım dertte” der.

Seakspeare dönemi için doğru olan bugün içinde geçerlidir. İyi dinlemek ve not almak sadece eğitimin değil, hayat başarısının da temel taşıdır. Neden iyi dinlemek zordur ve not almak bu kadar büyük önem taşır?

Sinir Sisteminin Özelliği İnsanın sinir sistemi dakikada 200-250 kelimelik bir konuşma hızını anlama kapasitesine sahiptir. Buna rağmen normal bir konuşmanın hızı 40-70 kelime arasındadır. Bu da insanın sinir sisteminin sahip olduğu kapasitenin ancak dörtte birini kullandığını gösterir.

Böylece insanın dinlemede olduğu her dakika içinde kafası 160-180 kelimelik bir süre boş kalır. Bu süre dikkatin dağılmasını son derece kolaylaştırarak adeta teşvik eder.

Kontrolun, kişinin kendi elinde olduğu okuma, yazma ve düşünme faaliyetlerinin aksine dinleme başka bir insanın varlığını ve onunla karşılıklı etkileşimi içine alır.

Boş kalan zamanını, konuşanın ne demek istediğini Kendilerini eğiterek dinleme becerilerini geliştiren kimseler, Boş kalan zamanını, konuşanın ne demek istediğini düşünerek, anlattıklarının arkasındaki anlamı kavramaya çalışarak ve not tutarak kullanırlar.

Not tutmanın yararları: Birincisi; not alma eğitimin temel şartı olan “ aktif katılımı sağlar. Böylece uyanık kalmak, dikkati öğrenilen konuya yoğunlaştırmakla mümkün olur. İkincisi; not alma ve alınan notları yeniden düzenleme Eğitimin en büyük düşmanı olan unutmayı önler. Unutma eğrisini bizim tarafımıza çevirecek en önemli girişim not tutmaktır.Tutulan notlar bir daha okunmasa bile ders dinlerken uyanıklığı sağladığı için yinede önemlidir.

İyi bir dinleyici olmanın temel kuralı iyi not tutmak, iyi not tutmanın temel kuralı da iyi bir dinleyici olmaktır Başka bir şey yaparken veya düşünürken iyi dinlemek mümkün değildir. İyi dinlemek ve not almanın en önemli şartı insanın dinlemek için iyi bir sebebi olmasıdır.

Dinlemek, kısa süreli yoğunlaşmalar şeklinde olur. İnsan 30 sn Dinlemek, kısa süreli yoğunlaşmalar şeklinde olur. İnsan 30 sn. kadar bilinçli olarak dinler, sonra bir veya iki saniyelik bir kopukluk olur. Önemli olan zorunlu olarak meydana gelen bu kopmalardan sonra tekrar konuya dönebilmektir.

Öğrenci dersi sevmezse dikkati daha kolay dağılır Öğrenci dersi sevmezse dikkati daha kolay dağılır. Bu durumlarda dikkati toplayamamak sınıftaki bir ses veya diğer öğrencilerle ilgili bir ayrıntıya takılmak dersten ve konudan uzaklaşmayı kolaylaştırır. Bunun için o dersin bizim için önemli olduğunun bilincine varmak gerekir. İnsan iyi bir dinleyici olmayı kendi kendine öğrenir. Çünkü klasik eğitimin hiçbir aşamasında bu beceriyi geliştirecek sistemli girişimde bulunulmaz.

ETKİN DİNLEME İyi not tutmanın anahtarı iyi dinlemektir. Size anlatılanları duymanızın onları dinlemiş olduğunuz anlamına gelmediğini bilirsiniz. Aşağıda etkin bir dinleyici olmanızı sağlayacak 6 basamaktan oluşan bir yaklaşım anlatılmaktadır.

İ-İleriye bak: Dersi dinlerken öğretmenin anlatmakta olduğundan kalkarak daha sonra söyleyeceğini tahmin etmeye çalışın. Bunun 4 yararı vardır. Uyanık kalmanızı sağlar, Dikkat kopmalarını önler, Dikkatinizi sürdürür, Aktif katılımda bulunursunuz, motivasyonunuz artar. İleri bakmak için 3 aşama vardır.

O gün derste öğreneceğiniz konuları önceden okuyun O gün derste öğreneceğiniz konuları önceden okuyun. Bu dersi dersten önce çalışmak anlamına gelmez.Yapılacak ön çalışmanın amacı o konuyla ilgili temel kavramları tanımaktır. Böylece fikirler, isimler, yerler, ilkeler veya formüller derste karşınıza çıkınca onları daha kolay anlarsınız. Bu da dersi dersten sonra daha iyi hatırlamanıza olanak verir. Dersten önce konuları okurken cevaplandırılmasını isteyeceğiniz soruların neler olabileceğini düşünün. Yapılan araştırmalar sorulara cevap olacak şekilde dinlemenin ve okumanın daha iyi öğrenmeyi sağladığını ortaya koymuştur.

Eğer yukarıda anlatıldığı gibi bir ön hazırlık yapmış olmasanız bile dersi dinlerken öğretmenin daha sonra ne söyleyeceğini düşünün. Öğretmenin anlattıklarını göz önüne alarak bir sonraki aşamada neyin gelebileceği konusunda fikir yürütün. Eğer öğretmen sizin düşündüğünüzü söylememiş olsa bile, zihninizi konu etrafında yoğunlaştırdığınız için dersi daha iyi anlar, sonra daha çok şey hatırlarsınız.

F- Fikirler: Ders konusu bir konunun temelini oluşturan belli fikirleri içerir. Bu fikirlerin neler olduğuna dikkat edin. Genellikle anahtar fikirler örneklerle, açıklamalarla desteklenir ve sık sık tekrarlanır. Kendi kendinize sürekli şu soruları sorarak anahtar fikirleri bulabilirsiniz.

