KADIN SAĞLIĞI AİLE PLANLAMASI

Gebelikten Korunma Yöntemleri Gebelikten korunmak için herhangi bir yöntem kullanmadan cinsel ilişkide bulunan kadınların % 80-90'ı bir yıl içinde gebe kalır.  Bu nedenle eğer bir süre ya da bundan sonra hiç bebek istenmiyorsa  mutlaka etkili bir gebelikten korunma yöntemi kullanılmalıdır.

A. Genel Korunma Yöntemleri 1.  Hap ve Mini Hap  Genel Özellikler  ·  Her gün düzenli alınması gerekir. ·  Kadında  yumurtlama ve döllenmeyi engeller. ·  Doğru kullanıldığında çok etkilidir. ·  Adetin ilk beş günü içinde, tercihen ilk günü alınmaya başlanmalıdır. ·  Adet öncesi gerginliği ve adet sancılarını önler. ·  Rahim ve yumurtalık kanserlerine karşı koruyucudur. ·  Adet kanamalarının miktarını azalttığından bu nedenle oluşabilecek kansızlığa karşı koruyucu etkileri vardır. ·  Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan (HIV/AIDS, hepatit-B, frengi, bel soğukluğu, klamidya gibi) korumaz

Hap ·  Kadında doğal olarak bulunan kadınlık hormonlarından ikisini  (östrojen ve progesteron) içerir. ·  35 yaş ve üstünde olup, sigara içen kadınlar hapla korunacaksa sigarayı bırakmalıdır. ·  Anne sütünün miktarını azalttığı ve yapısını değiştirdiği için emzirirken kullanılmaz.

Mini Hap ·  Kadında doğal olarak bulunan kadınlık hormonlarından yalnızca birini (progesteron) içerir. ·  Anne sütünü etkilemediği için emziren kadınlar da kullanabilir.

2. Aylık İğne .Düzenli olarak ayda bir kez, kas içine enjeksiyonla uygulanır. .Kadında doğal olarak bulunan kadınlık hormonlarından ikisini  (östrojen ve progesteron)içerir. .Yumurtlama ve döllenmeyi engeller. .Doğru kullanıldığında çok etkilidir. .Adetin ilk yedi günü içinde tercihen ilk günü uygulanır. .35 yaş üstünde ve sigara içen kadınlar sigarayı bıraktıklarında kullanabilirler. .Anne sütünün miktarını azalttığı ve yapısını değiştirdiği için emzirirken kullanılmaz. .Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan (HIV/AIDS, hepatit-B, frengi, bel soğukluğu,klamidya gibi)  korumaz.

3. Üç Aylık İğne .Düzenli olarak üç ayda bir, kas içine enjeksiyonla uygulanır. .Kadında doğal olarak bulunan kadınlık hormonlarından yalnızca birini (progesteron) içerir. .Yumurtlama ve döllenmeyi engeller. .Doğru kullanıldığında çok etkilidir. .Adetin ilk yedi günü içinde tercihen ilk günü uygulanır. .Ara kanamaları olabilir ve uzun kullanıldığında kullanım sırasında adet görülmeyebilir. .Anne sütünü etkilemediği için emziren kadınlar da kullanabilir. .İğneler kesildikten sonra, tekrar gebe kalmak, ortalama dokuz ay gecikebilir. .Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan (HIV/AIDS, hepatit-B, frengi, bel soğukluğu,klamidya gibi) korumaz.

4. Rahim İçi Araç (Spiral) .Rahim içine yerleştirilen küçük plastik bir araçtır. Bakır ve hormon içeren tipleri vardır. .Döllenmeyi önler. .Çok etkilidir. .10 yıla kadar koruyan bakırlı tipleri vardır. .Kadının gebe olmadığından emin olunan herhangi bir zamanda uygulanabilir. Uygulama sırasında adetli olmak gerekli değildir. .Çıkartıldığında hemen gebe kalınabilir. .İlk aylarda lekelenme, adet miktarında artma veya adet süresinde uzamaya, adet sancısına neden olabilir. .Anne sütünü etkilemediği için emziren kadınlar da kullanabilir. .Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan (HIV/AIDS, hepatit-B, frengi, bel soğukluğu,     klamidya gibi) korumaz. .Kurallarına göre uygulandığında enfeksiyona neden olmaz.

5. Kondom (Prezervatif, Kılıf, Kaput) .Erkekler tarafından kullanılmak üzere bir çeşit lastikten yapılmış çok ince ve esnek bir kılıftır. .Cinsel ilişki sırasında, meni içindeki erkek tohum hücrelerinin (sperm) kadının vajinasına geçmesini engeller. .Doğru kullanıldığında oldukça etkilidir. .Her cinsel ilişki için YENİ, KULLANILMAMIŞ BİR KILIF kullanılır. Kılıf sertleşmiş erkeklik organına, kadının vajinasına HİÇ TEMAS ETMEDEN ÖNCE takılır. Boşalma sonrası organ gevşemeden çıkartılmalıdır. CİNSEL YOLLA BULAŞAN ENFEKSİYONLARDAN (HIV/AIDS, HEPATİT-B, FRENGİ, BEL  SOĞUKLUĞU, KLAMİDYA GİBİ) KORUR. .Hiçbir yan etkisi yoktur.

6. Spermisitler (Sperm Yok Ediciler) .Kadının vajinasına konularak uygulanan jel, fitil  ve köpüren tabletlerdir. Tabletlerin erimesi için cinsel ilişkiden 10 – 15 dakika önce vajinanın derinine uygulanmaları gerekir. Etkisini tam gösterebilmesi için cinsel ilişkiden sonra da en az 6 saat vajina hiçbir sebeple yıkanmamalıdır. Vajinanın doktor tarafından önerilmedikçe, herhangi bir sebepten yıkanması doğal korunmasını bozarak enfeksiyonların oluşma riskini artıracağından kesinlikle önerilmez. .Erkek tohum hücrelerini vajina içinde etkisiz hale getirerek gebeliği önler. .Doğru kullanıldığında oldukça etkilidir. .Her cinsel ilişki için uygulama tekrarlanmalıdır. .Anne sütünü etkilemediği için emziren kadınlar da kullanabilir. .Bazı cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara karşı koruyucudur.

7. Kadında Tüplerin Bağlanması (Tüp Ligasyonu) .Artık çocuk istemeyen çiftlerde, kadınların yumurtalık kanallarının/tüplerin ameliyatla  bağlanmasıdır. ·Tüpler bağlandığı için yumurta, erkek tohum hücresi (sperm) ile karşılaşmaz. Böylece  döllenme engellenir. ·Gebelik şüphesi olmayan herhangi bir zamanda, kadın evli ise kendisinin ve eşinin yazılı onayı ile yapılır. ·Çok etkilidir. ·Cinsel arzu, yeterlilik ve doyumda, adet kanamalarında hiçbir değişikliğe yol açmaz. ·Hastanede yatmayı gerektirmez. ·Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan (HIV/AIDS, hepatit-B, frengi, bel soğukluğu, klamidya gibi) korumaz

8. Erkekte Kanalların Bağlanması (Vazektomi) .Artık çocuk istemeyen çiftlerde, erkeklerin tohum (sperm) kanallarının bağlanmasıdır. .Kanallar bağlandığı için erkek tohum hücreleri (spermler)  boşalma sıvısına geçmez. Böylece döllenme engellenir. .Koruyuculuğun başlaması hemen gerçekleşmez. İlk 20 boşalmada ya da yaklaşık 3 ay süreyle kondom (prezervatif, kılıf) gibi ek bir yöntem kullanılmalıdır.Çok etkilidir. .Cinsel arzu, yeterlilik ve doyumda, erkeklik organının sertleşmesinde hiçbir değişikliğe yol açmaz. .Erkek evli ise kendisinin ve eşinin yazılı onayı ile yapılır. .Cilt kesilmeden ve dikişsiz olarak yapılabilir. Hastanede yatmayı gerektirmez. .Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan (HIV/AIDS, hepatit-B, frengi, bel soğukluğu, klamidya gibi) korumaz.

ACİL KORUNMA Yine de; korunmasız cinsel ilişkide bulunduysanız ya da bir korunma yöntemi kullanırken beklenmedik bir durumla karşılaşırsanız ve gebe kalmak istemiyorsanız acil önlem alabilirsiniz. Bunun için cinsel ilişkiden sonraki ilk üç gün (72 saat) içinde aile planlaması hizmeti sunan bir sağlık kuruluşuna başvurmalısınız!!!

