STEREOTiP / BASMAKALIP & ÖNYARGI / KALIPYARGI MDBS 115 KÜLTÜRLERARASI İLETİŞİM

           Sterotip Nedir?  

STEREOTİPİ - BASMAKALIP BİR SOSYAL KATEGORİ İÇİNDEKİ İNSANLAR HAKKINDA OLUŞTURULAN İNANÇ KALIPLARIDIR ALGI, BELLEĞİ VE YARGILAMAYI ETKİLEYEN BİR BAKIŞ ÇERÇEVESİ SUNAR ÇEVREDEKİ UYARANLAR ARASINDAN SEÇİM YAPMAYI VE GENELLEMEYİ SAĞLAR

STEREOTİPİ - BASMAKALIP ZİHNİMİZDEKİ KALIBA UYMAYAN UYARANLARI GÖZARDI ETMEMİZE NEDEN OLUR DİĞERLERİNDEN BEKLENTİLERİMİZİ BELİRLER, BU NEDENLE ONLARIN BELİRLİ TARZLARDA DAVRANMASINI SAĞLAR STRESLİ DURUMLARDA DAHA FAZLA AKTİVE OLUR ZAMAN İÇİNDE DEĞİŞMEKLE BİRLİKTE, DEĞİŞİME KARŞI DİRENÇLİDİR

STEREOTİP - STEREOTYPING A generalization about a group of people in which identical characteristics are assigned to virtually all the members of the group, regardless of actual variation among the members (Aaronson et. al, 1997) Stereotypes represent cognitive component of prejudice

                women stereotypes  

women belong in the kitchen  

women shouldn't play sports  

women should only have babies  

Men can't cook Men don't do laundry  

Men only mow, take out trash, and build/fix things  

Men are stonger, better at sports, and all men get in fights  

Ethnocentric Stereotypes

Stereotip haritaları: Darkafalıların harika dünyası Küreselleşme bir yandan insanların daha önce hiç görülmemiş bir düzeyde diğer kültürlerle karşılaşmasını sağlarken, bu karşılaşma sonucunda birbirlerini seveceklerinin garantisini veremiyor. Ulusların birbiri hakkında sahip olduğu düşüncelerin pek de değişmediğini, kafalarda yapıştırılmış etiketlerin kolay kolay sökülmeyeceğini AlphaDesigners’ın hazırladığı “bağnazlık haritası” muhteşem bir şekilde suratlara çarpıyor

Stereotip haritaları: Darkafalıların harika dünyası Amerikalılar Türkiye’ye “Şükran Günü Yemeği” olarak bakarken, Türkler Fransızları “İkiyüzlü Krosanlar” olarak kabul ediyor, Arap Baharında Türkiye’ye hakem rolü verilirken, Ruslar İtalya’yı alışveriş merkezi olarak görüyor. Berluscoli’nin hayat görüşü ise en azından tutarlı. Bu “o kadar acıklı ki eğlenceli” haritalar, AlphaDesigners internet sitesinde hem tek tek, hem de bir bütün halinde takvim olarak satılıyor. Sitelerinde posterlere daha yüksek çözünürlükte bakmak da mümkün

Amerikalıların gözünde Avrupa

Amerikalıların gözünde Asya

Almanların gözünde Avrupa

Berlusconi’nin Avrupası

Fransızların Avrupası

Türklerin Avrupası

Rusların Avrupası

Yunanlıların Avrupası

İngilizlerin Avrupası

İspanyolların Avrupası

ARAP BAHARI

GAY ERKEKLER

ÖNYARGI - Prejudice

ÖNYARGI / KALIPYARGI ÖNYARGI NEDİR? Ön yargı bir tutumdur. Bir grup insana ilişkin adil olmayan, hoşgörüsüz ya da aleyhte bir görüştür. Diğer tutumlar gibi 3 bileşeni vardır. İnançlar duygular ve davranışsal eğilimler. Önyargıya dayalı tutumlar genellikle hoşnutsuzluk, korku, kin veya nefret gibi katı duygularla yüklüdür.

