RADYASYONDAN KORUNMA FIRAT BOZ

RADYASYON KORUNMASINDA; ANA FİKİR : Tolere edilebilen (tahammül edilebilen ) dozları bilmek ve radyasyon çalışanları ile çevre halkının bunun üstünde doz almasını önlemektir. AMAÇ : Doku hasarına sebep olan deterministtik etkileri önlemek, Stokastik etkilerin meydana gelme olasılıklarını kabul edilebilir düzeyde sınırlamaktır.

Radyasyondan Korunmada Temel Prensipler GEREKLİLİK : Uygulamanın zararlı etkileri göz önünde bulundurularak net bir fayda sağlamayan hiçbir radyasyon uygulamasına izin verilmemelidir. OPTİMİZASYON (ALARA ): Gerekliliği onaylanmış uygulamalarda ekonomik ve sosyal faktörler göz önünde bulundurularak bütün radyasyon ışınlamalarında mümkün olan en düşük dozun alınması sağlanmalıdır DOZ SINIRLARI:Kişilerin aldıkları doz eşdeğerleri komisyon tarafından tavsiye edilen doz sınırlarını aşmamalıdır.

RADYASYONDAN KORUNMA (Maksimum Müsaade Edilen Doz) Uluslararası Radyasyondan Korunma Komisyonu (ICRP) tarafından Maksimum Müsaade Edilen Doz (MMED), bir insanda ömür boyunca hiçbir önemli vücut arası ve bir genetik etki meydana getirmesi beklenmeyen iyonlayıcı radyasyon dozu olarak tarif edilir. Radyasyona karşı korunmada amaç, MMED değerlerini bilmek ve radyasyon çalışanları ile çevre halkının bu değerin üzerinde doz almasını önlemektir.

Radyasyon Görevlileri İçin : Etkin doz yılda 50 mSv (tüm vücut) Etkin doz, birbirini takip eden beş yılın ortalaması 20 mSv (tüm vücut) Eşdeğer doz, göz merceği için yılda 150 mSv Eşdeğer doz, eller, ayaklar ve cild için yılda 500 mSv

Radyasyondan korunmada en etkili 3 yöntem; EN KISA ZAMAN:Radyoaktif kaynağın yakınında ne kadar az zaman geçirilirse o kadar az doza maruz kalınır. Belli bir zaman içerisinde bir radyoaktif kaynaktan maruz kalınacak doz Doz= (Doz Şiddeti) x (Zaman) ilişkisi ile hesaplanır.

EN UZAK MESAFE:Radyasyon kaynağından uzaklaştıkça, maruz kalınabilecek doz miktar azaltılabilir. Radyasyon, kaynağından uzaklaştıkça çevreye yayılır ve şiddetini kaybeder.

EN KALIN ZIRHLAMA:Radyasyon dozunu azaltan diğer bir yöntem, radyasyon kaynağı ile kişi arasına bir engel konulmasıdır. Bu engeli oluşturan malzeme zırh olarak adlandırılır. Genel olarak,yüksek yoğunluklu maddelerden yapılmış malzemeler özellikle X ve gama ışınlarına karşı etkili bir korunma sağlarlar.

RADYASYONDAN KORUNMA Yüksek yoğunluklu maddelerden yapılmış malzemeler özellikle X ve gama ışınlarına karşı etkili bir korunma sağlarlar. Uranyum metali, X ve gama ışınları için en etkili zırh malzemesidir. Ama maliyet açısından ona en yakın koruma değerde olan kurşun kullanıyoruz.

RADYASYONDAN KORUYUCU AYGITLAR Bu amaçla; kurşun önlük, eldiven, gözlük, boyunluk, paravanlar, gonadal koruyucular ve kurşun camlar yaygın olarak kullanılmaktadır.

X-IŞINI ODASININ DÜZENLENMESİ Kurşunlamanın yanısıra, röntgen ünitelerinde iyi bir havalandırma sistemi olmalıdır. X-ışınlarının havayı iyonize etmesi sonucu toksik gazlar oluşur. Bu gazlar havadan ağır olduğundan zemine yakın birikir. Bu toksik gazlar nedeniyle, x-ışını odalarının, zemine yakın kesimde emici, tavana yakın kesimde ise üfleyici sistemlerle havalandırılması gerekir. Kapılar 2 cm kurşun ile kaplanmalıdır.

HASTA ,HASTA YAKINI ve HALKI KORUMA YÖNTEMLERİ Gereklilik, etkinlik, kişisel doz kuralları bilmek ve uygulamak Hasta ve hasta yakınlarına koruyucu aygıt sağlama Hamile veya hamilelik şüphesi olan hasta ve yakınlarını X-ışını odasından uzak tutma (eğer grafi alınması gerekliyse özel muamele ve koruma yapma) Gonadal korumaya önem verme Hastanın tutulması kaçınılmaz olan pozisyonların dışında X-ışını odasına hastadan başka kimseyi almamak. Hasta ve hasta yakınını gerekli durumlarda radyasyon ve zararlarıyla ilgili bilgilendirmek.

FIRAT BOZ DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM…