Hastane Temizliği ve Atık Yönetimi Hastane Enfeksiyonları Kontrol Komitesi

Temizlik / Hastane temizliği Temizlik insan hayatında temel bir ihtiyaç Hastane temizliği ise zorunluluktur Hastanelerde “Temiz bir çevre ortamı” enfeksiyonları önlemede önemli rol oynar

Amaç Hastane ortamından kaynaklanabilecek enfeksiyonları önlemek Hasta, hasta yakını ve hastane çalışanları için sağlıklı bir ortam oluşturmak Temizlik kurallarını belirlemek ve uygulanmasını sağlamak

Alan Sınıflaması (Enfeksiyon Risk Sınıflaması) Yüksek riskli alanlar Orta riskli alanlar Düşük riskli alanlar

Temizlik + dezenfeksiyon Yüksek Riskli Alanlar Yenidoğan ünitesi Ameliyathane ve Yoğun bakım üniteleri, Acil ve Hemodiyaliz ünitesi Kemik iliği ve organ nakli üniteleri, İzolasyon ve nötropenik hasta odaları, Otopsi salonu, doğumhane Temizlik + dezenfeksiyon

Orta Riskli Alanlar Düşük Riskli Alanlar Temizlik Laboratuarlar, hasta odaları, mutfak Düşük Riskli Alanlar Hemşire, doktor odaları, ofisler, kafeterya, koridorlar ve depolar Temizlik

Temizlikte Kullanılan Malzemeler

Genel temizlik kuralları Tüy bırakmayan temizlik bezleri tercih edilmelidir Bez ve kova renkleri kullanım alanına göre belirlenmelidir Kirli bezle temizliğe devam edilmemeli, sık bez değiştirilmelidir Kirlenen bezler sıcak su ve dezenfektanlı solüsyonla yıkanıp kurutulduktan sonra kullanılmalıdır

Genel temizlik kuralları Dezenfeksiyondan önce deterjanlı ılık su ile ön temizlik yapılır Temizleme ve dezenfeksiyon işlemi temiz alandan kirli alana doğru yapılır Kuru süpürge / elektrik süpürgesi kullanılmamalıdır Islak mop kullanılmalıdır

Genel temizlik kuralları Riskli alanların temizliğinde hazırlanan temizlik suyu sık sık değiştirilir Her paspaslama öncesi yeni temizlik solüsyonu hazırlanır Önce çöpler alınıp, görünen kirler temizlenir ve tozlar alınır

Genel temizlik kuralları Tuvalet, banyo ve lavaboların temizlik malzemeleri ayrı olmalıdır Amonyak ve klor içeren kimyasallar karıştırılmamalıdır Klorlu ovma ürünleriyle temizlendikten sonra bol su ile durulanmalıdır Dezenfektan kullanıldığında doğru konsantrasyonda hazırlanmalıdır

Hasta bakım alanlarında zemin temizliği Zeminlerin dezenfeksiyonunun , düzenli deterjanlı su ile yapılan temizliğe bir üstünlüğü olmadığı ispatlanmıştır Çevrede dirençli bakterilerin olduğu tahmin ediliyorsa DEZENFEKSİYON uygulanır

Yüzey Temizliği ve Dezenfeksiyonu Her alan için ayrı solüsyon, ayrı renk kova ve ayrı renk bez kullanılmalıdır Bir alanda kullanılan solüsyon ve bezler diğer odada kullanılmaz

Toz Bezi ve Kovalarının Kullanımı Temizlik bezi ve kova rengi, iş alanına göre seçilir ve kullanılır Mavi bez ve kova; masa etajer, cam önü ve kapı kolları Sarı bez ve kova; tüm ıslak alanlar, banyo, duş, küvet, armatür Kırmızı bez ve kova; •Klozet, pisuvuar ve sifon tankı

El teması az olan yüzeyler Rutin hasta bakım alanlarındaki yatay yüzeyler (pencere kenarları sert zemin) Düzenli şekilde Kirlenme ve sıçrama olduğunda Hasta taburculuğunda temizlenir

