PEDİATRİK REHABİLİTASYON
ÖYKÜ (1) Prenatal: Annenin yaşı Ateşli hastalık DM Hipertansiyon Viral enfeksiyonlar
ÖYKÜ (2) Prenatal: İlaç Sigara Alkol Uyuşturucu Aşırı kilo alma verme
ÖYKÜ Perinatal: Doğum süresi Anestezi İlaçlar (indüksiyon) Erken doğum Kilo
ÖYKÜ Apgar Sarılık Kuvöz Yoğun bakım Emme refleksi
GELİŞİM - 1 Boy Kilo Baş çevresi Büyüme Takip
GELİŞİM - 2 Normal Spastik 0-1 ay: düzenli uyur, uyanıkken hareketlidir devamlı olarak uykulu hareketi az 1-2 ay: kaslar normal kaslarda normal olmayan kasılmalar 2-3 ay: gözlerde düzenli hareketler, normal sırtüstü yatış, gözlerde titremeler, ifadesiz yüz, sırtüstü yatarken baş ve topuklar üzerinde köprü kurma 3-4 ay: başını tutar, şaşılık yoktur, elini yumruk halinde tutmaz başını tutamaz, şaşılık olur, elini devamlı yumruk halinde tutar
Gelişim - 3 6-7 ay: dengeli oturur, yüzüstü döner, destekle ayakta durur desteksiz oturamaz, dönemez 7-8 ay: yatakta rahatlıkla her yöne döner, başını her yöne çevirir,bacaklar ayrık olarak oturur, tek bacağını rahatlıkla ileri hareket ettirir yatakta dönemez, başını tutamaz, çeviremez, otururken bacaklarını çaprazlar, iki bacağını birden ileri hareket ettirir 9-10 ay: tutunarak ayağa kalkar, ellerini kullanır, emeklerken bacaklarını kaldırır, verilen yemeği ağzına götürür, tutunarak da olsa ayağa kalkamaz, el becerisi yoktur, emeklerken bacaklarını sürükler, yemeği ağzına götüremez 10-12 ay: her iki ayağının üzerinde rahatlıkla durur, yürür normal olarak ayakta duramaz, bacaklar çaprazlar, yürüyemez
GENEL DURUM GENEL DURUM Ateş Tansiyon Nabız sayısı Vücut yapısı Renk değişikliği Ödem
FİZİK MUAYENE-1 Enspeksiyon (çok önemlidir!) Anne/babadan ayrılmaya tepkisi Görsel ve işitsel farkındalığı Genel tavrı (sakin/hiperaktif, uyumlu/zor) Etraftaki eşyalara ilgi (bilgisayar, oyuncak) Dikkat, konsantrasyon
FİZİK MUAYENE-2 Motor aktivitelerin şekli ve etkinliği Anne, baba ve doktorla iletişimi Anne, baba, doktora uygun davranış reaksiyonu Konuşma kalitesi Anne, babanın çocuklarına davranışı
FİZİK MUAYENE-3 Mavi sklera (osteogenesis imperfecta) Asimetrik yüz hatları (yüz felci) Sütlü kahverengi lekeler (nörofibromatozis) Skolyoz Ayak deformiteleri
FİZİK MUAYENE-4 Palpasyon: Fontaneller Deri (ateş, terleme, soğukluk) Nodüller (romatizmal hastalıklar) Kaslar (tonüs, fibrozis, hipertrofi) Eklemler (şişlik, kızarıklık, hassasiyet)
FİZİK MUAYENE-5 Nörolojik muayene Refleksler(Moro, palmar, plantar Tonüs (hipertoni, hipotoni) Aktif hareket Kas kuvveti (0-5) Koordinasyon (derin duyu kaybı) Duyu
FİZİK MUAYENE-6 EHA Yatarken Ayakta Yürürken
Dirsek ekstansiyonu (- 25°) Kalça ekstansiyonu (- 30°) FİZİK MUAYENE-7 EHA Dirsek ekstansiyonu (- 25°) Kalça ekstansiyonu (- 30°)
FİZİK MUAYENE-8 Yürüme bozuklukları Asimetrik adım genişliği Parmak ucunda yürüme Çaprazlama Trendelenburg (ördekvari) Stepaj İstemsiz hareketlerle yürüme
DUYU ABDOMİNAL T8 – T 12 KREMASTER L1 – L2 ANAL S4 – S5
