ŞİDDET VE ŞİDDETLE BAŞETME

ŞİDDET Türk Dil Kurumu’na göre Şiddet: Karşıt görüşte olanlara,inandırma ve uzlaştırma yerine,kaba kuvvet kullanma,duygu ve davranışta aşırılık olarak tanımlanmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü’nün tanımına göre: Kişinin kendisine,bir başkasına veya bir gruba karşı yaralama, ölüm, psikolojik zarar, gelişme geriliği ya da ihmal ile sonuçlanan (ya da sonuçlanma olasılığı yüksek olan) kasıtlı güç kullanımı tehdididir.

ŞİDDET Eğitim Ortamlarında Şiddet: Öğrencilere ve öğretmenlere yönelik fiziksel, psikolojik ya da sosyal olarak kasten saldırı ya da müdahale olup bireylerde fiziksel ya da ruhsal acı yaşanmasına neden olur. Şiddeti sadece fiziksel boyutuyla algılama eğilimi yaygın olsa da sözel, duygusal, ekonomik ve cinsel boyutları da bulunmaktadır. Şiddet davranışlarının çoğu öğrenilmiş davranışlardır.

Suç işlemeye yol açan etmenlerin bir kısmı şöyle sıralanabilir: Çocukların davranışlarını kontrol etmekte zorluk yaşaması ve içlerinden geldiği gibi düşünmeden hareket etmeleri. Hayal kırıklığına toleranslarının düşük olması ve herhangi bir engellenmeyle karşılaştıkları zaman onunla başa çıkamamaları. Sorun çözme, öfke kontrolü ve iletişim kurma gibi sosyal becerilerinin zayıf olması, Çocukların eğitim yaşamının ihmal edilmesi Çocuğa yönelik zayıf danışmanlık, çocuğun yaşamını takip etmekte başarısızlık.

Suç işlemeye yol açan etmenlerin bir kısmı şöyle sıralanabilir: Ailenin disiplin becerilerinin zayıf olması; uygunsuz, tutarsız ve sert disiplin uygulamalarının bulunması ve çocuk yetiştirme konusunda farklı anlayışların çocuğa yansıtılması. Çatışma çözme ve öfke kontrolü becerilerinin zayıf olması veya olmaması. Aile içi çatışma, evlilik uyuşmazlığı, ev içi şiddet, istismarın varlığı Çocukların fiziksel ve ruhsal sağlığın iyi olmaması, madde kullanımı, depresyon olması.

Şiddet Davranışı için Risk Faktörleri Evde ve/veya okulda sosyal olarak aşırı içine kapanık olan çocuklar, Yoğun bir izolasyon içinde olmak, Şiddete maruz kalmak, Başkaları tarafından çabucak kızdırılabilir olmak, Aşırı alınganlık, Kendine rahat verilmediği duygusunu sık yaşamak, Okul başarısının düşük olması,

Şiddet Davranışı için Risk Faktörleri Öfke kontrolünü becerememek ve sık öfke patlamaları yaşamak, Geçmişinde, şiddet içeren davranışlarının bulunması, Bireysel farklılıklara toleransın olmaması, Madde kullanmak, Dürtüsel/fevri olmak, Çok çabuk hayal kırıklığına uğramak ve bunu tolare edememek.

ŞİDDETİN NEDENLERİ Aile bağlarının zayıf olması Aile içinde şiddet yaşanması Televizyonlarda şiddet içerikli programlara tanıklık edilmesi Erken yaşta anne-baba olma Sosyal çevre Beceri düzeyi ve akademik başarısı Alkol ve madde bağımlılığı

ŞİDDETİN ÖNLENMESİ VE AZALTILMASI ÇALIŞMALARI İlköğretim programına sosyal, duygusal, bilişsel alanlarda sorunlarla baş etme becerilerine ilişkin kazanım ve etkinlikler dahil edilmiştir. İlköğretim programlarına rehberlik entegrasyonu yapılmış ve ilköğretim ve ortaöğretim rehberlik saatleri için gelişimsel anlayışı temel alan, öğrencilerin eğitsel, mesleki ve kişisel/sosyal gelişimlerini destekleyen rehberlik programları hazırlanmıştır.