ÖNYARGI -PREJUDICE ÖNYARGI, BİR GRUBA VEYA KİŞİYE YÖNELİK OLAN ADİL OLMAYAN, HOŞGÖRÜSÜZ, OLUMSUZ DUYGU VE İNANÇLARIMIZDIR. DENEYİMDEN ÖNCE ÖNCÜL BİR YARGI OLARAK KANAATLERİ ETKİLEYEN BİR HAREKET NOKTASI BİLİNÇLİ VE KASITLI, BİLİNÇLİ ANCAK KASITSIZ YA DA BİLİNÇDIŞI VE KASITSIZ OLABİLİR

ÖNYARGI NASIL OLUŞUR KATEGORİZE ETME EĞİLİMİMİZ: YAŞADIĞIMIZ ÇEVREYİ KATEGORİZE ETME EĞİLİMİMİZ, HAYATIMIZI BASİTLEŞTİRMEKTEDİR. YAŞADIĞIMIZ ÇEVREDEKİ İNSANLAR DA DÂHİL OLMAK ÜZERE HER ŞEYİ GRUPLAR, SINIFLANDIRIR VE BU ŞEKİLDE ANLAMAYA ÇALIŞIRIZ. ANCAK: SINIFLANDIRMA VE KATEGORİZE ETMEK, HAYATIMIZI KOLAYLAŞTIRMAKLA BİRLİKTE ÖNYARGILARIMIZIN DA OLUŞMASINA NEDEN OLMAKTADIR. İNSANLARI GRUPLAMAK, ONLARA BİRTAKIM ÖZELLİKLER YÜKLEMEK, ONLARI OBJEKTİF OLARAK DEĞERLENDİRMEMİZE ENGEL OLMAKTADIR.

ÖNYARGININ KAYNAKLARI Engellenme ve saldırganlık kuramına göre,önyargılar sosyal statüsü düşük olan grupların yaşadığı engellemelerden kaynaklanır. Bu kişiler öfke ve düşmanlık duygularını başkalarına hatta kendilerinden daha düşük statüde kişilere karşı önyargılı tutumlar şeklinde gösterirler. Bir başka kurama göre ise, önyargının temel kaynağı bazı kişilik özellikleridir. Bağnaz ya da yetkeci yani körü körüne, tartışmadan sorgulamadan gelenek ve kurallara uymayı yeğleyen bunlara uymayanlara da düşmanlık besleyen aşırı tutucu kişiler de önyargı daha baskındır.

Önyargı onların yaşama kuşkucu ve güvensiz yaklaşımlarının bir ifadesidir. Önyargının içerikleri değişik olabilir. Örneğin cinsiyete ilişkin önyargılar daha çok iş, güç ve duygusal boyuttaki sözcükleri içerirken Kayserili veya Yahudi önyargısı ticari zekaya ilişkin sözcüklerden , entelektüel önyargısı da bir takım ilgi, merak ve faaliyetleri çağrıştıran sözcüklerden oluşabilir. “Kadınlar sosyal zekaları yüksek çabuk heyecanlanan, ev işi yapan insanlardır” “Kayserililer ticari alanda başarılıdırlar” “Entellektüeller bir çok alana ilgi duyan marjinal tiplerdir.”

Önyargılara ilişkin alt kategoriler de bulunur. Kadın kategorisinin altında ev kadını –anne-iş kadını-sekreter gibi alt kategoriler söz konusudur. Şefkatli,zayıf, edilgen özelliklerden oluşan kadın ön yargısına sahip biri, bir grup kadının evini barkını bırakıp başka bir yere savaşmaya gittiğini duyarsa “amazon “alt kategorisini geliştirir.(amazon=savaşçı kadın)

ÖNYARGILARI NASIL AZALTABİLİRİZ? İnsanlar kendilerine benzeyen kişilerden hoşlanma eğilimindedirler buna dayanarak kendilerinin reddettikleri gruplara ne kadar benzedikleri hatırlatılarak önyargı azaltılabilir. Gruplar arası gerilimi azaltmak için gruplar bir araya getirilmelidir. Bireyler diğer grup üyeleriyle birebir ilişki kurmalıdırlar. Gruplar yarışmak için değil işbirliği için bir araya gelmelidir. Sosyal normlar temas kurmayı özendirmelidir.