DİĞER ORGANLAR Kalp (anomali, miyopati, kolajen hastalık, spinal kord hasarı, Guillain Barré, polio, ilaç) Akciğer (miyopati, travma, skolyoz, polio, cp) Mesane (spina bifida, spinal kord hasarı) Barsak (spina bifida, spinal kord hasarı)
FONKSİYONEL DEĞERLENDİRME Görme İşitme Konuşma Kaba motor İnce motor Sosyal davranış
Torakal instabilite kriterleri-2 HASTALIKLAR Serebral palsi Spina bifida Travmatik beyin hasarı Spinal kord yaralanması Nöromüsküler hastalıklar Ampütasyonlar Romatizmal hastalıklar Travma Torakal instabilite kriterleri-2
SEREBRAL PALSİ Beyin hasarı İlerleyici değil Kalıcı Değişime uğrayabilen Hareket, tonus, koordinasyon ve postür bozukluğu
Rehabilitasyon Eğitim Ekip çalışması Ailenin katılımı
Baş Gövde Kollar Bacaklar Epilepsi Görme İşitme Konuşma Algılama Davranış bozuklukları Mental retardasyon
NEDENLERİ - 1 Prenatal 1. Kalıtım 2. Enfeksiyon 3. Annede metabolik hastalıklar 4. Fetusun oksijensiz kalması 5. Rh faktörü uyuşmazlığı 6. Gebeliğin ilk 3 ayında radyasyona maruz kalma 7. Kimyasal zehirlenme (alkol, sigara) 8. Doğum öncesi beyin kanamaları
NEDENLERİ - 2 Perinatal: Anoksi; kordon dolanması, doğumun uzaması, annede hipotansiyon Beyin kanamaları; zor doğum, vakum Yapısal faktörler; erken doğum, yeni doğan anemisi, yeni doğan sarılığı Ani basınç değişikliği; ani doğum, sezaryen Doğumu kolaylaştırmak için verilen ilaçlar
NEDENLERİ - 3 Postnatal Travma Enfeksiyon (menenjit, beyin absesi) Damarsal anomaliler (av malf., anevrizma, tıkanma) Oksijensiz kalma (CO zehirlenmesi, yiyecek aspirasyonu) Metabolik nedenler (sarılık, elektrolit dengesizliği)
TİPLERİ Hareket, postür ve tonus bozukluklarına bağlı olarak değişik tiplerde görülür; 1. Spastik 2. Flask 3. Atetoz 4. Ataksik 5. Mikst paternler.
SPASTİK TİP 1. Hemiplejik 2. Diplejik 3. Kuadriplejik
FİZİK MUAYENE Kas tonüsü Derin refleksler Primitif refleksler (+) Postür anomalileri (+) Motor gelişim Anormal hareket (+)
5/5 Normal 100 4/5 İyi 75 3/5 Orta 50 2/5 Zayıf 25 1/5 Çok zayıf 10 Kas Testi 5/5 Normal 100 4/5 İyi 75 3/5 Orta 50 2/5 Zayıf 25 1/5 Çok zayıf 10 0/5 Sıfır Derece %
Ashworth 1: Çok hafif 2: Hafif 3: Orta derecede 4: Ciddi 0: Normal tonus 1: Çok hafif 2: Hafif 3: Orta derecede 4: Ciddi
EKİP Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Uzmanı Pediatrist Fizyoterapist Hemşire Sosyal çalışmacı Psikolog İş Uğraşı Terapisti Konuşma Terapisti Özel Eğitim Öğretmeni Çocuk Gelişim ve Eğitim Uzmanı Çocuk Eğiticisi Hasta ve ailesi
SP rehabilitasyonunda genel amaçlar Anlaşılabilir konuşmayı öğretmek Üst ekstremitelerini normale yakın kullanmasını sağlamak Alt ekstremitelerini fonksiyonel kullanarak yürümeyi öğretmek Normale yakın bir görünüm kazandırmak
Spastisitenin tedavisi Uygun pozisyon EHA egzersizleri Germe egzersizleri KK egzersizler Lokal soğuk uygulama Elektriksel stimülasyon EMG biofeedback Germe splintleri Baklofen, diazepam Lokal enjeksiyonlar (botulinum toxin A) Tendon transferi, miyotomi, tenotomi Ortezler ve yardımcı cihazlar
Rehabilitasyon bir süreçtir, kişiyi vergi mükellefi haline getirmedikçe başarılı sayılamaz. Sir Ludwig Guttmann