ŞİDDETİN ÖNLENMESİ VE AZALTILMASI ÇALIŞMALARI Milli Eğitim Bakanlığı çeşitli kuruluşlarla, okul ve çevresindeki şiddetin azaltılmasına ve önlenmesine doğrudan ya da dolaylı etkisi bulunan program ve projeler yürütmektedir. Bu kapsamda; Çocuk Dostu Okul Projesi, Psikososyal Okul Projesi, Sokakta Çalışan Çocukların Eğitime Yönlendirilmesi Projesi, Ergenlerde Sağlık Bilinci Geliştirme Projesi, Evin Okula Yakınlaştırılması ve Değişen Anne-Baba Rolleri Projesi, Anne Baba-Çocuk Eğitimi Projesi, Çocuklar ve Ergenler için Yaşam Becerileri Eğitimi Projesi, Yaşam Becerileri Eğitim Paketi,

9. 7–19 Yaş Etkili Anne Baba Eğitimi Programı, 10. Çocuk ve Gençlerimizin Risklerden Korunma Bilincini Geliştirme, 11. Temel Önleme Projesi, 12. YİBO Destek Projesi, 13. Haydi Kızlar Okula Kampanyası, 14. alkol, sigara ve madde kullanımını önlemek amacıyla öğrencilere ve ailelere yönelik olarak hazırlanan “Hayata Sahip Çıkmak Programı” değerlendirilebilir.

ŞİDDETİN ÖNLENMESİ VE AZALTILMASI ÇALIŞMALARI 2003 yılında okullarda olumsuz davranışlara caydırıcılık sağlanması amacıyla 27.08.2003 tarihinde yürürlüğe giren İlköğretim Kurumları Yönetmeliği’ne “Öğrenci Davranışlarının Değerlendirilmesi” ile ilgili hükümler eklenmiştir. Öğrenci davranışlarını değerlendirme sürecinde davranışlara yönelik ödüllendirmeler, yaptırımlar ve uygulama süreci net bir şekilde belirlenmiştir

ŞİDDETİN ÖNLENMESİ VE AZALTILMASI ÇALIŞMALARI 2004 yılından itibaren eğitim ortamlarında, öğrencilerin demokrasi bilincini oluşturacak şekilde, demokrasinin bütün unsurları ile öğretilip yaşatılmasını amaçlayan bir demokrasi eğitimi verilmekte, okul meclisleri kurulmaktadır. Bu amaçlar doğrultusunda ilk ve ortaöğretim kurumlarında "Okul Öğrenci Meclisleri" oluşturulmaktadır.

ŞİDDETİN ÖNLENMESİ VE AZALTILMASI ÇALIŞMALARI 2005 yılında okul-aile işbirliğine ilişkin bir genelge çıkarılmıştır. 10.10.2005 tarih, 2005/92 sayılı “Öğrenci-Veli-Okul Sözleşmesi Genelgesi” ile, bireyin kendini gerçekleştirmesi, okulda demokrasi kültürünün yerleştirilmesi, okulun tüm imkânları ile çevreye açılması, veli ve öğrencinin beklentilerinin sisteme dâhil edilmesi, hizmet üretenler ile alanlar arasındaki ilişkilerin belirlenmesi için sistematik bir düzenlemeye gerek duyulmuştur. Bu amaçla Öğrenci-Veli-Okul Sözleşmesi hazırlanmıştır.

ŞİDDETİN ÖNLENMESİ VE AZALTILMASI ÇALIŞMALARI Ortaöğretim Genel Müdürlüğü tarafından 14.03.2006 tarih ve 2006/22 sayılı “Öğrencilerimizin Zararlı Madde Kullanımı ve Şiddet Gibi Risklerden Korunması Genelgesi” çıkarılmıştır. Bu Genelge ile okulda “biz” duygusu yaratma, etkili bir işbirliği ve iletişimle etkili bir öğrenme ortamı hazırlayan, okul-öğrenci-veli bütünleşmesi sağlayan bir okul iklimi oluşturulması hedeflenmektedir.