El teması az olan yüzeyler Rutin hasta bakım alanlarındaki Duvarlar Pencere perdeleri Jaluzi Pencereler Kirlilik gözle görülür olduğunda yıkanmalıdır

El teması fazla olan yüzeyler El temasının az olduğu yüzeylere oranla daha sıklıkla temizlenmeli/dezenfekte edilmelidir

Yüksek Riskli Alanlarda Yer ve yüzeyler her gün düzenli olarak kirlendikçe ve hasta taburculuğunda temizlenir İzolasyon odaları için ayrı solüsyon hazırlanır Temizliğe ek olarak temizlik sonrası %1-2 (500-1000 ppm) klorlu su ile dezenfeksiyon uygulanır Dezenfeksiyon işleminde silme sonrası durulama ve kurulama yapılmaz

İzolasyon odası Zeminler Her vardiyada en az iki kez ve gerektiğinde daha sık temizlenip dezenfeksiyonu sağlanır

İzolasyon odası Bütün malzemeler Deterjanlı su ile temizlenir ve kurulanır + %70 alkol veya %1 sodyum hypoklorid ile temizlenir.

İzolasyon odası Şilteler, Yastıklar Plastik koruyucu kullanılır. Hasta aralarında ve gerektiğinde deterjanlı su ile temizlenir. %70 alkol veya %1 sodyum hypoklorid ile dezenfekte edilir

En az günde bir kez temizlenir, zemini ıslak paspas ile silinir Bulaşık süngeri/bezi, kesme tahtaları, tezgah yüzeyleri iş bitiminde su/sabun/klorlu ürünlerle temizlenir ve kuru kalması sağlanır Buzdolabı temizliği uygun aralıklarla yapılır. Bulaşık makinesi kendini temizlemesi için belli aralıklarla boş çalıştırılır

Yer ve yüzeylere organik madde bulaşı varlığında Organik madde (kan, cerahat, idrar vb.) eldiven giyilerek kağıt havlu ile sıvı tamamen emildikten sonra %10 (5000 ppm) oranındaki klorlu su ile dezenfeksiyon yapılır Kullanılan kağıt havlu enfekte atık kutusuna atılır

Hastane Ortamında Bulunan Diğer Yüzeylerin Periyodik Temizliği

Temizlenme Sıklığı Nasıl Temizlenecek? Malzeme/Yüzey Temizlenme Sıklığı Nasıl Temizlenecek? Sedye Tekerlekli sandalye Acil arabası Her hasta arasında ve kirlendikçe % 70 alkal veya %1’ lik klorlu su ile Çamaşır arabası Serum askıları Günde en az bir kez ve kirlendikçe Su ve deterjanla silinmeli Mobilyalar Günde bir kez Ayda bir kez Toz alma Camlar 15 günde bir kez Cam temizleme maddesi ile silme ve kurulama Perdeler Kirlendikçe Yıkama Duvarlar Gerekli görüldükçe Su ve uygun deterjanla silinmeli Tavanlar Kuru vakum

Malzeme/Yüzey Temizlenme Sıklığı Nasıl Temizlenecek? Tavan lambaları Haftada bir kez Toz alma Radyatörler Günde bir kez Fırçalama Ahşap bölgeler Zemin Kirlendikçe Su ve uygun deterjanla silinmeli Halı Baca kapakları Havalandırma boşlukları Ayda bir kez Mekanik temizlik ve kuru vakum uygulama Teras ve çatı Süpürme ve yıkama

Temizlik malzemelerinin temizliği Kullanılan fırçalar, toz bezleri paspaslar ve moplar yıkanıp 20 dakika %1’lik klorlu suda bekletildikten sonra kuru bir şekilde muhafaza edilir Temizlik bezleri, mop ve paspaslar ayrı çamaşır makinesinde yıkanır