GÜVENLİ ANNELİK Anne ve babanın çocuk sahibi olmak istemesi Eşlerin birbirleri ile uyumu Annenin yaşı ve fiziksel durumu: 18 yaşından küçük ve 35 yaşın üzerindeki gebeliklerde karşılaşılabilecek sorunlar

18 yaşından küçük gebelerde; Düşükler Gebelik zehirlenmeleri Doğumun uzun sürmesi ve zor olması Doğumda zarar görmüş bebekler Doğum sonu kanamalar Erken doğumlar ve düşük doğum ağırlıklı bebekler gibi durumlarla karşılaşılabilir.

35 yaş üzeri gebelerde; Hamilelik, doğum ve doğum sonrasının daha problemli olması Kronik hastalıklar Down Sendromu riskinin artması gibi durumlarla karşılaşılabilir.

Dış gebelik Kan Grubu Uyuşmazlığı: Kadın Rh - Erkek Rh +

Cinsiyetin Belirlenmesi KADIN ERKEK ERKEK BEBEK KIZ BEBEK

HAMİLELİKTE BESLENME Et ve Et ürünleri, kurubaklagiller Süt ve süt ürünleri Ekmek ve tahıl grubu Sebze ve meyve grubu Yağ ve şeker grubu

EMZİRME DÖNEMİ Emzirmenin anneye faydaları Emzirmenin bebeğe faydaları

CİNSEL YOLLA BULAŞAN HASTALIKLAR AIDS Hepatit B Bel soğukluğu Cinsel organ siğilleri Frengi İdrar yolu iltihabı Klamidya Herpes Pelvis iltihabı hastalığı

KANSER NEDİR? Düzensiz ve kontrolsüz çoğalan ve esas hücreye benzemeyen hücrelere kanser hücresi denir.

Kanserden korunmak için alınabilecek önlemler Sigara içmemek Çok fazla ve uzun süre güneş ışığında kalmamak Röntgen ışınlarından ve radyasyondan uzak kalmak Katran, asbest, benzen vb maddelerden uzak durmak Hormon ve fazla miktarda tarım ilaçları kullanılarak yetiştirilen gıdalardan uzak kalmak Alkol kullanmamak Stresten uzak durmak

KANSERİN HABERCİLERİ Başlangıçta ağrısız şişlikler İyileşmesi geciken yaralar Benler ve siğillerde değişme Anormal kanamalar Büyük abdest ve idrar yapma düzeninde değişiklikler Yutma güçlüğü Ses kısıklığı Nedeni açıklanamayan ateş ve zayıflama

GENEL RİSK FAKTÖRLERİ Aile öyküsü Hiç doğum yapmamış olmak Cinsel yolla bulaşan hastalıklar geçirmiş olmak Sigara kullanmak Kilolu olmak Jinekolojik muayenelere düzenli olarak gitmemek

EN SIK GÖRÜLEN KANSER TÜRLERİ KADINLARDA: Meme kanseri, rahim ağzı ve rahim içi kanserleri ERKEKLERDE: prostat ve akciğer kanserleridir.

ÜREME ORGANLARI KANSERLERİNDEN KORUNMA YOLLARI Dış üreme organı temizliğine önem vermek Gebelik ve doğum sayısını sınırlı tutmak Sigara ve alkol kullanmamak Üreme yolları iltihaplarını hemen tedavi ettirmek Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmak Sağlıklı, güvenli ve tek eşle cinsel yaşama özen göstermek Erken yaşta evlilik, cinsel ilişki ve doğundan kaçınmak Dengeli, sağlıklı ve temiz beslenmek 35 yaşına kadar 2-3 yılda bir 35 yaşından sonra yılda bir kez PAP SMEAR TESTİ yaptırmak

MEME KANSERİNDE ERKEN TANI YÖNTEMLERİ KİMLER RİSK ALTINDADIR? Yakınlarında meme kanseri olanlar 50 yaşın üzerindeki kadınlar Erken yaşta doğum yapanlar Hiç evlenmemiş ve çocuğu olmayan ve emzirmeyenler Memelerinde iltihap veya kistik hastalık geçirmiş olanlar

MEME MUAYENESİ Banyo yaparken veya duş alırken Aydınlık bir odada, geniş bir ayna karşısında belden yukarısı çıplak olarak Sırt üstü yatarak