ŞİDDETİN ÖNLENMESİ VE AZALTILMASI ÇALIŞMALARI Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından 24.03.2006 tarih ve 2006/26 sayılı “Okullarda Şiddetin Önlenmesi Genelgesi” hazırlanmıştır. Acil rehberlik önlemlerini içeren bu Genelge çerçevesinde “Okul Vaka Analiz Formu” ile okullardaki şiddetle ilgili mevcut durumu belirleyen bilgiler istenmiştir.

ŞİDDETİN ÖNLENMESİ VE AZALTILMASI ÇALIŞMALARI Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü tarafından, 2004 yılında psikolojik destek seti hazırlanmıştır. Bu set, 13 işitsel ve 13 görsel modül ile kullanıcı kılavuzundan oluşmaktadır. Hazırlanan bu eğitim seti ile; yetişkinlerin gençlerle iletişim kurma yolları, ana-baba, öğretmen, yönetici ve danışmanlar arasındaki bağın güçlendirilmesi, gençlerin içinde bulundukları dönemi kavramaları ve döneme özgü sorunlarla baş etme yolları ile gerektiğinde profesyonel yardım almaları amaçlanmıştır. Buna ek olarak 2006 yılında 8 TV spotu ve 4 afiş hazırlanmıştır.

ŞİDDETİN ÖNLENMESİ VE AZALTILMASI ÇALIŞMALARI 2006 yılında, eğitim ortamlarında şiddetin azaltılması ve önlenmesi çerçevesinde duyarlılığı ve farkındalığı artırmak amacıyla İlköğretim Genel Müdürlüğü ve UNICEF iş birliğiyle uluslararası katılımlı “Şiddet ve Okul: Okul ve Çevresinde Çocuğa Yönelik Şiddet ve Alınabilecek Tedbirler Sempozyumu” gerçekleştirilmiştir.

TEMEL STRATEJİLER Bilgiye dayalı yönetim anlayışı Çok sektörlü ve çok disiplinli yaklaşım Bütüncül yaklaşım Gelişimsel yaklaşım Önleme, koruma ve müdahale yaklaşımı Kapasite artırımı Sürdürülebilir hizmet İzleme ve değerlendirme çalışmaları

Güvenli okul Güvenli okul, aslında uyumlu okuldur. Güvenli okullarda okul çalışanları ve öğrencileri arasında olumlu ilişki bağları bulunur. Burada öğretmenlerin öğretmenler ile, öğretmenlerin öğrenciler ile, öğrencilerin öğrenciler ile olan ilişkilerinde ve okulda hizmetli olarak çalışanların öğrenciler ile ilişkilerinde olumlu özelliklerden bahsediyoruz. Şiddeti önlemede en önemli etkenlerden biri okul çalışanlarıyla, öğrencilerin kurdukları güven verici, destekleyici bağlardır.

Güvenli okul Bu sebeple öğrenciler ve okul çalışanları arasında pozitif ilişkileri geliştirmek gerekmektedir. Diğer gereklilikler tamamlanmadan, okulun havası pozitif yönde değiştirilmeden güvenlilik sağlanamayacağı gibi güvenli okul ortamı da oluşturulamaz. Çocuklar bekledikleri desteği okullardan göremezlerse, sosyal olarak istenen davranışları da göstermezler bu da güvenli bir okul oluşturmanın önündeki önemli engellerden birisidir.

Güvenli okulların kriterleri şunlardır İletişim insanlar arası ilişkilerde en önemli anahtardır, insanları birbirlerine bağlar. Güvenli okullarda öğrenciler, öğretmenler, okul çalışanları, okul idaresi arasında güvenli bir iletişim vardır. Bu iletişimin iyi ve güvenli olması okulun genel havasına yansır ve problemlerin çözümünü kolaylaştırır.