Hizmet satın alınan şirketler ve sorunlar Personel sayısının yetersizliği Ücret yetersizliği Personel sirkülasyonu Hizmet içi eğitim yetersizliği Malzeme yetersizliği Malzeme kalitesinin düşük olması Eldivenin yanlış kullanımı Yanlış uygulamalar Temizlik Yemek Çamaşır Vasıfsız Personel (Eğitim düzeyinin düşük olması)

TIBBİ ATIKLARIN KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ Mevzuat 22/07/2005 tarih ve 25883 sayılı resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir

Kapsam Sağlık kuruluşlarından kaynaklanan evsel, tıbbi ve tehlikeli atıkların üretildikleri yerlerde ayrı toplanması, geçici olarak depolanması, taşınması ve bertaraf edilmesidir

Atık Yönetiminin Genel İlkeleri Tıbbi atıkların oluşumunun ve miktarının kaynağında en aza indirilmesi esastır Tıbbi atıkların, tehlikeli ve evsel atıklar ile karıştırılmaması esastır Tıbbi atıkların kaynağında diğer atıklardan ayrı olarak toplanması, biriktirilmesi, taşınması ve bertarafı esastır Tıbbi atık üreticileri atıkların bertarafı için gerekli harcamaları karşılamakla yükümlüdür

Atık Yönetiminin Genel İlkeleri Tıbbi atık üreten sağlık kuruluşlarının, belediyelerin ve özel sektör firmalarının tıbbi atık yönetimiyle ilgili personellerinin periyodik olarak eğitimden ve sağlık kontrollerinden geçirilmesi esastır Sağlık kuruluşları ve belediyeler, oluşan, taşınan ve bertaraf edilen tıbbi atık miktarını kayıt altına almakla yükümlüdür

Temel İlkeler Evsel nitelikli atıklar ile tıbbi atıklar aynı taşıma arabası ile aynı anda taşınmamalıdır. Tıbbi atık içeren çöp torbalarından birisinin toplama veya taşıma sırasında patlaması halinde bu torba hemen ikinci bir kırmızı çöp torbasının içine konmalıdır. Patlama sonucu kirlenen yüzey temizlenir ve dezenfekte edilir.

Temel İlkeler Her tür kesici-delici alet, kesici-delici alet kutularına atılmalıdır. Kesici-delici alet kutuları ¾ oranında doldurulmalı, beklenmemeli, kesinlikle sıkıştırılmamalıdır. Dolduktan sonra ağızları kapatılıp uygun büyüklükte kırmızı çöp torbalarına atılmalıdır.

Temel İlkeler Kırmızı çöp torbaları normal servislerde ve polikliniklerde tedavi odalarında, Yoğun Bakım Ünitelerinde, Ameliyathane ve Hemodiyaliz Ünitesinde ofis alanları dışında tüm alanlarda bulundurulmalıdır. Hasta bakım hizmeti verilen tüm alanlarda (hasta odası, muayene ve tedavi odaları, ameliyathane, hemodiyaliz, vb.) kesici-delici alet kutusu bulundurulmalıdır.

Temel İlkeler Kırmızı çöp torbası bulunmayan bir alanda üretilen tıbbi atık en yakındaki kırmızı torbalı çöp kovasına veya kesici-delici alet kutusuna atılmalıdır. Atık toplama işlemi sırasında mavi veya siyah bir çöp poşetinin içinde tıbbi atık bulunduğunun görülmesi durumunda temizlik personeli bu çöp poşetini uygun boyda kırmızı bir çöp poşetinin içine koyarak tıbbi atık şeklinde ortamdan uzaklaştırmalıdır. Kesinlikle ayrıştırma yapma yoluna gidilmemelidir

TEŞEKKÜR EDERİM

Kan Yoluyla Bulaşan Hastalıklardan Korunma

Kan Yoluyla Bulaşabilecek Hastalıklar Hepatit B Hepatit C AIDS Hepatit A Hepatit D Hepatit E

Bulaş Yolu Parenteral yol Cinsel temas Anneden bebeğe Horizontal

Parenteral Yolla Bulaşma Kan Kan ürünleri Kanlı vücut sıvılarının direk teması ya da İğne Sivri uçlu aletler Kesici aletler aracılığıyla olmaktadır