1.Burada temel fikir nedir? 2.Öğretmenin bu örneği vermesinin sebebi nedir? 3.Öğretmenin anlattığı konu neyi ortaya koyuyor? Bu sorularla anahtar fikirleri ve kavramları bulmanız mümkün olacaktır. Bir süre sonra ise anahtar fikirlerin tekrar tekrar geçtiğini göreceksiniz. Bir ders sırasında anlatılan bir çok şeyin az sayıdaki ana fikir ve temel kavramı ortaya koymak ve bunları desteklemek için tekrarlandığını fark edeceksiniz.

İ-İşaretler: Okul bir oyundur. Bu oyunun kurallarını bilerek ve buna uyarak oynarsanız hem başarılı olur, hem de bu oyundan zevk alırsınız. İşte, öğretmenlerin işaretlerine karşı dikkatli ve uyanık olmak okul oyununun en zevkli yönlerinden biridir. Bir öğretmen hemen hiçbir zaman açık açık bu bir sınav sorusudur demez. Ancak bu konunun önemli bir noktasını anlatırken belirli kelimeler kullanarak veya ses tonunda farklılıklar yaratarak size ipucu anlamına gelecek işaretler verir. Bu işaretlere örnek olarak şunlar sıralanabilir; -önemli, -başlıca, -can alıcı, -şunu unutmayın ki, -burada esas fikir vb.

İ-İşaretler: Eğer öğretmen ana fikri destekleyici kanıtlar veriyorsa muhtemelen şu kelimelerle işaret verecektir. –örneğin, -bunun tersine, -aynı zamanda, -benzer şekilde, - buna ek olarak vb. Öğretmeniniz önemli bir açıklama yapacaksa şöyle diyecektir. Bunun üç sebebi vardır.

Bu nokta öğretmeninizin açıklama yapmak üzere olduğu anlamına gelmektedir. Burada siz zihninizden bu sebepleri bulmaya çalışabilir ve öğretmenin söylediklerini not etmeye hazır olabilirsiniz. Son bölümler ve özetler için ise şu işaretlerin kullanılması muhtemeldir. Çoğunlukla, -sonuç olarak, -bu sebeple, -böylece görüyoruz ki, Bu işaretlere dikkat ettiğiniz takdirde, bir sınavda hangi soruların sorulacağını önceden bilerek girersiniz. Çünkü öğretmenler bu işaretleri dersi dikkatle dinleyen öğrencilere hiç çekinmeden pek sık verirler ve sınav sorularını da bunlar arasından seçerler.

K- Katıl Aktif bir dinleyici olabilmek, aynı zamanda eldeki imkanlardan en iyi biçimde yararlanabilmeyi gerektirir. Bunun için yapmanız gerekenler şöyle sıralanabilir; Derse zamanında gelin, dikkat dağılmalarını önlemek için derse kendinizi vermeye çalışın. Öğretmenin söylediklerini yalnız içinizden tekrar ederek veya söylediklerini yazarak değil, aynı zamanda başınızı sallayarak, gülümseyerek, anlamadığınız zaman kaşınızı çatarak, tepki gösterin.

Anlattığı konuyla ilgilenildiğini görmek öğretmeni memnun eder Anlattığı konuyla ilgilenildiğini görmek öğretmeni memnun eder. Böyle bir yolla katılımda bulunmanız aynı zamanda öğretmeninizi de cesaretlendirir. Öğretmen tepkisiz yüzlerden oluşan, donuk gözlerle omzunun üzerinde duvara bakan bir sınıfa ders vermekten hiç hoşlanmaz. Öğretmene tepkide bulunarak ve onu cesaretlendirerek dinleyeceğiniz dersin kalitesini yükseltmek önemli ölçüde sizin elinizdedir.

A-Araştır Öğretmene konuyla ilgili sorular sorun, konuyla ilgili kendi fikirlerinizi öğretmeninizle veya dersten sonra bir arkadaşınızla paylaşın, sorularınıza verilen cevabı anlamadıysanız veya anlatılandan tatmin olmadıysanız, yeni sorular sorun ve ek açıklama isteyin. Hiç şüphesiz bir sınıftaki bütün öğrencilerin yukarıda sayılanları bir derste yapmaları mümkün değildir. Bunları derste öğretmeninize soramadığınız takdirde dersten sonra sormaya, olmazsa bir arkadaşınızla bu konuları konuşmaya gayret edin. Aklınıza gelen soruları veya konuyla ilgili yorumlarınızı unutmamak için defterinize not edin.

N-Not tut Not tutmak, duyduklarınıza mantıklı bir çerçeve sağlayarak dersi etkin bir şekilde dinlemenize yardımcı olur. Not tutmak, öğrenme olayının ön şartlarını yerine getirmeye imkan verir. Bunlar; Uyanıklık ve dikkat, aktif katılım, Motivasyon ve sonuçların geri bildirimidir. Not tuttuğunuz zaman, notları bütünüyle düzenleyebilmeniz İçin fikirleri ve önemli notları araştırma gereği duyarsınız. Not tutmak, öğrenilen malzemenin hatırda tutulmasını, dolayısıyla unutulmayıp kişiye ait olmasını sağlar. Bu da eğitim başarısını yükseltir.Not tutulmadan dinlenen bir ders veya bir konuşma büyük ölçüde yararlanılmamış bir zaman dilimidir.

DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ Kaynak:Sinop Rehberlik ve Araştırma Merkezi 1993

HAZIRLAYAN