Güvenli okulların kriterleri şunlardır Güvenli okulların tutumu çocukların akademik başarılarını ve davranışlarını geliştirmek üzerine kuruludur fakat sadece akademik başarıya odaklanmamaktadırlar. Öğrencilerin sosyal ve duygusal ihtiyaçlarını da karşılamaya önem verirler. Böylece çocuğun okuldan; okulun da öğrencilerden bekledikleri arasında bir denge kurulmaktadır.

Güvenli okulların kriterleri şunlardır Güvenli okullarda bütün çocuklara eşit şekilde davranılır ve eşit sorumluluk verilir. Sınıf içinde ya da okul içinde arkadaşları ile eşit sorumluluklar almayan, farklı davranılan çocuklar ileride şiddet davranışlarında bulunabilirler ya da şiddetin hedefi olabilirler. Okullarda yaşanan en belirgin sorun öğrencilere eşit davranılmamasıdır

Güvenli okulların kriterleri şunlardır Güvenli okullar velileri çocukları hakkında bilgilendiren okullardır. Bu sadece veli toplantıları ile yapılmamalı, veliler düzenli olarak okula davet edilmeli ve çocukları hakkında bilgilendirilmelidir.

Güvenli okulların kriterleri şunlardır Okul öncesi ve sonrası programların olması şiddet ile mücadelede önemli bir yere sahiptir. Bu programlarda çocuklar rehberleri eşliğinde kültürel faaliyetlerde bulunabilirler.

Güvenli okulların kriterleri şunlardır Güvenli okullar öğrencileri geleceğe hazırlamalı, yetişkinlik döneminde karşılaşabilecekleri zorluklar hakkında onları bilgilendirmelidir. Güvenli bir okul olmanın temel özelliklerinden birisi öğrencilere mezun olduklarında öğrendiklerini uygulayabilecekleri ortamlar sağlamak ve bu ortamları hazırlamaktır.

Güvenli okulların kriterleri şunlardır Okullar öğrenciler ve çalışanlar için potansiyel olarak tehlikeli olabilecek durumlar hakkında bilgilendirme yapmalı ve çözüm yollarını paylaşmalıdır.

Güvenli okulların kriterleri şunlardır Okulda şiddet duyurusu yapan öğrenciler mutlaka korunmalıdır. Okul öğrenciler ve yetişkinler arasında güven oluşturulmalıdır ki potansiyel olarak tehlikeli olan durumlar hakkında bilgiler gelebilsin. Okulda sorun yaşandığında "ispiyoncu" veya "korkak" gibi tanımlamalara maruz kalmadan öğrencilerin başvurabilecekleri güvenli bir kaynağın olması için çalışılmalıdır. Bu zaman alacak bir prosedürdür, ancak öğrenciyi hiç bir koşulda deşifre etmemek, bunun için bilinen yolların dışında (örneğin öğretmenin odasına gitmek yerine e-posta yöntemiyle başvuru yapması gibi) yeni yollar geliştirmek faydalı olacaktır.

Güvenli okulların kriterleri şunlardır Güvenli okullar problemi iyi bilen ve bu problemi çözmek için bilgiler toplamış ve bunları değerlendirmiş okullardır. Güvenli okullarda öğrencilere iyi bir vatandaş olmalarını sağlayacak eğitimler verilmelidir. Okullar akademik programlarının içerisine öğrencilerinin iyi birer vatandaş olmalarını sağlayacak eğitimler de yerleştirilmeli ve bu konudaki temel değerler öğrencilere vermelidirler.

Güvenli okulların kriterleri şunlardır Çocuklar, okullara değişik özelliklerde ve düşüncelerle gelirler. Her birinin beklentisi farklıdır. Beklentilerini karşılayacak ortamların oluşturulması gerekir. Bazı durumlarda şiddet mağdurları tepkilerini agresif şekillerde gösterebilirler. Bu nedenle şiddete maruz kalan çocuk ve gençlerde şiddet davranışı gözlenebileceği unutulmamalıdır. Şiddete maruz kalan çocuk ve gençlere uygun psikososyal yaklaşımlarda bulunulması gerekir.

ŞİDDETİ ÖNLEME İLE İLGİLİ BAŞKA NELER YAPILABİLİR?

TEŞEKKÜR EDERİZ