Parenteral bulaşmada Risk Grupları Çoğul transfüzyon yapılan hastalar Hemodiyaliz hastaları Damar içi uyuşturucu kullananlar Dövme yaptıranlar Sağlık personelleri (WHO, HBV’ yi meslek hastalığı olarak kabul etmiş)

Anneden bebeğe bulaşma Perinatal (doğum öncesi) Vertikal (doğum sırasında) Postpartum dönemde anne sütü ile geçiş olabilir

Horizontal bulaşma Tükrük ve salya aracılığı ile yakın kişisel temas Havlu , diş fırçası, jilet , manikür-pedikür setlerinin ortak kullanılması Yaygın öpüşme alışkanlığı

Korunma Önlemleri Genel olarak; Tüm hastaların kan ve vücut sıvıları potansiyel olarak, enfekte kabul edilmeli ve gerekli önlemler alınmalı

Standart Önlemler Hepatit B=50-180 gün Hepatit C=30-150 gün Hastanın marker sonuçlarının negatif olması, enfekte olmadığı anlamına gelmez. İnkübasyon süreleri: Hepatit B=50-180 gün Hepatit C=30-150 gün HIV=30-90 gün

Standart Önlemler Kan ve vücut sıvılarıyla direk temas Her hastanın; Kan ve vücut sıvılarıyla direk temas Bunlarla kirlenmiş materyal ile temas Cilt ve mukoza temasında eldiven giyilmeli ve çıkarıldıktan sonra eller yıkanmalı

Standart Önlemler Koruyucu önlük Maske Koruyucu gözlük kullanılmalı Kan ve vücut sıvılarının sıçrama ihtimalinin olduğu işlemlerde, Koruyucu önlük Maske Koruyucu gözlük kullanılmalı

Standart Önlemler Kılıflarına takılmamalı Kıvrılmamalı İğne ve enjektörler kesinlikle Kılıflarına takılmamalı Kıvrılmamalı Yerinden çıkarılmamalı Kullanılan tüm delici ve kesici malzemeler diğer atıklardan ayrı olarak delinmeye dirençli kutulara atılmalı

Standart Önlemler Mutlaka eldiven giyilmeli Kapaklı kutulara konmalı Laboratuvar örneği (kan, idrar v.s.) toplarken ve taşırken; Mutlaka eldiven giyilmeli Kapaklı kutulara konmalı Tetkik kağıtlarına sıçratılmamalı

Standart Önlemler Kirli çamaşırlar çamaşırhaneye torba içinde götürülmeli Sürgü, ördek, küvet v.s. ile temas ederken eldiven giyilmeli ve bu malzemeler uygun şekilde dezenfekte edilmeli

Standart Önlemler Açık yarası, deri lezyonu ve dermatiti olan personel hastaya direk temastan kaçınmalı Gebe sağlık personeli önlemlere daha dikkatle uymalı

Şüpheli vücut sıvılarıyla temas halinde; Vakit kaybetmeden dekontaminasyon yapılmalı Cilt:su ve sabun ile yıkanmalı Göz:serum fizyolojik ya da temiz su ile yıkanmalı Ağız ve burun:temiz su ile yıkanmalı

Şüpheli vücut sıvılarıyla temas halinde; İğne batması ve kesik yaralanmalarında, bölge su ve sabun ya da uygun antiseptikle temizlenmeli Temas bölgesi sıkma, emme, kanatmaya çalışma gibi yöntemlerle travmatize edilmemeli

Şüpheli vücut sıvılarıyla temas halinde; Bulaş ve yaralanma durumunda; HEKK veya Enfeksiyon Polikliniğine müracaat edilmeli

Kan Yoluyla Bulaşan Mikroorganizmalardan Korunma Eğitim Standart önlemler Güvenli aletler Uygun çalışma ortamı ve iş yükünün azaltılması Profilaksi(aşı)